Cá heo ở Port River thường xuyên chào đón những con thuyền ở nơi đây bằng hành động nhảy lên khỏi mặt nước. (Ảnh: Jenni Wyrsta)

NAM ÚC - Hai năm sau cái chết chưa rõ nguyên nhân của những con cá heo nổi tiếng được nhiều người yêu mến vì các trò biểu diễn của chúng ở Port Adelaide River, quần thể cá heo ở địa phương dường như đã trở lại  bình thường.

Sáu con cá heo đực tên là Doc, Hunter, Twinkle, Tallula, Namor, Squeak và một con cá heo cái chưa được đặt tên ở một bãi biển gần đó, đã chết từ tháng Sáu năm 2021 đến tháng Ba năm 2022.

Một con cá heo khác, được đặt tên là Ripple, biến mất vào tháng Chín năm 2022 sau khi bị ốm vào cuối tháng Tám, khiến chú cá heo con của nó, được đặt tên là Rocket, phải mồ côi.

Mike Bossley, là chuyên gia về cá heo ở vùng này, đã vận động hành lang từ giữa những năm 1990 để bảo vệ các loài động vật có vú sống ở biển trong khu vực trước khi Khu bảo tồn Cá heo Adelaide (Adelaide Dolphin Sanctuary - ADS) được thành lập vào năm 2005.

Ông cho biết những cái chết hồi năm 2021-22 là do "một căn bệnh chưa rõ nguyên nhân làm cá heo suy nhược".

Chú cá heo tên Talulla, đã qua đời, đã học được động tác đi trên mặt nước bằng đuôi,  từ cá heo mẹ tên là Wave. (Ảnh: Marianna Boorman)

Tiến sĩ Bossley cho biết: “năm hay sáu con cá heo đó chết một lượt, rất nhanh , và hai sau những cái chết đo, mọi thứ đã ổn định”.

Ông nói thêm rằng mặc dù còn quá sớm để biết chắc chắn nhưng lứa cá heo con hiện tại "gần đến giai đoạn cai sữa và cho đến nay chúng trông vẫn ổn".

Mike Bossley đã nghiên cứu cá heo tại địa phương này trong hơn 30 năm qua. (ABC Radio Adelaide: Malcolm Sutton)

Khoảng 20 con cá heo mũi chai (bottlenose dolphin) thường sinh sống ở cửa sông Port Adelaide River và vịnh Barker Inlet liền kề, mặc dù cá heo cũng đến và đi tạm thời từ Vịnh St Vincent.

Những chú cá heo sinh sống ở địa phương này nổi tiếng về cách thức hành vi động vật, đã học được các thủ thuật như đi trên mặt nước bằng đuôi từ một con cá heo được đặt tên là Billie, là con các heo đã sống hai tuần trong một bể nuôi cá heo trước đây sau khi được cứu khỏi một bến du thuyền bị ô nhiễm.

Đã bắt đầu cuộc điều tra

Hồi năm 2021, để tìm câu trả lời cho những cái chết, chính quyền tiểu bang, dưới sự quản lý của cựu bộ trưởng môi sinh, David Speirs, đã phát động một cuộc điều tra sâu rộng bằng cách sử dụng một nhóm các chuyên gia nghiên cứu từ các cơ quan khác nhau.

Phát ngôn viên của Bộ Môi Sinh và Nước, cho biết mặc dù xét nghiệm không thể xác định được mối liên hệ chung duy nhất đằng sau những cái chết, nhưng có khả năng "nhiều yếu tố kết hợp" đã dẫn đến cái chết của mỗi con cá heo.

Cuộc điều tra về cái chết của cá heo trong báo cáo của ADS chỉ ra rằng chúng sống trong môi trường công nghiệp hóa nặng nề có chứa "các chất ô nhiễm khó phân" ở cuối một trong những cảng vận chuyển tấp nập nhất tiểu bang Nam Úc và ở hầu hết các lưu vực đô thị hóa.

