Bill Shorten, Bộ Trưởng phụ trách chương trình NDIS. Nguồn: AAP / LUKAS COCH/AAPIMAGE

AUSTRALIA - Chương trình Bảo hiểm Khuyết tật Quốc gia (NDIS) từ lâu đã là chủ đề tranh cãi. Chính phủ Lao động hiện tại đã có những động thái nhằm hạn chế việc tăng chi tiêu cho NDIS và đưa nó trở lại mục đích mà họ cho là ban đầu của nó. Dự kiến chi phí hàng năm cho NDIS sẽ vượt quá 50 tỷ đô-la vào năm 2026, cao hơn chi phí hàng năm của Medicare. Là một phần của quá trình đó, Bộ trưởng NDIS Bill Shorten đã trình lên Nghị viện dự luật để loại trừ một số dịch vụ khỏi chương trình - bao gồm cả dịch vụ hỗ trợ tình dục.

Năm 2020, Tòa án Liên bang đã phán quyết rằng một người nhận N-D-I-S có quyền sử dụng tiền của chương trình này để tiếp cận một người mãi dâm.

Thượng nghị sĩ Jordan Steele-John cho biết vào thời điểm đó, người phụ nữ mắc bệnh đa xơ cứng này đã đấu tranh với Cơ quan Bảo hiểm Khuyết tật Quốc gia về vấn đề này trong một thời gian dài.

"Trong suốt bốn năm qua, NDIS đã luôn chống lại việc người sử dụng chương trình NDIS muốn dùng tiền của chương trình theo cách này, phục vụ mong muốn và mục tiêu của họ."

Những loại dịch vụ này được cho là đã có sẵn cho những người tham gia NDIS kể từ phán quyết của Tòa án Liên bang.

Nhưng đó không phải là những gì đã xảy ra.

Anita Brown-Major là một nhà trị liệu bệnh nghề nghiệp tại Melbourne.

"Điều đó không có nghĩa là với mọi người khuyết tật, cách duy nhất để họ quan hệ tình dục là với một người mãi dâm. Những người mãi dâmmà chúng tôi có dịp làm việc cùng cũng sẽ nói như vậy. Nếu tôi có một trăm khách hàng đến, thì có khoản bốn người là chúng tôi thật sự phải báo cáo với NDIS về nhu cầu dịch vụ mại dâm. Và tất cả những người trong số đó đều bị từ chối vào năm ngoái, như những gì chúng tôi đã thấy."

Kinh nghiệm của bà Brown-Major không phải là duy nhất.

Bộ trưởng NDIS Bill Shorten cho biết đó là chuyện bình thường.

"Trung bình có 100 triệu hóa đơn hoặc giao dịch được thanh toán mỗi năm. Một trăm triệu hóa đời từ NDIS. Ở giai đoạn này, trong khoảng thời gian 1 tháng qua, có 228 yêu cầu hỗ trợ về dịch vụ tình dục; 228 yêu cầu. Không có yêu cầu nào được chấp thuận."

Dịch vụ Hỗ trợ tình dục hiện được chấp thuận trong các kế hoạch dịch vụ NDIS. Tuy nhiên trong dự luật trình ra trước quốc hội, thì phần dịch vụ này sẽ chính thức cấm cùng với một số dịch vụ khác.

Bộ trưởng cho biết ông không hiểu tại sao mọi người lại phản đối việc loại bỏ điều đó.

"Tại sao các nhà báo cứ hỏi tôi về điều đó? Tôi trả lời những câu hỏi tôi nhận được. Tôi không nói quá về điều đó... Điều chính phủ muốn làm thì đã nói rất rõ ràng về những gì bạn có thể sử dụng tiền NDIS của mình. Vì vậy, vâng, chúng tôi không nghĩ rằng nó nên được chi cho một số dịch vụ nhất định."

Mục tiêu rộng hơn của dự luật là giảm mức tăng chi tiêu của NDIS để làm cho nó có thể duy trì được.

Chi phí hàng năm của chương trình này dự kiến sẽ vượt quá 50 tỷ đô-la vào năm 2026, cao hơn chi phí hàng năm của Medicare.

