Các chuyên gia nói rằng chích ngừa covid-19 cũng giống như chích ngừa cảm cúm hàng. Nguồn: POOL PA
Hàng chục triệu người trên toàn cầu đã được tiêm vắc-xin COVID-19, và người dân Úc sẽ được chủng ngừa trong tuần tới.
Thế nhưng có rất ít dữ liệu thử nghiệm trên những người mắc các bệnh nhất định hoặc trong một bộ phận dân số cụ thể – đặc biệt là phụ nữ mang thai và người cao niên.
Sau đây, ba chuyên gia y tế sẽ trình bày những lời khuyên chính thức từ Bộ Y tế và Nhóm Cố vấn Kỹ thuật Úc về Tiêm chủng (ATAGI).
Tôi đang mang thai, vậy tôi có nên tiêm vắc-xin không?
Lời khuyên mới nhất của ATAGI dành cho phụ nữ mang thai liên quan đến vắc-xin Pfizer/BioNTech là họ “không khuyến khích tiêm vắc-xin COVID-19 trong thai kỳ”.
Điều đó có nghĩa là nếu bạn không có nguy cơ nhiễm bệnh nặng từ coronavirus, hoặc không có nguy cơ tiếp xúc với virus cao, thì bạn nên đợi cho đến sau khi sinh.
Vắc-xin chưa được thử nghiệm trên phụ nữ đang mang thai. Nguồn: Getty Images
Giáo sư Julie Leask thuộc Đại học Sydney cho biết đây không phải là lý do đáng quan ngại – giới hữu trách chẳng qua là đang hành động một cách “vô cùng thận trọng”.
Bà nói “Lý do họ không khuyến khích là vì họ chưa thực hiện các nghiên cứu về tính an toàn và hiệu quả của vắc-xin đối với phụ nữ mang thai”.
Phụ nữ mang thai chưa từng tham gia bất kỳ thử nghiệm lâm sàng lớn nào đối với các loại vắc-xin sắp sửa được sử dụng tại Úc, vì vậy dữ liệu về nhóm này rất hiếm.
Thế nhưng đã có một số người không biết mình đang mang thai, hoặc có thai trong quá trình thử nghiệm ở Mỹ và Anh, và các nhà khoa học đang theo dõi họ chặt chẽ.
Cho đến nay, không có kết quả bất lợi nào được báo cáo.
Giáo sư Leask hy vọng lời khuyên dành cho phụ nữ mang thai sẽ thay đổi theo thời gian khi có nhiều dữ liệu hơn.
----
Nếu bạn có nguy cơ nhiễm bệnh nặng từ coronavirus, hoặc có nguy cơ tiếp xúc với virus cao, thì việc chủng ngừa được khuyến khích, ngay cả khi đang mang thai.
Theo ATAGI, “dựa trên sự hiểu biết của chúng tôi về loại vắc-xin này, chúng tôi cho rằng nó sẽ không gây ra bất kỳ vấn đề nghiêm trọng nào cho phụ nữ mang thai hoặc thai nhi”.
Vắc-xin có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản hoặc cho con bú của tôi không?
Dữ liệu gần đây cho thấy một số phụ nữ ở độ tuổi 20 đến 30 thường cảm thấy do dự khi nói đến vắc-xin.
Giáo sư Leask nói “Phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có chút lưỡng lự hơn một chút. Đó có thể là vì họ chỉ muốn chắc chắn rằng vắc-xin an toàn cho họ và con của họ”.
Giáo sư Julie Leask tại Đại Học Sydney ( University of Sydney). Nguồn: SBS News
ATAGI khẳng định vắc-xin Pfizer/BioNTech sẽ không ảnh hưởng đến khả năng mang thai của phụ nữ.
Lời khuyên nêu rõ “Không có bằng chứng nào cho thấy phụ nữ mang thai sau khi được tiêm vắc xin COVID-19 có nguy cơ xuất hiện các biến chứng ảnh hưởng đến thai kỳ hoặc sức khỏe của em bé”.
Tương tự, các bà mẹ đang cho con bú cũng được khuyến khích tiêm vắc-xin. Bạn không cần phải ngưng cho con bú trước hoặc sau khi chủng ngừa.
Một số người lo ngại vắc-xin có thể truyền qua sữa mẹ, nhưng ATAGI khẳng định ngay cả khi điều đó xảy ra, thì đó cũng không phải là vấn đề.
“mRNA trong [vắc-xin Pfizer/BioNTech] nhanh chóng bị phá vỡ trong cơ thể và chúng tôi không nghĩ rằng nó sẽ đi vào sữa mẹ,” ATAGI nói.
“Ngay cả khi điều đó xảy ra, nó sẽ nhanh chóng bị phá hủy trong ruột của em bé và do đó rất khó để có bất kỳ ảnh hưởng nào đến em bé.”
Tôi bị dị ứng nặng – tôi có nên chủng ngừa không?