Điều này có nghĩa là những con cá heo đang phải đối mặt với mối đe dọa ngày càng tăng từ hoạt động công nghiệp ven sông, ô nhiễm tiếng ồn, và việc sử dụng lượng nước dùng cho giải trí nhiều hơn lượng nước do dân cư trong đất liền sử dụng ở tiểu bang Nam Úc.

Cá heo ở Port River là điểm thu hút khách du lịch nổi tiếng trong khu vực. (ABC Radio Adelaide: Malcolm Sutton)

Phát ngôn viên này cho biết cuộc điều tra đã phát hiện ra một số hiểu biết mới về quần thể cá heo có kích thước lá lách ở một số loài động vật được cho là nhỏ hơn khi so sánh với các quần thể hoang dã khác.

Ông nói: “Một số cá heo đực ở khu bảo tồn cá heo ADS chưa đạt đến độ trưởng thành về giới tính như mong đợi so với độ tuổi của chúng so với các quần thể sống trong hoang dã khác ở tiểu bang Nam Úc”.

Một con cá heo khác đã tiếp xúc với vi khuẩn brucellosis, được biết là gây sảy thai và vô sinh ở vật nuôi trong nhà.

Phát ngôn viên này cho biết: “Kết quả này rất có ý nghĩa vì đây là lần đầu tiên phát hiện ra vi khuẩn có ở cá heo ở tiểu bang Nam Úc”.

Báo cáo cho biết thêm rằng có sự đa dạng thấp trong di truyền và một số giao phối cận huyết ở cá heo sống ở khu bảo tồn ADS, điều này có thể khiến chúng dễ mắc bệnh hơn do sự biến đổi thấp của các gen liên quan đến miễn dịch.

Hạn chế đánh bắt cá

Vào tháng Mười năm 2023, Bộ Công nghiệp Cơ bản và Phát Triển Nông Thôn Tiểu bang Nam Úc - PIRSA - đã cấm sử dụng dây câu trong phạm vi 50 mét tính từ nơi có cá heo được nhìn thấy ở Port Adelaide River, phía đông nam từ Pelican Point đến đê chắn sóng phía nam tại St Kilda.

Lệnh này cũng cấm sử dụng lưỡi câu có chiều dài thân lưỡi câu dài hơn 56 mm và miệng lưỡi câu lớn hơn 23 mm.

Con cá heo được đặt tên là Hunter, được an tử hồi năm 2021, khoe trò với những người câu cá đi ngang qua. (Ảnh: Jenni Wyrsta)

Các lệnh giới hạn này được áp dụng trong 12 tháng trong lúc các quy định lâu dài được viết ra.

Nhà chức trách cho biết khoảng chừng mỗi năm họ đã  cứu được một con cá heo thoát khỏi vướng vào dây câu.

Báo cáo cho biết chỉ có một con cá heo bị chết do vướng vào dây câu kể từ năm 1987 đến nay.

Con cá heo, được đặt tên là Doc., được cho là đã chết, trước đó đã từng được cứu thoát khỏi dây câu. (Ảnh: Marianna Boorman)

Một số con cá heo trước đây đã bị con người cố ý giết chết, nhiều con đã bị bắn, bị đâm.

Báo cáo cho biết số vụ giết cá heo có chủ ý đã giảm kể từ khi khu bảo tồn ADS được khai triển hồi năm 2005, mặc dù đã có một số vụ giết cá heo không chủ ý, chẳng hạn như do chân vịt của tàu thuyền.

Báo cáo cho biết các cuộc điều tra về độc tố đang được tiếp tục, gồm cả những tác động tích tụ của việc tiếp xúc với các chất ô nhiễm.

Báo cáo cho thấy cần phải nghiên cứu sâu hơn về tác động tiềm ẩn của các hóa chất gây rối loạn nội tiết trong trầm tích và trong nước.

(Danviet.com.au - Theo ABC News)