Đạo luật ban hành First Nations Voice có trụ sở tại tiểu bang Nam Úc đã được đưa ra Nghị Viện vào đầu tháng Hai. (ABC News: Che Chorley)

NAM ÚC - Phe đối lập đảng Tự do ở tiểu bang Nam Úc sẽ phản đối các luật sẽ tạo ra cơ quan First Nation Voice của người thổ dân tại nghị viện tiểu bang.

Dự luật — đã được Chính phủ đảng Lao động đệ trình lên thượng viện vào đầu tháng Hai — sẽ cho phép người bản địa bỏ phiếu bầu người đại diện, những người có thể trực tiếp nói chuyện với nghị viện, nội các và giám đốc điều hành các bộ.

Dự luật này đã giành được sự ủng hộ của Đảng Xanh, có nghĩa là nó có khả năng được thông qua, bất kể các nghị sĩ Đảng Tự do bỏ phiếu ra sao.

Tuy nhiên, phát ngôn viên của Tổng Chưởng Lý và Các vấn đề Thổ dân thuộc phe đối lập, Josh Teague, cho biết đảng đã quyết tâm phản đối cơ chế The Voice vì dự luật "gấp rút" và "có sai sót".

Ông nói: “Luật đề xuất của chính quyền tiểu bang là vội vã, không thực tế và cô lập, sẽ không giúp ích gì để cải thiện kết quả cho người Thổ dân và người dân Vùng Đảo Torres Strait.”

Dưới thời cựu thủ tướng Steven Marshall, Đảng Tự do đã tự đưa ra một đề xuất thay thế cho cơ chế bảo vệ quyền lợi cho Người bản địa, nhưng ông Teague cho biết đảng này phản đối dự luật hiện tại vì "hiện đang đặt ra" với "lý do cả về trình tự và nội dung".

Ông nói với Stacey Lee và Nikolai Beilharz của đài ABC Radio Adelaide rằng: “Đây là một dự luật đã có từ trước đến nay rất lâu rồi.”

"Nhưng dự luật này đã được cung cấp cho không chỉ chúng tôi mà cả các cộng đồng Bản địa, những nhóm lãnh đạo trên khắp tiểu bang, với rất ít thông báo và rất ít mục tiêu - chúng tôi hiểu được từ chính quyền - để bây giờ chuyển dự luật này qua Hội đồng Lập pháp với tốc độ thực sự chóng mặt trong tuần này."

Josh Teague, phát ngôn viên các vấn đề thổ dân thuộc phe đối lập tiểu bang Nam Úc, nói rằng đảng của ông phản đối đề xuất này theo hình thức hiện tại. (ABC News)

Trong khi dự luật - được sự ủng hộ của Đảng Xanh Tiểu bang Nam Úc - được lên lịch đưa qua nghị viện mà không có sự ủng hộ của Đảng Tự do, thì sự việc trên diễn ra một ngày trước khi khởi động Chiến dịch Đồng ý (Yes Campaign) cho cơ chế The Voice trước Nghị viện.

Ông Teague cho biết với cơ chế The Voice thì luật pháp tiểu bang "về cơ bản sẽ tạo ra một viện thứ ba của nghị viện" - một yêu sách bị chính quyền kịch liệt bác bỏ.

 Kyam Maher, Tổng Chưởng Lý và Bộ trưởng Các vấn đề Thổ dân, cho biết: “cơ chế The Voice này không tạo ra viện thứ ba của nghị viện theo bất kỳ cách nào, dưới bất kỳ hình thức nào.”

"Những người về cơ bản phản đối ý tưởng cho phép thổ dân có cơ quan The Voice nói trước Nghị viện sử dụng những chiến thuật hù dọa này."

Chính  quyền thừa nhận cơ quan The Voice 'chỉ đưa ra là lời khuyên'.

Dự luật thiết lập cơ chế đại diện trực tiếp cho Thổ dân và Dân Vùng đảo Torres Strait đã được ông Maher chính thức trình lên thượng viện vào đầu tháng này, sau "hàng chục cuộc tham vấn" với "hàng trăm người và tổ chức Thổ dân".

Ông nói với ABC Radio Adelaide rằng “Chính quyền tiền nhiệm đã có một dự luật là chủ đề của chín ngày tham vấn, dự luật này là chủ đề của cuộc tham vấn trong hơn sáu tháng.”

"Sự khác biệt lớn giữa dự luật mà Steven Marshall có là họ đề xuất cơ quan The Voice sẽ có tiếng nói trước một ủy ban nghị viện. Những gì chúng tôi đang đề xuất là một tiếng nói trực tiếp với nghị viện.”

"Những gì nó cho phép là người Thổ dân là thành viên của The Voice có quyền đại diện trực tiếp trước nghị viện. The Voice chỉ mang tính chất tư vấn — việc họ có thực hiện hay cân nhắc những lời tư vấn đó hay không là tùy thuộc vào chính quyền đương nhiệm."

Hồi tháng Một, hơn một chục trưởng lão và các nhà lãnh đạo thổ dân đã viết thư cho ông Maher và ông Dale Agius, là Ủy viên First Nations Voice, nói rằng họ không ủng hộ mô hình này và "quan ngại sâu sắc" về nhiều phần của cơ chế The Voice được đề xuất.

Bộ trưởng phụ trách vấn đề thổ dân Kyam Maher (trái) cùng với Ủy viên phụ trách First Nations Voice, Dale Agius. (ABC News: Che Chorley)

Sự phản đối của họ tập trung vào những gì họ mô tả là "sự thất bại trong việc xây dựng một mô hình thành đạo luật Native Title bảo vệ quyền sở hữu và quyền lãnh đạo cho người bản địa ".

Ông Teague cho biết trong khi đảng của ông phản đối dự luật ở hình thức hiện tại, họ "có thể tìm cách sửa đổi khi nó tiến triển" thông qua nghị viện.

Ông nói "Điều quan trọng, đây là một đề xuất khác với cuộc trưng cầu dân ý quốc gia được ấn định vào cuối năm nay và sự phản đối của chúng tôi đối với dự luật hiện tại này không cho thấy quan điểm về điều đó.”