John Dardo đưa ra bằng chứng trước ước tính của Thượng viện Nguồn: Đã cung cấp / Parliament House

AUSTRALIA - Dự luật cho phép cải cách sâu rộng Chương trình Bảo hiểm Người khuyết tật Quốc gia NDIS đã được Hạ viện thông qua, khi chính phủ tìm cách thu hồi 14 tỷ đô la từ chương trình này trong vòng 5 năm.

Khi ngân sách dành cho Chương trình Bảo hiểm Người khuyết tật Quốc gia NDIS cạn kiệt, một số nhóm ủng hộ người khuyết tật đã bị cắt giảm ngân sách.

Trong khi đó chính phủ liên bang đang xem xét một số cải cách quan trọng bao gồm thay đổi chương trình việc làm cho người khuyết tật, thực hiện Chiến lược Người khuyết tật Úc và phát triển Kế hoạch về Tự kỷ Quốc gia.

Ross Joyce, là Giám đốc điều hành của Liên minh các Tổ chức Người khuyết tật Úc, cho biết việc cắt giảm tài trợ - được công bố trong ngân sách liên bang - đến vào thời điểm không thể tồi tệ hơn.

"Chúng tôi đang thực hiện nhiều công việc cải cách nhất, trong cộng đồng người khuyết tật, kể từ khi thành lập và đóng góp cho Chương trình Bảo hiểm Người khuyết tật Quốc gia. Có nhiều sự kiện quan trọng đang diễn ra. Bây giờ không phải là lúc để cắt giảm tài trợ cho các tổ chức đại diện cho tiếng nói của người khuyết tật. Bây giờ là lúc chính phủ cần đến các tổ chức này nhiều hơn."

Riêng việc cắt giảm đối với các tổ chức đại diện cho người khuyết tật đã chiếm đến 30% của mức tài trợ mà ông Joyce vốn cho là còn không đủ.

Tình trạng này xảy ra cho 36 tổ chức thành viên của liên minh, vốn tiếp cận với hơn 4 triệu người Úc.

Thế nhưng mặt khác sự gian lận trong quỹ NDIS đang chiếm ưu thế.

Một cuộc điều trần về ước tính ngân sách đã tiết lộ rằng các vụ lạm dụng NDIS đã chiếm 5% chi tiêu của NDIS, tức khoảng 2 tỷ đô-la mỗi năm.

Người ủng hộ và nhân viên xã hội, Mary Henley Collopy, sinh ra với khuyết tật vĩnh viễn, cô nói rằng thật khó hiểu tại sao mọi người lại làm điều này.
 

"Nó không cần thiết; mọi người lẽ ra không thể làm được. Làm thế nào mà họ thậm chí có thể nghĩ đến việc tìm ra những lổ hỗng và sơ hở -- Tôi thậm chí còn không thể nghĩ được như vậy chứ đừng nói đến việc làm theo. Nhưng bằng cách nào đó mà có người ở ngoài kia đã làm được như vậy”.

Không chỉ một vài mà là hàng trăm người có thể và đã làm được, với những tiết lộ gây sốc về gian lận được tiết lộ tại phiên điều trần ước tính ngân sách của Thượng viện hôm 3/6.
 

John Dardo là người đứng đầu Ban liêm chính tại một cơ quan độc lập đã áp dụng NDIS, Cơ quan Bảo hiểm Khuyết tật Quốc gia.
 

"Ví dụ, chỉ trong tuần trước: một kỳ nghỉ trị giá 20.000 đô la, một kỳ nghỉ trị giá 10.000 đô la...Trợ cấp tiền thuê nhà, tiền rượu...Và sau đó có những người tham gia, có thể yêu cầu những thứ mà họ không nên yêu cầu; và trong quá khứ có lẽ họ sẽ không bị phát hiện. Vì vậy, chúng tôi đã có một người tham gia vừa mua một xe hơi mới toanh với chi phí 73.000 đô la. Món tiền đã được giải quyết chỉ trong một đêm... Bạn có thể đặt tên cho nó, nó có trong danh sách."

Phát ngôn nhân phe đối lập liên bang về NDIS, Michael Sukkar, nói rằng có sự tức giận đang lan rộng về những gì đã xảy ra.
 

