Yuin và người đàn ông Wailwan Bác Dean Kelly (bên trái) và Wiradjuri và người đàn ông Yuin Tyson Frigo đồng ý về tầm quan trọng của các Trưởng lão nhưng nhận thức của họ khác nhau. Nguồn: SBS

AUSTRALIA - Tuần lễ NAIDOC năm nay tôn vinh các bậc Trưởng lão Thổ dân, thế nhưng có sự khác nhau giữa các quê hương, bộ tộc và gia đình trong việc công nhận địa vị của Trưởng lão.

Tuần lễ NAIDOC năm nay ghi nhận vai trò của các Trưởng lão Thổ dân trong quá khứ và hiện tại.

Có nhiều truyền thống và phong tục khác nhau trong việc công nhận địa vị Trưởng lão.

Hai vị Trưởng lão Thổ dân tiên phong đã được vinh danh tại Lễ trao giải Tuần lễ NAIDOC.

Đối với việc công nhận địa vị của Trưởng lão, có một loạt các truyền thống và phong tục khác nhau giữa các quê hương, bộ tộc và gia đình.

Ông Dean Kelly thuộc bộ tộc Yuin và Wailwan cho biết một vị Trưởng lão được xác định bởi chính hành vi của người đó.

Ông nói với SBS News “Nhận thức của tôi về Trưởng lão là bạn được trao quyền từ cộng đồng hoặc người dân, mọi người cho bạn biết bạn là ai khi họ bắt đầu tôn trọng bạn, hành vi của bạn là quan trọng”.

Còn ông Tyson Frigo thuộc bộ tộc Wiradjuri và Yuin thì lại có suy nghĩ khác.

“Theo quan điểm cá nhân của tôi, Trưởng lão là người đi trước, là người mà bạn có thể tìm đến và họ có thể truyền đạt cho bạn kiến thức về lịch sử.”

“Tôi có quen biết một số vị Trưởng lão nhỏ tuổi hơn tôi, nhưng trong cộng đồng họ được kính trọng và công nhận là Trưởng lão vì cách họ cư xử, nghi thức họ lưu giữ, cũng như kiến thức văn hóa mà họ sở hữu và chia sẻ.”

Wiradjuri và Yuin man Tyson Frigo nói rằng kiến thức được truyền lại từ các Elder giống như một dòng sông. Nguồn: SBS

Ông Frigo là người phụ trách các Chương trình Bản địa tại Bảo tàng Hàng hải Quốc gia Úc ở Sydney. Triển lãm Shaped by the Sea là sự hợp tác giữa những người phụ trách thuộc các Quốc gia Đầu tiên, các vị Trưởng lão và cộng đồng, và đại diện cho hơn 40 ngôn ngữ Thổ dân và dân đảo Torres.

Ông Frigo rất cảm kích ông Kelly vì đã truyền lại kiến thức cho ông, thứ mà ông ví von với một “dòng sông”.

“Dòng sông phải luôn chảy, nó không thể đứng yên và phải truyền từ người này sang người khác.”

“Cho dù đó là bằng lời nói thông qua các cuộc trò chuyện, hay có lẽ là những gì chúng tôi đang làm thông qua trang mạng Garigarang Garigaru, vốn cho phép chúng tôi tiếp cận nhiều đối tượng hơn, những người không thể trực tiếp ghé thăm bảo tàng.”

Chia sẻ để lưu giữ kiến thức

Ông Frigo nói rằng những vị Trưởng lão đã cho ông những bài học quý giá.

“Một trong những điều quan trọng nhất mà người thầy cũ của tôi đã nói với tôi là ‘hãy cho đi để giữ lại’. Câu nói đó đã gắn bó với tôi trong một thời gian dài. Mặc dù bây giờ ông ấy đã ra đi, nhưng nó vẫn còn văng vẳng bên tai tôi.”

“Vì sao phải bảo tồn văn hoá Thổ dân? Bởi vì chúng tôi không muốn mất nó.”

Ông Dean Kelly nói rằng nhiều bậc Trưởng Lão có được quyền giữ nhiệm kỳ từ cộng đồng của họ. Nguồn: SBS

Còn ông Kelly thì hy vọng có thể chia sẻ kiến thức của mình cho các thế hệ tiếp theo.

“Làm việc với những người trẻ tuổi khiến tôi thích thú, điều đó khuyến khích tôi tiếp tục. Khi tôi thấy một người trẻ làm điều gì đó tốt đẹp với văn hoá, tôi biết rằng mình đang làm tốt.”

Giải thưởng NAIDOC vinh danh các vị Trưởng lão tiên phong

Lễ trao giải Tuần lễ NAIDOC vào tối thứ Bảy tuần trước đã ghi nhận những đóng góp xuất sắc của hai vị Trưởng lão Thổ dân tiên phong đối với cuộc sống của người dân trong cộng đồng của họ.
 

Trong đó, Tiến sĩ Matilda House-Williams được trao giải vì đóng góp quan trọng của bà trong việc thành lập “Đại sứ quán Thổ dân” (Aboriginal Tent Embassy) vào năm 1972 và giúp thành lập Dịch vụ Pháp lý Thổ dân.

Bà Matilda House-Williams, thuộc bộ tộc Ngambri (Kamberri) Wallabalooa (Ngunnawal) và Wiradyuri, đã giành được Giải thưởng Nữ Trưởng Lão (female Elder of the Year Award) của năm. Tín dụng: Truyền thông Blacklock

Người phụ nữ thuộc bộ tộc Ngambri (Kamberri) Wallabalooa (Ngunnawal) và Wiradjuri này đã rất xúc động khi nhận giải.

Bà nói “Chúng tôi là những vị Trưởng lão mạnh mẽ. Tôi chưa bao giờ quay lưng lại với bất cứ điều gì. Tôi sẽ chiến đấu cho đến khi không thể tiếp tục được nữa”.

Còn Trưởng lão William Tilmouth thuộc bộ tộc Arrernte thì được trao giải vì đã làm việc không mệt mỏi để hỗ trợ những người vô gia cư và người trẻ gặp rủi ro.

Giải thưởng tôn vinh người Úc bản địa ở nhiều hạng mục khác nhau như thành tựu trọn đời, vận động viên, thanh thiếu niên, tài năng sáng tạo, giáo dục và đổi mới…