Một khung cảnh trong siêu thị, ảnh: SBS

AUSTRALIA - Một Bộ quy tắc ứng xử bắt buộc đối với các đại siêu thị nhằm ngăn chặn tình trạng tăng giá và bảo vệ nông gia là khuyến nghị chính trong một cuộc đánh giá mới trong lĩnh vực siêu thị.

Táo Úc có thể đang vào mùa và có nhu cầu cao - thế nhưng những nông gia trồng táo như Ian Pearce cho hay lợi nhuận của họ đang sụt giảm.
 

"Lợi nhuận thu được khá ít trong những năm gần đây. Giống như táo Gala, chúng tôi đã không thấy giá tăng trong khoảng 12 hoặc 13 năm, và trong suốt thời gian đó, chi phí lao động đã tăng khoảng 52%. Vì vậy, khó khăn đang ở phía chúng tôi và cũng đang ở phía người tiêu dùng, giá cả dường như đã tăng lên khá nhiều ở các cửa hàng bán lẻ."

Người mua nói rằng họ cũng cảm thấy đau đớn.

Nhiều người mua cho rằng cần phải có trách nhiệm đối với việc tăng giá cao trong bối cảnh khủng hoảng chi phí sinh hoạt.

Coles và Woolworth đều công bố lợi nhuận hàng tỷ đô la vào năm ngoái, khiến làm dấy lên các cáo buộc về việc tăng giá.

Giờ đây, một bản đánh giá về mối quan hệ giữa siêu thị và nhà cung cấp khuyến nghị nên đưa ra một bộ quy tắc ứng xử bắt buộc đối với ngành siêu thị.

Tổng trưởng Ngân khố Jim Chalmers hoan nghênh báo cáo này, cho rằng các khuyến nghị sẽ làm tăng trách nhiệm giải trình.
 

"Đây hoàn toàn là vì sự công bằng cho nông gia và các gia đình. Báo cáo cho rằng bằng cách thay thế bộ luật tự nguyện bằng một bộ luật bắt buộc, thì việc thực hiện sẽ dễ dàng hơn, chúng ta có thể áp dụng hình phạt đối với những người làm sai, và cũng khiến họ hành động khó khăn hơn, và khuyến cáo mọi người tốt hơn”.

Những thay đổi được đề xuất sẽ khiến những hành vi vi phạm quy tắc ứng xử có thể bị phạt lên tới 10 triệu đô-la hoặc 10% doanh thu hàng năm của công ty.
 

Đối với Coles và Woolworths, số tiền đó có thể sẽ lên tới hơn 4 tỷ đô-la.

Cựu Bộ trưởng Lao động Craig Emerson, người đứng đầu cuộc kiểm tra các siêu thị, cho biết các hình phạt nghiêm khắc sẽ giúp ngăn cản những hành vi phi đạo đức.
 

"Chắc chắn, nếu bạn bị ACCC theo dõi chặt chẽ và khuyến cáo đưa bạn ra tòa, thì bạn có thể sẽ thay đổi hành vi của mình để không phải gặp một vụ án như vậy với mức tiền phạt cao như vậy có nguy cơ xảy ra. Nếu tòa án áp dụng mức phạt cao, đây sẽ là khoản tiền phạt lớn nhất trong lịch sử doanh nghiệp ở Úc, và thực sự dành cho các hành vi nghiêm trọng, mang tính hệ thống."

Chủ tịch Liên đoàn Nông gia Quốc gia David Jochinke cho hay một số hành vi nghiêm trọng được cho là bao gồm việc đe dọa và đưa vào danh sách đen những nông gia đã lên tiếng về việc định giá không công bằng.
 

"Điều chúng tôi nghe được từ các thành viên của mình là họ sợ lên tiếng, đó là lý do tại sao chúng tôi ủng hộ các biện pháp bảo vệ cho những người đang chỉ trích các hành vi xấu, khi họ chỉ muốn điều hành các hoạt động kinh doanh tử tế theo các điều khoản tử tế và có điều kiện. Và đó là điều mà một bộ quy tắc bắt buộc sẽ phải thực hiện."

Kết hợp lại, cả hai gã khổng lồ siêu thị đã kiểm soát đến 2/3 thị trường.
 

Coles cho biết họ tự hào hỗ trợ quy tắc này, trong khi đó Woolworths cho biết họ cũng tham gia - nhưng họ muốn các quy tắc này được áp dụng cho các nhà bán lẻ lớn khác nữa chẳng hạn như Amazon và Costco.

Việc đánh giá độc lập không đề nghị đưa ra các quyền thoái vốn có thể được sử dụng để phá vỡ thế độc quyền về siêu thị của Woolworths và Coles.
 

Đảng Xanh và Đảng Quốc gia đều ủng hộ việc áp dụng quyền thoái vốn, có thể khiến các gã khổng lồ siêu thị buộc phải bán bớt tài sản để giảm thị phần và khuyến khích sự cạnh tranh trên thị trường nhiều hơn.

Tiến sĩ Emerson nói ông tin rằng cách tiếp cận này sẽ không hiệu quả vì hiện trạng cạnh tranh trong nước đang thiếu khả năng để có thể mua hết những tài sản đó.
 

"Họ sẽ bán 20% cửa hàng của mình cho ai? Bạn có thể nói có thể là một siêu thị nước ngoài, nhưng không phải tất cả họ đều sẽ tràn vào để mua tới 20% cửa hàng. Vậy thì bạn có thể nhìn thấy viễn cảnh sau đó là những cửa hàng này sẽ đóng cửa, vì buộc phải thoái vốn, người lao động mất việc làm mà không phải do lỗi của họ, và những người mua sắm địa phương trong cộng đồng địa phương sẽ hỏi 'Tại sao Woolworths của chúng tôi lại đóng cửa?'. 'Ồ, chính phủ đã ra lệnh đóng cửa nó.'
 

Liên đảng và Đảng Xanh đều bác bỏ những phát hiện trong báo cáo của Tiến sĩ Emerson.
 

Thủ lãnh phe đối lập Peter Dutton nói cuộc đánh giá là một hoạt động mang tính đảng phái:
 

“Phúc trình đánh giá đã được viết – mà kết quả của nó là do Jim Chalmers đưa ra, và tôi nghĩ đây là một bản đánh giá không nghiêm túc do Lao động thực hiện mà hậu quả của nó sẽ rơi vào người tiêu dùng mà thôi."
 

Trong khi đó Thượng nghị sĩ đảng Xanh Nick McKim tin rằng nó chưa đi đủ xa.
 

"Các khuyến nghị của Tiến sĩ Emerson đang sử dụng một miếng băng band aid cho vết thương hở lớn, và trừ khi nó giải quyết thoả đáng sự độc quyền và chiếm lĩnh thị trường của Coles và Woolworths, nếu không thì sẽ không có gì thay đổi.”