"Thưa bộ trưởng, các quan chức NDIA nói với uỷ ban Ước tính ngân sách rằng dưới chính phủ Lao động Albanese, có tới 2 tỷ đô la trong số 45 tỷ đô la mỗi năm dành cho NDIS đang được chi cho các loại ma túy bất hợp pháp, các kỳ nghỉ và các loại thuốc đắt tiền, và nhiều thứ khác nữa. Và đó là 90 mỗi phần trăm người quản lý kế hoạch NDIS có dấu hiệu gian lận đáng kể. Tại sao Bộ trưởng và Giám đốc điều hành do ông tuyển chọn kỹ lưỡng lại để xảy ra vấn đề này?”

Một số người chịu trách nhiệm về việc lạm dụng tiền NDIS đã bị truy tố và bỏ tù.

Trong đó bao gồm một nhà tư vấn nghề nghiệp đã bị kết án 22 hành vi lừa đảo hôm 4/6.

Bộ trưởng NDIS Bill Shorten nói phải tuân thủ đúng thủ tục.
 

"Lý do chính mà bạn biết được chuyện này là nghe được từ John Dardo, mà đó là vì tôi đã khuyến khích anh ấy đến và làm việc tại NDIA. Trước tôi, không có John Dardo nào nói ra những sự thật này. Việc chúng tôi phát hiện ra một số con đường, là vì không phải tất cả họ đã bắt đầu chỉ mới tuần trước, mà họ đã làm chuyện này từ lâu và không ai giải quyết cả”.

Các đạo luật trao cho NDIA tức Cơ quan Người khuyết tật Quốc gia nhiều quyền hạn hơn để trấn áp gian lận, đóng băng các kế hoạch, và xác định những sự hỗ trợ mà người tham gia NDIS có thể tiếp cận hiện nay, đạo luật đã được Hạ viện thông qua ngày 5/6 sau khi được giới thiệu lần đầu tiên vào tháng 3 năm nay.

Dự luật cũng yêu cầu những người tham gia NDIS phải trải qua các đánh giá mới, dựa trên nhu cầu có thật, để được chính phủ liên bang tài trợ.

Đạo luật này nhằm mục đích giới hạn mức tăng chi tiêu NDIS ở mức 8% mỗi năm, giảm tổng chi phí của NDIS xuống 14,4 tỷ đô la trong bốn năm tới.

Dự luật hiện đã được gửi đến Thượng viện, nơi Đảng Xanh nắm giữ cán cân quyền lực.
 

Jordon Steele-John, phát ngôn nhân của Người khuyết tật đảng Xanh, nói rằng chính phủ đang phá hoại NDIS.
 

"Đó là một nỗ lực đầy hoài nghi, có chủ đích, nhằm làm suy yếu những người khuyết tật và gia đình, đồng thời thoát khỏi việc họ đã gây tổn hại cho người khuyết tật”.

Mặc dù Bộ trưởng NDIS Bill Shorten thừa nhận đại đa số người tham gia NDIS đều làm điều đúng đắn nhưng ông nói rằng cần phải có trách nhiệm giải trình cao hơn.
 

"Vấn đề là phải thành thật. Một số người ủng hộ người khuyết tật và một số người trong ngành cung cấp dịch vụ NDIS nói, 'Đừng nói về các vấn đề vì nó khiến mọi người xấu hổ.' Nó không biến mọi người thành quỷ dữ. Nhưng có một số người chỉ muốn nói về các vấn đề - tất nhiên là tôi không bao gồm Phòng Triển lãm Canberra - nhưng có một số người không bao giờ muốn nói về các vấn đề, nhưng nếu không nói thì sẽ không thể thành công. Sự thật là nó đang hoạt động tốt nhưng nó cần phải có sự thống nhất, công bằng, minh bạch và trách nhiệm hơn.”

Tổng trưởng Ngân khố Jim Chalmers nói điều bắt buộc là phải ngăn chặn những người đang lạm dụng tiền từ NDIS.
 

"Và vì vậy chúng ta cần loại bỏ những kẻ xấu, chúng ta cần loại bỏ những kẻ cơ hội bởi vì mỗi đô la bị những người làm điều sai trái cướp đi là một đô la không thể dùng để hỗ trợ những người thực sự cần sự hỗ trợ của chúng ta và sự giúp đỡ của chúng ta."
 

Ủy ban Thượng viện đang kiểm tra về đạo luật này và sẽ đưa ra phúc trình trong hai tuần tới vào ngày 20/6.