Thủ tướng Anthony Albanese cùng Lachlan Baker, Abbey Woods và chú chó "Chilli" tại khu gia cư mới ở Lawson tại Thủ đô Canberra, hình chụp vào ngày 25 tháng Tám năm 2025. (Ảnh AAP/Mick Tsikas) KHÔNG LƯU TRỮ.  Nguồn: AAP / MICK TSIKAS/AAPIMAGE

AUSTRALIA - Chánh phủ đã cam kết tạm dừng việc thay đổi Bộ luật Xây cất Quốc gia Úc Đại Lợi (National Construction Code – NCC) để thúc đẩy nguồn cung gia cư và giờ đây đang đẩy nhanh việc mở rộng Chương trình Bảo lãnh Người mua nhà lần đầu.

Việc mở rộng này được khen ngợi vì tạo thêm cơ hội cho thêm nhiều người mua được nhà, nhưng các chuyên gia phê bình cho rằng nó sẽ đẩy giá nhà tăng lên nếu không đi kèm với giải pháp tăng nguồn cung ứng.

Vấ đề gia cư: trọng tâm nghị sự tại Nghị viện.

Nghị viện đã trở lại Thủ đô Canberra, và Thủ tướng Anthony Albanese khẳng định gia cư sẽ là một trong những vấn đề trọng tâm trong kỳ họp này.

Ông nhấn mạnh: “Chúng tôi hoàn toàn quyết tâm làm mọi thứ có thể để đẩy nhanh quyền sở hữu nhà, tăng số lượng nhà cho thuê, và mở rộng kế hoạch gia cư xã hội."

Thủ tướng cho biết chánh phủ sẽ nhanh chóng mở rộng sáng kiến giúp việc mua được nhà trở nên dễ dàng hơn: - và đó là Chương trình Bảo lãnh Người mua nhà lần đầu.

Thủ tướng Albanese nói, “Chúng tôi muốn tạo ra sự khác biệt khi theo đuổi mục tiêu xây cất 1,2 triệu căn nhà với kế hoạch trị giá 43 tỷ đô-la cho nước Úc”.

Cơ hội sở hữu nhà với mức đặt cọc chỉ 5%, không giới hạn thu nhập

Theo chương trình, người mua nhà lần đầu chỉ cần đặt cọc 5% thay vì mức thông thường 20%.

Ví dụ, với mức giá nhà trung bình toàn quốc là 844.000 đô-la, người mua chỉ cần có 42.200 đô-la tiền đặt cọc. Chánh phủ sẽ đứng ra bảo lãnh 15% còn lại, giúp người mua tránh phải trả khoản bảo hiểm cho vay thế chấp vốn rất tốn kém.

Bộ trưởng Gia cư, là bà Clare O'Neil, cho rằng chánh sách này mang tính công bằng xã hội:

Bộ trưởng Clare O’Neil nói, “Chánh sách này sẽ tạo ra tác động vô cùng ý nghĩa đối với những người tham gia. Chúng ta biết rằng thế hệ trẻ hiện nay phải mất 8–9 năm để tiết kiệm đủ tiền đặt cọc. Với chương trình 5% mà chánh phủ đang mở rộng, thời gian đó có thể rút xuống còn 2–3 năm.”

Chương trình thay đổi ra sao?

Trước đây, chương trình có giới hạn số người tham gia hằng năm, giới hạn thu nhập đối tượng và giới hạn giá trị bất động sản.
 

Tuy nhiên, kể từ ngày 1 tháng 10/2025, sẽ có các thay đổi quan trọng:

• Không còn giới hạn thu nhập
• Không giới hạn số người tham gia
• Tăng mức giá trần bất động sản để phù hợp hơn với mặt bằng chung quốc gia

Ước tính 70.000 người sẽ tham gia chương trình trong năm đầu tiên – tăng 20.000 so với giới hạn hiện tại.

Lo ngại giá nhà tăng cao

Dù được đánh giá là bước đi táo bạo, chương trình vấp phải chỉ trích từ Phe Đối lập.
 

Thượng nghị sĩ Barnaby Joyce thuộc đảng Quốc gia nói trên kênh Seven’s Sunrise:
 

“Quỹ Tương lai Gia cư Úc Đại Lợi đã hứa hẹn rất nhiều nhưng kết quả lại thất bại. Giờ đây người dân sẽ có thể vay nhiều tiền hơn, khi ra đấu giá họ sẽ trả nhiều tiền hơn vì có được nguồn vốn vay lớn hơn”.
“Giá nhà vì thế sẽ tiếp tục tăng. Phải giải quyết tận gốc những vấn đề khác, nhưng đảng Lao động không làm”.

