Một bức tranh mô tả cảnh Thuyền trưởng James Cook (1728 - 1779) vào những ngày đầu tiên gây ảnh hưởng ở vùng đất New South Wales. Bức tranh thuộc bộ sưu tập của Philosophical Institute. Nguồn: Hulton Archive/Getty Images

 

 

Thuyền trưởng Cook đã nhận được sự hướng dẫn cụ thể từ Hoàng gia Anh nhằm khai triển bất kỳ cuộc thảo luận với bất kỳ người nào mà ông tiếp xúc được tại Terra Australis. Những tiết lộ chưa từng biết về lần đặt chân đầu tiên của thuyền trưởng James Cook lên mảnh đất Úc ở Vịnh Botany.

 

 

Nhật ký của Thuyền trưởng James Cook kể lại chi tiết lần tiếp xúc đầu tiên của ông với những người Thổ dân ở Vịnh Botany.

 

Chủ nhật ngày 29 tháng 4 ... Khi chúng tôi vào đến gần bờ, tất cả đều rời đi ngoại trừ hai người đàn ông có vẻ kiên quyết phản đối việc đổ bộ của chúng tôi - ngay khi nhìn thấy điều này, tôi đã ra lệnh các tàu hạ mái chèo để nói chuyện với họ. Nhưng có vẻ việc này là quá dư thừa bởi vì tôi hay Tupaia đều chẳng hiểu nổi một từ họ nói. Sau đó chúng tôi ném cho họ một vài cái đinh và chuỗi hạt lên bờ, họ nhặt lên và có vẻ hài lòng, cho nên tôi nghĩ rằng họ có thể đã ra hiệu cho chúng tôi đi vào bờ. Nhưng chúng tôi lại nhầm lẫn thêm lần nữa, họ tiếp tục chống lại chúng tôi và tôi đã bắn súng hỏa mai vào giữa hai người.

 

 

Đó là một cuộc trao đổi đầy thù địch dẫn tới bữa tiệc súng mà thuyền trưởng Cook bắn vào người dân địa phương, Giáo sư trường Đại học New South Wales John Gascoigne giải thích.

 

Đó là một cuộc đổ bộ đầy tranh cãi. Ông ta tiến về phía trước cùng với những người của mình, và cố gắng nói chuyện với Thổ dân trên bãi biển, nhưng họ không hiểu ngôn ngữ của ông ta, cũng như của Tupaia, một người Polynesia làm thông dịch viên ở New Zealand.

 

 

Một trong hai người Thổ dân bị thuyền trưởng Cook bắn vào ngày hôm đó là Cooman.

 

 

Hậu duệ của ông Cooman, Rodney Kelly, nói thuyền trưởng Cook và nhóm người của ông sau đó đã lấy khiên và giáo của đất nước Gwegal.

 

Và sau đó họ đã để lại một thứ khác cho đất nước Gwegal:

 

Một câu chuyện không có trong sách lịch sử là câu chuyện được kể bởi bà ngoại vĩ đại của tôi, Nữ hoàng Emma của La Perouse, và bà được các trưởng lão kể cho nghe rằng vào năm 1770, ông Cook đã để lại những thùng chứa chất nổ trên bờ và kích nổ chúng.

 

 

Vào hai năm trước đó, con tàu Endeavour của Thuyền trưởng Cook và thủy thủ đoàn gồm 94 người, đã rời cảng Plymouth tại Anh quốc.

 

Họ đang chu du trong một chuyến thám hiểm khoa học tới Tahiti, nhằm chứng kiến ​​sự dịch chuyển của Sao Kim ngang qua Mặt trời.

 

Theo đó, họ nhận được một sự hướng dẫn bí mật từ Hoàng gia Anh, nhằm khám phá và lập bản đồ vùng đất phương Nam, vốn chỉ nghe qua lời đồn đại, lúc đó được biết đến với cái tên Terra Australis.

 

Giáo sư Gascoigne cho biết:

Trong nhiều thế kỷ từng có lời đồn đoán cho rằng có một vùng đất lớn ở phương Nam có thể cân bằng với lục địa rộng lớn ở bắc bán cầu, với Âu châu và Mỹ châu.

 

 

Nhưng có một câu chuyện ít được biết đến hơn và nói lên ý nghĩa về mối liên hệ giữa thuyền trưởng Cook và những người Úc đầu tiên, trong chuyến hành trình này.

 

Câu chuyện xảy ra ở Far North Queensland, nơi ông Cook lưu lại trong vài tuần trong khi chờ con tàu Endeavour được sửa chữa khẩn cấp.

 

 

Trong thời gian đó, một số thuỷ thủ đã vớt được khoảng một chục con rùa biển xanh từ khu vực này và đưa lên tàu.

 

 

Giáo sư sử học Mark McKenna, từ trường Đại học Sydney, giải thích điều gì đã xảy ra tiếp theo.

 

Những người Thổ dân ở Cooktown, Guugu Yimithirr, đã phản đối chuyện này. Họ lên tàu và phàn nàn về việc bắt những con rùa đó, và ông Cook không cho họ bất kỳ con rùa nào, họ muốn số rùa này phải được chia sẻ. Dù sao thì sau đó những người Thổ dân cũng đã lên bờ trở lại và họ đã đốt cháy khu vực mà ông Cook và Banks đã cất giữ lương thực dự trữ.

