Nhiều cư dân Kimba phản đối quyết liệt kế hoạch chất thải hạt nhân gần cộng đồng của họ. (ABC News: Che Chorley)

NAM ÚC -Quyết định của chính phủ liên bang bãi bỏ một bãi chứa chất thải hạt nhân cấp thấp được đề xuất gần Kimba, ở tiểu bang Nam Úc, đã gây ra nhiều cảm xúc mạnh mẽ trong cộng đồng.

Tháng trước, Tòa án Liên bang đã ra phán quyết có lợi cho chủ sở hữu truyền thống của khu vực này, người Barngarla, những người lập luận rằng họ đã không được chính quyền đảng Liên minh tiền nhiệm tham  vấn đúng cách về quyết định chọn địa điểm.

Tòa án đã bỏ qua tuyên bố từ năm 2021 rằng địa điểm tại Napandee, một khu đất rộng 211 héc-ta ở đầu bán đảo Eyre Peninsula, sẽ được sử dụng cho cơ sở này.

Tại Nghị viện, Bộ trưởng Tài nguyên Liên bang, bà Madeleine King, cho biết chính phủ tôn trọng quyết định của tòa án.

Bà King nói “Chính phủ đảng Lao động Albanese không có ý định theo đuổi Napandee như một địa điểm tiềm năng cho cơ sở, chính phủ cũng không theo đuổi các địa điểm ở Lyndhurst và Wallerberdina đã lọt vào danh sách trước đó.”

Kế hoạch xây dựng cơ sở này đã được thực hiện trong bảy năm và tin tức rằng chính phủ đã chính thức từ bỏ dự án đã khiến cộng đồng bị chia rẽ.

Các chủ sở hữu truyền thống của Barngarla và những người ủng hộ họ vui mừng chiến thắng bên ngoài Tòa án Liên bang. (ABC News)

Rowan Ramsey, Thành viên của Grey, cho rằng quyết định của chính phủ liên bang là "thiếu dũng cảm" và "hèn nhát".

Ông nói: “Đó là một hành động hèn nhát của một chính phủ sẵn sàng hy sinh lợi ích của Úc để đổi lấy Tiếng nói (The Voice).”

"Rõ ràng là chính phủ đang cố gắng trả hết các món nợ với bất kỳ thứ gì có vẻ giống như những điều xung đột nào với The Voice của Người bản địa để chính phủ có thể vuốt ve The Voice.”

Rowan Ramsey nói rằng quyết định của chính phủ liên bang là "thiếu dũng cảm". (ABC North and West SA: Bethanie Alderson)

"Điều này đã khiến việc sản xuất đồng vị hạt nhân dùng cho mục đích y tế của chúng ta ở Úc gặp rủi ro."

Ông Ramsey cho biết lò phản ứng hạt nhân tại Lucas Heights ở Sydney sẽ hết chỗ chứa một số loại chất thải vào năm 2027.

Ông nói "Điều đó khiến họ hoàn toàn không có thời gian để tìm một địa điểm khác để xây dựng một cơ sở trị giá 300 triệu đô-la và bắt đầu lại từ đầu."

Jason Bilney, chủ tịch của tổ chức  Barngarla Determination Aboriginal Corporation,  hoan nghênh thông báo hủy bỏ địa điểm, nói rằng đó là một minh chứng cho sự kiên cường của người dân Barngarla.

Ông Bilney nói: “Tôi công nhận người dân Barngarla của chúng tôi đã rất mạnh mẽ và sự kiên cường để chống lại bã chứa chất thải này.”

Jason Bilney cho biết cộng đồng Barngarla chưa bao giờ được hỏi ý kiến về các kế hoạch. (ABC North and West SA: Nicholas Ward)

"Hôm nay, điều này kết thúc, và tôi cảm ơn tất cả những người đã đồng hành cùng chúng tôi trong suốt chặng đường.”

"Chúng tôi rất biết ơn với tư cách là những người của First Nations, rằng, tiếng nói của chúng tôi đã được lắng nghe, rằng cam kết của chúng tôi đối với đất nước, di sản và văn hóa của chúng tôi đã đưa chúng tôi đến kết quả lịch sử ngày nay."

Kerry Cliff,  chủ một doanh nghiệp và là nông dân ở Kimba, cho biết cô rất buồn trước quyết định dỡ bỏ bãi chứa chất thải hạt nhân.

Cô nói “Thật hoàn toàn sốc khi quyết định đặc biệt này, dường như không có sự suy ngẫm gì đến 7 năm làm việc chăm chỉ để xây dựng một cơ sở ở đây,”

"Để thị trấn của chúng tôi tồn tại trong tương lai, chúng tôi chắc chắn cần một ngành công nghiệp khác để cung cấp việc làm và hỗ trợ nền kinh tế của chúng tôi."

Andrew Baldock nói rằng ông và những người khác muốn cơ sở này không đối mặt với quyết định hủy bỏ này. (ABC News: Jodie Hamilton)

Tương tự, Andrew Baldock, một chủ đất ở Kimba, cho biết ông rất đau buồn trước quyết định của chính phủ.

Ông nói: “Bạn không thể không cảm thấy rằng điều này có mối liên hệ chặt chẽ với việc đảng Lao động muốn thúc đẩy cơ chế The Voice.”

"Quyết định đã bị đảo ngược về một vấn đề nhỏ đến mức không có cách nào để kháng kiện.”

"Thật tồi tệ cho cộng đồng của chúng tôi và tôi nghĩ thật tồi tệ cho quốc gia khi những dự án như thế này có thể bị lật ngược theo cách chúng đang xảy ra."

Tuy nhiên, Terry Shmucker, nông dân và người chăn nuôi ở Poochera cho biết ông rất phấn khởi trước quyết định này.

Grazier Terry Shmucker nói rằng quyết định này là một quyết định tốt cho cộng đồng. (ABC News: Jodie Hamilton)

Ông Shmucker nói: “Điều đó củng cố mối quan hệ của chúng tôi và sự bao bọc của cộng đồng, bao gồm cả người dân Barngarla.

"Tôi nghĩ rằng đây là thời gian để chữa lành vết thương và thời gian để bước tiếp.”

"Đó là một quyết định tồi tệ ngay từ đầu, vì vậy tôi tin rằng mọi chuyện đã kết thúc đối với Kimba."