Phát ngôn viên của Phe đối lập về gia cư, là ông Andrew Bragg, cũng phản đối việc chương trình mở cho mọi người mua nhà lần đầu mà không cần xét thu nhập.

Ông Andrew Bragg nói, “Thật nghịch lý và kỳ quặc khi con cái của tỷ phú cũng có thể được tham gia vào chương trình bảo lãnh mua nhà của chánh phủ. Thực chất đây là một hình thức phúc lợi, nhưng giờ được mở rộng ra cho cả con của các tỷ phú”.

"Trước đây chương trình được thiết kế có mục tiêu rõ ràng, giờ thì thành một chương trình phổ quát không cần xét điều kiện, điều này thật kỳ lạ”.

Các hiệp hội trong ngành bất động sản nhìn chung hoan nghênh động thái này.

Hiệp hội Ngành Công nghiệp Gia cư (HIA) cho rằng đây là bước đi tích cực, giúp nhiều người hơn mua được nhà.

Hội đồng Bất động sản Úc Đại Lợi (Property Council of Australia) hoan nghênh nhưng kêu gọi thường xuyên rà soát để tránh làm nóng thị trường.

Giám đốc Hiệp hội Các Công ty Xây cất Úc Đại Lợi (Master Builders Australia), bà Denita Dawn, cảnh báo:

“Việc tăng khả năng mua được nhà ở là tốt, nhưng phải đi kèm tăng nguồn cung. Hiện chúng ta không có đủ nhân lực để xây cất”.

“Vấn đề lớn tiếp theo là nhập cư: làm sao để công nhận bằng cấp, tay nghề của lao động nhập cư nhanh hơn và rẻ hơn. Hiện nay thợ xây chưa được ưu tiên trong danh sách kỹ năng, dù nhu cầu vượt 130.000 người”.

“Chánh phủ cần tập trung vào khuyến khích nhiều người tham gia ngành nghề xây dựng, đó phải là ưu tiên tiếp theo”.

Thượng Nghị sĩ thuộc đảng Cấp tiến Liberal, Andrew Bragg. Nguồn: AAP / Lukas Coch

Tạm dừng thay đổi Bộ luật Xây cất Quốc gia

Việc mở rộng chương trình được khai triển cùng lúc với quyết định tạm dừng thay đổi Bộ luật Xây cất Quốc gia Úc Đại Lợi (National Construction Code - NCC), nhằm rút ngắn thời gian phê duyệt dự án gia cư.

Sau diễn đàn kinh tế tại Thủ đô Canberra hôm tuần trước, các rào cản pháp lý bị cho là nguyên nhân chánh cản trở tiến độ xây cất.

Bộ luật Xây cất Quốc gia Úc Đại Lợi (NCC) sẽ tạm dừng đến năm 2029, ngoại trừ các thay đổi thiết yếu về an toàn và phẩm chất.

Thượng nghị sĩ Andrew Bragg cho rằng chánh phủ mâu thuẫn trong chánh sách gia cư:

“Nếu bạn cảm thấy bối rối trước chánh sách gia cư của chánh phủ, thì bạn không cô đơn. Họ nói muốn cắt giảm thủ tục hành chánh, nhưng hôm nay lại công bố trở thành người bảo lãnh thế chấp lớn nhất nước và là một thực thể phát triển bất động sản khổng lồ”.

“Hoặc là bạn muốn giảm bớt thủ tục cho các công ty xây cất, hoặc là bạn muốn chánh phủ ôm đồm mọi thứ. Và hôm nay, rõ ràng họ chọn cách thứ hai bằng việc mở rộng chương trình bảo lãnh này”.

Lãnh đạo Phe Đối lập, là bà Sussan Ley, cũng chỉ trích Thủ tướng, cho rằng chánh phủ chỉ áp dụng lại các chánh sách vốn dĩ do Liên đảng đưa ra.

Trước những chỉ trích, Thủ tướng Anthony Albanese đáp trả:

“Nói rằng các chánh sách gia cư của Liên đảng hiệu quả thì thật táo bạo, bởi vì trong phần lớn thời gian họ cầm quyền, thậm chí còn không màng tới việc bổ nhiệm một bộ trưởng phụ trách gia cư.”