Bill Shorten đã phát biểu tại một cuộc họp ở Perth hồi tháng Năm rằng về cơ bản, chính phủ muốn thấy NDIS chỉ giới hạn ở những trường hợp phức tạp nhất.

"NDIS không thể là chiếc thuyền cứu sinh duy nhất trên đại dương. Nếu nghĩ rằng nếu đó là sự hỗ trợ duy nhất mà một người khuyết tật có thể nhận được thì mọi người đều sẽ bơi đến đó. Điều đó dễ hiểu. Nhưng điều đó không có nghĩa là chương trình có thể duy trì."

Về cơ bản, ông Shorten muốn các tiểu bang và vùng lãnh thổ giải quyết những gì NDIS không thể - hoặc theo quan điểm của ông, không nên.

Điều đó có thể sẽ diễn ra cùng với NDIS và Bộ Dịch vụ Xã hội liên bang.

Thủ hiến Nam Úc, Peter Malinauskas, đã xác nhận sau cuộc họp Nội các Quốc gia vào tháng 12 rằng những cuộc thảo luận đó đang diễn ra tốt đẹp.

"Chính quyền tiểu bang sẽ có vai trò trong việc phát triển và thiết kế các hỗ trợ nền tảng đó. Điều đó rất quan trọng vì nó có nghĩa là chúng ta có cái nhìn rõ ràng về trách nhiệm của chính quyền tiểu bang và trách nhiệm của chính quyền liên bang, cũng như chi phí sẽ là bao nhiêu."

Tiến sĩ Martin Laverty là một trong những người tham gia vào quá trình thiết kế và khai triển ban đầu của NDIS.

Thay mặt cho Aruma/Alliance20, đại diện cho các nhà cung cấp dịch vụ khuyết tật, ông đã nói với một ủy ban thượng viện đang xem xét dự luật rằng nhiều thay đổi sẽ được đưa ra cùng với các tiểu bang và vùng lãnh thổ không thể thực hiện nếu không có khuôn khổ pháp lý đi kèm.

"Tác động của sự chậm trễ đang làm chậm các nhu cầu cải cách khác mà cả các tổ chức đại diện lẫn khu vực dịch vụ đang xếp hàng chờ giải quyết. Và nhất là cam kết đồng thiết kế như đã nói, lại càng bị trễ hơn nữa. Nó sẽ không thể bắt đầu cho đến khi dự luật được thông qua, và như vậy càng làm tăng thêm hàng dài đợi cải cách. Và tại thời điểm này, tính cấp thiết của việc cải cách NDIS không thể bị đánh giá thấp."

Nhưng các nhóm khuyết tật khác lại có những nghi ngại.

Darryl Steff, là Tổng giám đốc điều hành của Down Syndrome Australia, nói với cuộc điều tra rằng bên cạnh NDIS thì người ta chưa biết có còn hệ thống hỗ trợ khuyết tật nào khác và nó hoạt động như thế nào.

"Có một số cải cách quan trọng trong luật này và điều thực sự quan trọng là những cải cách này phải diễn ra trong tương lai. Tuy nhiên, thật đáng thất vọng khi luật này được ban hành trước khi có phản hồi đầy đủ về đánh giá của NDIS, nên không có bức tranh toàn cảnh về lộ trình khai triển và mọi thứ sẽ hoặc có thể diễn ra theo trình tự như thế nào, để chương trình có thể duy trì."

Cũng còn nhiều lo ngại về việc ai sẽ quyết định hỗ trợ khuyết tật cần thiết và những khuyết tật cần thiết là gì.

Và khi nói đến giới tính và khuyết tật, một số người ủng hộ cho rằng sự hiểu lầm và định kiến có thể ảnh hưởng đến những bất ổn thực tế này.

Anita Brown-Major cho biết Cơ quan Bảo hiểm Khuyết tật Quốc gia đã phản đối những gì các chuyên gia cho rằng người khuyết tật cần.

"Chúng tôi có một chuyên gia trị liệu nghề nghiệp OT đang làm việc tại trung tâm cũng là một nhà tình dục học đã - tôi nghĩ họ đã viết khoảng năm báo cáo cách đây hơn một năm. Tất cả các báo cáo mà chúng tôi đã viết đều nói về những gì người đó có thể và không thể làm, những gì chúng tôi đã thử cho đến thời điểm này... Và chúng tôi sẽ tiếp tục. NDIS sẽ chi tiền để trả cho các báo cáo của các chuyên gia này và sau đó tất cả chúng đều bị bỏ qua. Số tiền đã bị lãng phí vào các vụ kiện tụng và phí luật sư, và thậm chí ngay cả các báo cáo của tôi vậy. Thật là vô lý."