Theo ATAGI, vắc-xin Pfizer/BioNTech có thể được sử dụng an toàn cho những người bị dị ứng với thức ăn, côn trùng đốt và thuốc men.
Những người không nên tiêm vắc-xin bao gồm những người bị sốc phản vệ sau một liều trước đó, hoặc có tiền sử sốc phản vệ với bất kỳ thành phần nào của vắc-xin, bao gồm polyethylene glycol (PEG).
Phản ứng với vắc-cin Pfizer/BioNtech được báo cáo là cực kỳ hiếm. Nguồn: Photonews
Giáo sư Gary Grohmann, một nhà virus học đã làm việc chặt chẽ với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và là thành viên của Liên minh Tiêm chủng Úc, cho biết các phản ứng dị ứng là rất hiếm.
Ông nói “Tỷ lệ này cực kỳ thấp, đó là điều may mắn; khoảng 11 người trên một triệu người,”
“Tuy nhiên, nó đưa ra một cảnh báo rằng bất kỳ ai bị dị ứng cần phải nói chuyện với bác sĩ của họ, và những người phụ trách việc chủng ngừa cần quan sát những người được chích từ 15 đến 30 phút.”
ATAGI khuyến cáo bất kỳ ai có tiền sử sốc phản vệ, hoặc những người đã được kê toa EpiPen, nên theo dõi trong 30 phút (thay vì 15 phút như thông thường) sau khi tiêm để được an toàn.
Tôi bị suy giảm miễn dịch hoặc có bệnh nền, liệu vắc-xin có an toàn không?
Vắc-xin Pfizer/BioNTech được khuyên dùng cho những người bị suy giảm miễn dịch – đặc biệt khi họ có nhiều nguy cơ mắc bệnh nặng do virus gây ra.
Tuy nhiên, ATAGI nói rằng hiện không có dữ liệu về tính an toàn và hiệu quả của vắc-xin trong nhóm này, vì họ thường không được đưa vào các thử nghiệm lâm sàng.
Giáo sư Grohmann nói rằng những ai nằm trong nhóm này nên tham vấn trước với bác sĩ gia đình.
Ông nói “Mặc dù dữ liệu chưa hoàn chỉnh, bạn vẫn nên tiêm vắc-xin nhìn từ góc độ đánh giá rủi ro, thế nhưng bạn luôn phải xin ý kiến của bác sĩ gia đình hoặc chuyên gia y tế”.
Giáo sư Grohmann cũng lưu ý rằng vắc-xin có thể kém hiệu quả ở nhóm này hơn do phản ứng miễn dịch suy giảm.
Vắc-xin có an toàn cho người già yếu không?.
ATAGI vẫn chưa đưa ra lời khuyên cụ thể liên quan đến người già yếu, mà nói rằng mỗi cá nhân nên được “đánh giá cẩn thận theo từng trường hợp”.
Giáo sư Grohmann cho biết đối với nhóm này, do tác động của các tác dụng phụ của vắc-xin, ngay cả khi chúng tương đối nhẹ, điều quan trọng là phải cân bằng giữa lợi ích tiềm năng và nguy cơ tiềm ẩn.
----
Ông nói “Nếu một người có sức khoẻ yếu, thì việc tiêm vắc-xin không phải là một ý kiến hay, vì vậy, ATAGI và các tổ chức khác nói rằng nó nên được đánh giá theo từng trường hợp”.
Hồi tháng trước, một số báo cáo cho rằng vắc-xin Oxford-AstraZeneca có thể không an toàn đối với người cao niên, sau khi nhiều quốc gia Âu Châu chỉ phê duyệt sử dụng vắc-xin này cho người dưới 65 tuổi.
Nhưng Giáo sư Grohmann nói: “Chúng ta không nên lo lắng về điều đó, nó đơn giản chỉ là một biện pháp phòng ngừa an toàn vì dữ liệu không có đủ.”
“Chúng ta cần thêm dữ liệu để đánh giá tác dụng của những vắc-xin này về mặt hiệu quả và an toàn đối với người lớn tuổi và đặc biệt là những người có sức khoẻ yếu.”
Tôi nên làm gì nếu sợ kim tiêm?
Giáo sư Adrian Esterman, một nhà dịch tễ học tại Đại học Nam Úc, nói rằng không có gì phải lo lắng và nó “sẽ giống như chích ngừa cúm vậy”.
Một số người có thể xuất hiện các tác dụng phụ nhẹ do vắc-xin gây ra như đau nhức tại chỗ tiêm hoặc đau đầu, nhưng chúng sẽ thuyên giảm sau vài ngày.
Giáo sư Esterman cho biết nếu bạn thực sự lo lắng, hãy nói chuyện với một chuyên gia.
Ông nói “Tôi biết một số người rất lo lắng về việc chích ngừa, vì vậy bạn có thể nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý để thử xoa dịu những nỗi sợ đó”.
