Sau khi vấp phải sự chỉ trích gay gắt từ một số hãng sản xuất xe hơi, chính phủ Albanese đã đưa ra quyết định quan trọng luật mới dành cho xe hơi. Ảnh: NCA NewsWire / Martin Ollman

AUSTRALIA - Chính quyền Albanese sẽ giảm mức giới hạn ô nhiễm được đề xuất đối với xe ute mới và xe SUV cỡ lớn mới khi nước này tìm cách dập tắt phản ứng dữ dội từ các hãng sản xuất xe hơi và các tập đoàn công nghiệp xe hơi đối với kế hoạch này.

Thay vì cấm các mẫu xe cụ thể nào đó, tiêu chuẩn này sẽ áp đặt giới hạn phát thải thán khí cho toàn bộ những loại xe khách (passenger viehicles - PV) và xe thương mại hạng nhẹ (light commercial vehicles - LCV), đưa nước Úc ngang hàng với các nền kinh tế phát triển khác có kế hoạch tương tự.

Nhưng bất chấp những nhượng bộ lớn được công bố hôm 26/03, các hãng sản xuất xe hơi đã cảnh báo rằng các quy định mới kiểm soát mức phát thải thán khí sẽ khó đạt được và yêu cầu chính phủ công bố chi tiết đằng cho các đề xuất của chính phủ.

Kể từ khi công bố tiêu chuẩn giảm hàm lượng phát thải thán khí được đề xuất vào đầu tháng Hai vừa rồi, chính phủ đã phải hứng chịu nhiều chỉ trích đáng kể đối với chính sách này, khi những người phản đối cho rằng tiêu chuẩn mới này sẽ làm tăng giá một số loại xe cộ lên hàng nghìn đô-la đồng thời làm giảm sự lựa chọn của người tiêu dùng.

Đứng cạnh các đại diện của ngành công nghiệp, các bộ trưởng Chris Bowen (phía trước bên trái) và Catherine King (phía trước bên phải) đã công bố những thay đổi đối với tiêu chuẩn giảm lượng phát thải thán khí được đề xuất. Ảnh: NCA NewsWire/Martin Ollman.

Bộ trưởng Năng lượng, Chris Bowen, và Bộ trưởng Giao thông Vận tải, Catherine King, xác nhận tiêu chuẩn sẽ được thay đổi để các mẫu xe LCV mới, thay vào đó, sẽ  tuân theo các mục tiêu giảm phát thải ít nghiêm ngặt hơn.

Theo các quy tắc mới đã được nội các phê duyệt vào tối ngày 25/03, lượng khí thải trung bình của các loại xe LCV mới sẽ cần phải giảm 50% vào năm 2029 nếu các hãng sản xuất muốn tránh bị phạt.

Trước đây, mức giảm 60% được yêu cầu theo đề xuất ban đầu của chính phủ.

Các loại xe cộ chở khách mới (PV) vẫn sẽ phải tuân theo yêu cầu ban đầu về giảm 60% lượng khí thải.

Ngoài ra, lượng phát thải thán khí của một số mẫu xe SUV cỡ lớn ban đầu được phân loại cũng là loại xe PV sẽ được phân loại lại thành xe LCV nếu chúng có sức kéo lớn hơn 3 tấn và có dàn khung gầm tương tự như xe ute.

Sự thay đổi này sẽ dẫn đến các mẫu xe bao gồm Nissan Patrol, Prado và LandCruiser của Toyota, Ford Everest, Mitsubishi Pajero và Isuzu MUX được phân loại lại thành LCV.

Các hãng sản xuất xe điện gồm có Tesla sẽ là những công ty hưởng lợi chính từ luật mới này vì họ sẽ có thể tạo ra “sức chứa phát thải” (emission credits) từ việc bán xe mới. Ảnh: NCA NewsWire/Martin Ollman.

Theo đề xuất ban đầu, những chiếc xe này sẽ phải chịu mức giới hạn phát thải khán khí nghiêm ngặt hơn nhiều, nghĩa là chúng có nguy cơ bị loại bỏ dần trước khi có giải pháp thay thế lượng khí thải thấp.

Với giới hạn lượng khí thải áp dụng trên toàn nhóm xe được hạ xuống mỗi năm, tiêu chuẩn này, về cơ bản, sẽ hoạt động như một loại thuế đánh vào mức thải thán khí (carbon price), buộc các hãng sản xuất xe hơi phải bán nhiều xe có lượng khí thải thán khí thấp hơn, và bằng 0, hoặc cắt giảm việc bán các mẫu xe có lượng khí thải cao như xe ute và SUV.