 

 

Một cảnh căng thẳng đã nổ ra khi Thuyền trưởng Cook và nhà thực vật học của ông, là Joseph Banks, đã bắn vào những Thổ dân từ trên bờ.

 

 

Cuối cùng, một người đàn ông lớn tuổi xuất hiện từ bụi cây, và dẫn một nhóm đàn ông đi về phía Banks và Cook.

 

 

Ông ta bẻ đầu ngọn giáo của mình và đặt nó trên mặt đất, và những người phía sau ông ta đi theo sau và đặt ngọn giáo của họ vào một cái cây gần đó.

Người đàn ông lớn tuổi bắt đầu lấy tay chấm mồ hôi từ nách, đưa lên miệng và thổi về phía ông Cook và Banks.

Trong những năm gần đây, chúng tôi mới phát hiện ra ý định của người thổ dân cao niên đó, động tác lấy mồ hôi từ nách và thổi mồ hôi, là một trong những điều thân mật nhất mà bạn có thể làm, như một cử chỉ hòa bình và hòa giải, và là một dấu hiệu cho thấy xung đột đã kết thúc.

Thuyền trưởng Cook đã nhận được sự hướng dẫn cụ thể từ Hoàng gia Anh nhằm khai triển bất kỳ cuộc thảo luận với bất kỳ người nào mà ông tiếp xúc được tại Terra Australis.

Ý định của Anh quốc là muốn thành lập các trạm giao dịch nhân danh Hoàng gia Anh.

Giáo sư lịch sử Thổ dân tại trường Đại học Newcastle, John Maynard, giải thích.

Chúng tôi nhận ra rằng ông ấy đã không tuân thủ những chỉ dẫn của Hoàng gia, đó là phải mở ra các cuộc thảo luận với những người mà ông gặp, chúng tôi biết ông ấy chưa bao giờ làm điều này. Về mặt này, theo quan điểm của tôi, ông ta đã vi phạm mệnh lệnh của Hoàng gia và Hải quân, vì ông ta đã đi đến vùng Possession Island, tạm gọi là Đảo Chiếm hữu, và cắm lá cờ xuống đất tuyên bố chủ quyền toàn bộ bờ biển phía đông của Úc với danh nghĩa Hoàng gia Anh.

Không thể phủ nhận rằng Thuyền trưởng Cook là một di sản phức tạp.

Đối với một số người, ông là một nhà thám hiểm đầy can đảm; đối với những người khác, ông là một người khai hoang đã đánh cắp mảnh đất của những người Úc đầu tiên.

Giáo sư McKenna là một chuyên gia về những hiểu biết đương đại đối với James Cook.

Ông nói về sự phức tạp trong di sản của Cook.

Rất nhiều người Úc nhầm lẫn James Cook với Arthur Phillip. Vì vậy, nói một cách khác, họ nhầm lẫn sự xuất hiện của Phillip và Đệ nhất Hạm đội với những người bị kết án vào năm 1788, với sự xuất hiện của thuyền trưởng Cook mười tám năm trước đó, vào năm 1770 tại Vịnh Botany. Ngoài ra, chúng ta thường mắc sai lầm khi nghĩ rằng ông Cook đã rõ ràng về những gì sẽ xảy ra ở Úc khi ông đến Úc vào năm 1770, nhưng không phải như vậy. Ông ta không biết rằng một thuộc địa hình sự sẽ được thiết lập, 18 năm sau khi ông ta đến Vịnh Botany.

 

Giáo sư John Maynard giải thích quan điểm của ông về Thuyền trưởng Cook và sự xuất hiện của ông đã ảnh hưởng đến cộng đồng bản địa như thế nào.

Đối với tôi, Cook là một nhân vật phức tạp. Tôi dành sự ngưỡng mộ lớn nhất dành cho ông ấy với tư cách là một nhà hàng hải, người đã vẽ bản đồ và chắc chắn là một nhà lãnh đạo truyền cảm hứng cho các thủy thủ đoàn của ông, nhưng bạn phải đưa nó vào bối cảnh những câu chuyện mà Thổ dân còn lưu giữ lại, trong rất nhiều cộng đồng khác nhau, về ảnh hưởng và tác động của James Cook.

 

Còn Rodney Kelly cảm thấy một cách mạnh mẽ rằng ông Cook đã thể hiện sự thiếu tôn trọng đối với người dân bản địa trong lần tiếp xúc đầu tiên đó:

 

Đối với những người như bản thân tôi, gia đình tôi, và người dân của tôi, chúng tôi nghĩ về di sản của ông ấy như một thứ gì đó đi ngược lại lịch sử. Rất nhiều điều Ông ấy đã làm thật tồi tệ khiến chúng tôi không bao giờ có thể nghĩ về Ông ấy theo một cách nào khác.

 

 

Tuy nhiên giáo sư Maynard tin rằng người Thổ dân dù sớm hay muộn đều sẽ phải tiếp xúc hoặc đụng độ với một nền văn minh khác vào một lúc nào đó.

Chúng ta sẽ không bao giờ ở một mình ở đây mãi mãi. Chúng ta không thể sống trong trí tưởng tượng rằng mọi thứ sẽ không xảy ra, vì chắc chắn chúng sẽ xảy ra vào một thời điểm nào đó, cho dù đó là người Anh hay người nào khác, đặt chân đến đây. Và liệu kết quả có khác đi hay không thì chúng ta không biết.