Marayke Jonkers, là chủ tịch của People With Disability Australia, cho biết có những quan niệm sai lầm về những gì các dịch vụ hỗ trợ tình dục thực sự liên quan.

"Hai người đều bị khuyết tật về thể chất - và tòa án Úc đã công nhận tình dục là quyền con người, là một phần của cuộc sống hàng ngày. Bây giờ đặt trường hợp nếu hai người này cần hỗ trợ để vào tư thế quan hệ tình dục. Liệu chúng ta có thể trông chờ người nấu ăn, dọn dẹp hay làm các dịch vụ khác trong nhà giúp họ vào vị trí để quan hệ không? Hay cách tốt nhất là nên để người có chuyên môn riêng biệt về lãnh vực này giúp?"

Anita Brown-Majors đồng ý và nói, "Chúng tôi làm rất nhiều việc với những người có vấn đề sau chấn thương như MS hoặc bệnh Huntingdon hoặc đột quỵ, giúp họ học cách làm quen lại với với cơ thể của mình và bạn tình của mình. Chúng tôi làm rất nhiều việc để giúp họ có thể thực hiện các hoạt động tình dục sau khi điều trị ung thư."

Bà Brown-Majors cho biết việc giáo dục khách hàng cũng là một phần quan trọng trong vai trò của bà.

Bà nói xã hội đang thiếu hiểu biết cơ bản về những người khuyết tật như những người có nhu cầu tình dục.

"Những người khuyết tật thường bị coi là không có quyền được giáo dục hoặc không cần giáo dục vì họ sẽ không bao giờ trở thành người có nhu cầu tình dục trong tương lai. Nhưng chúng tôi biết rằng bằng chứng cho thấy những người trẻ khuyết tật có nguy cơ bị tấn công tình dục cao hơn vì họ thường không được giáo dục. Vì vậy, chúng tôi thực hiện nhiều bài học về nhận thức cơ thể, các bộ phận cơ thể với nhóm dân số trẻ này, để họ dành nhiều thời gian học với giáo viên và các chuyên gia khác để hiểu về sự đồng thuận hay không đồng thuận trong quan hệ tình dục cũng như sự đụng chạm."

Mối quan ngại dường như là nhu cầu hỗ trợ tình dục sẽ bị 'lạc mất' trong cuộc bàn thảo và tranh luận đang diễn ra về tính bền vững, hợp lý và công bằng.

Nhiều người ủng hộ tin rằng các dịch vụ cơ bản mà các tiểu bang đang đàm phán với chính phủ liên bang sẽ giải quyết được nhu cầu lớn chưa được đáp ứng từ những người hiện đang không thuộc NDIS.

Nhưng Darryl Steff cho biết vẫn còn lo ngại về những tác động tiêu cực tiềm ẩn.

"Đã và đang có sự ngờ vực đáng kể đối với NDIA trong những năm gần đây. Và NDIA đang nỗ lực hết sức để xây dựng lại lòng tin mà những người tham gia dành cho chương trình đó - nhưng nếu một số cải cách này không được thực hiện theo cách phù hợp, không được thiết kế và khai triển theo trình tự hợp lý, thì sẽ có nguy cơ gây hại đáng kể cho những người tham gia, điều này sẽ gây tổn hại đến toàn bộ chương trình."

Không có thông tin chi tiết rõ ràng về những hỗ trợ này có thể trông như thế nào và liệu các dịch vụ tình dục có nằm trong số đó hay không.

Nhưng Catherine McAlpine, từ Inclusion Australia, cho biết bà muốn những hỗ trợ cơ bản không được lên kế hoạch sẵn từ trước.

Bà nói "Tôi không muốn bất kỳ ai nói với tôi chính xác chúng là gì. Tôi muốn trở thành một phần của cuộc thảo luận và để cộng đồng của chúng tôi trở thành một phần của cuộc thảo luận và quyết định chúng."