Nếu các thương hiệu xe hơi vi phạm giới hạn, họ sẽ buộc phải mua tín dụng (credit) từ các hãng sản xuất xe hơi đối thủ đáp ứng yêu cầu, hoặc phải đối mặt với hình phạt 100 đô-a cho mỗi gam khí thải CO2 trên mỗi cây số (km) thải ra vượt quá giới hạn.

Ngoài ra, thời điểm bắt đầu áp dụng tiêu chuẩn sẽ được lùi lại sáu tháng đến tháng Bảy – một sự thừa nhận rõ ràng của chính phủ rằng họ không thể hoàn tất việc thiết lập kế hoạch thương mại trước ngày bắt đầu dự kiến.

Các hình phạt đối với việc vi phạm chương trình này sẽ được quy định theo pháp luật và việc xem xét hoạt động của chương trình sẽ bắt đầu vào năm 2026.

Các quy định về nhiên liệu được tranh luận vẫn là một “thách thức rất lớn”

Bên cạnh các đại diện từ các hãng sản xuất xe hơi và các nhóm vận động hành lang của họ, ông Bowen báo trước chính sách này là “hợp lý”, và, tuyên bố rằng những sử dụng xe hơi sẽ trả ít tiền nhiên liệu hơn vì chính sách này sẽ khuyến khích việc sử dụng các phương tiện thải ra ít thán khí hơn.

Ông nói với các phóng viên ở Canberra: “Luật này có nghĩa là những người lái xe Úc không còn bị xếp cuối bảng, không còn bị đối xử như công dân hạng hai nữa”.

Tuy nhiên, đáng chú ý là đại diện của Phòng Công nghiệp Xe hơi Liên bang (Federal Chamber of Automotive Industries - FCAI) và Hiệp hội Xe hơi Úc (Australian Automobile Association) đã vắng mặt trong cuộc họp báo sau khi bị ngăn cản trong các cuộc đàm phán khi họ công khai chỉ trích việc cải tổ khí thải.

Kêu gọi chính phủ công bố mô hình củng cố chính sách, FCAI cho biết vẫn còn những điều không chắc chắn liên quan đến việc nới lỏng các quy tắc được đề xuất.

Tony Weber, lãnh đạo của FCAI, cho biết: “Chúng tôi tiếp tục lo ngại về những thách thức sắp xảy ra đối với ngành công nghiệp và người sử dụng xe hơi”.

Matthew Callachor, giám đốc điều hành Toyota Australia, người có mặt tại buổi họp báo, cũng đồng ý rằng tiêu chuẩn này sẽ khó đáp ứng.

Ông nói: “Chúng ta không nên ảo tưởng rằng đây vẫn là một thách thức rất lớn trong việc đạt được con số đầy tham vọng này”.

Mẫu SUV cỡ lớn phổ biến, Toyota LandCruiser sẽ được phân loại là loại xe LCV, theo các quy định về khí thải đã được sửa đổi. Hình ảnh: Đã cung cấp; au.news.yahoo.

Tuy nhiên, lãnh đạo Toyota tại Úc cho biết các tiêu chuẩn thừa nhận quy định về khí thải sẽ mang lại sự chắc chắn cho hãng xe hơi này.

Ông Callachor nói thêm: “Chúng tôi muốn một tiêu chuẩn khí thải, về cơ bản, giúp chúng tôi lập kế hoạch sản phẩm dài hạn và chúng tôi muốn một tiêu chuẩn khí thải đầy tham vọng nhưng cũng thúc đẩy mọi người tham gia vào cuộc hành trình”.

Sam McLean, người đứng đầu bộ phận chính sách Tesla tại Úc, coi cuộc cải cách này là một “sự thỏa hiệp vững chắc”.

Ông McLean nói “Đây là một tiêu chuẩn rất vừa phải đưa nước Úc từ vị trí cuối cùng trong quá trình chuyển đổi này lên vị trí trung bình.”

Tesla, cùng với các hãng sản xuất xe điện khác, sẽ là những công ty hưởng lợi chính từ chương trình này vì họ sẽ có thể tạo ra các khoản tín dụng thải thán khí, từ việc bán xe, để sau này bán lại cho những công ty nào đã hết hạn mức giới hạn khí thải.

Sau khi Thủ tướng Anthony Albanese tổ chức bữa ăn tối với các lãnh đạo doanh nghiệp vào cuối tháng Hai, người ta hiểu rằng văn phòng của ông đã tham gia vào các cuộc đàm phán về tiêu chuẩn.