Thượng nghị sĩ Greens Mehreen Faruqi tại một cuộc họp báo tại Tòa nhà Nghị viện ở Thủ đô Canberra, Thứ Hai, ngày 4 tháng Mười một năm 2024. (Ảnh AAP/Mick Tsikas) KHÔNG LƯU TRỮ Nguồn: AAP / MICK TSIKAS/AAPIMAGE

Đã có nhiều phản ứng trái chiều trước thông báo của Đảng Lao động về những thay đổi đối với khoản nợ sinh viên HECS. Phe đối lập liên bang chỉ trích kế hoạch này là không công bằng, trong khi những người khác cho rằng đây chỉ là một hành động nhằm kiếm phiếu bầu, và không thực sự giải quyết vấn đề chi phí cho sinh viên.

Giáo dục đã được đưa lên hàng đầu trong chính sách của Đảng Lao động trước thêm cuộc bầu cử sắp tới.

Tổng trưởng Giáo dục Jason Clare bộc lộ mong muốn được thấy người Úc nâng cao kỹ năng.

"Dưới thời Bob Hawke và Paul Keating, số lượng học sinh tốt nghiệp trung học đã tăng từ khoảng 40 phần trăm lên gần 80 phần trăm, và đó là điều làm thay đổi cả quốc gia."

“Trong Ngân sách, chúng tôi đặt ra mục tiêu mới, rằng đến giữa thế kỷ này, 80 phần trăm lực lượng lao động của chúng ta sẽ không chỉ đến trường và tốt nghiệp mà còn đến TAFE hoặc trường đại học nữa.”

Đây là một mục tiêu đầy tham vọng.

Nhưng đối với một số sinh viên, có nhiều cân nhắc về tài chính xung quanh cách chi trả cho việc học đó.

Hầu hết các khóa học tại TAFE hoặc trường đại học đều có các mức phí cụ thể - và đối với sinh viên Rakelli Albino, đó là quyết định xem việc gánh khoản nợ HECS có đáng hay không, nếu bạn không thể trả trước.

"Nó giống như một chu kỳ không bao giờ kết thúc - bạn muốn có việc làm. Bạn muốn học vì bất kỳ lý do gì: nếu bạn chỉ đơn giản muốn mở rộng kiến ​​thức hoặc vì triển vọng nghề nghiệp. Về lâu dài, nó vẫn tốn kém hơn nhiều. Bạn phải cân nhắc xem liệu có đáng để học đại học hay không."

Hệ thống HECS đã thu hút ngày càng nhiều chỉ trích trong vài năm trở lại đây, đặc biệt là vào năm 2023, khi việc lập chỉ mục - gắn liền với chỉ số giá tiêu dùng và tỷ lệ lạm phát - tăng vọt bảy phần trăm.

Bruce Chapman là Giáo sư danh dự về kinh tế tại Đại học quốc gia Úc, và được coi là người kiến tạo chương trình HECS.

Ông nói hồi tháng 5 năm nay rằng ý tưởng về lập chỉ mục (indexation) bản thân nó là hợp lý.

"Chính phủ lập chỉ mục nợ là công bằng. Bởi vì chính phủ đã mang lại cho sinh viên một thứ gì đó, đó là một trường đại học, và nó đã tiêu tốn tiền của người nộp thuế vào thời điểm đó. Và theo thời gian, tất nhiên chi phí sẽ tăng lên, vì vậy lập chỉ mục nợ là một cách để bảo đảm rằng chính phủ sẽ thu lại được gần với những gì đã bỏ ra."

Nhưng ông vẫn khẳng định rằng chính trị là một câu chuyện khác.

Dưới áp lực từ những người chỉ trích, chính phủ đã hứa sẽ thay đổi mức chỉ số, cam kết ban hành luật để giảm chỉ mục này vào năm ngoái.

Tuy nhiên, Đảng Xanh đã vận động xóa bỏ hoàn toàn các khoản nợ của sinh viên, với Thượng nghị sĩ Mehreen Faruqi lập luận rằng việc thu phí giáo dục về cơ bản là không công bằng.

“Tất cả các khoản nợ của sinh viên nên được xóa bỏ và trường đại học và TAFE nên được miễn phí. Đây là một khởi đầu, nhưng nếu Đảng Lao động có thể xóa bỏ 20 phần trăm nợ của sinh viên, chắc chắn họ có thể xóa bỏ tất cả.”

Chính phủ từ chối chấp nhận lời kêu gọi của Đảng Xanh.

Nhưng họ đã đưa ra một kế hoạch thứ hai: cắt giảm 20 phần trăm nợ HECS vào năm 2025, như vậy sẽ giảm trung bình chỉ hơn 5500 đô-la khỏi HECS nợ trong năm tài chính đó.

Và TT Anthony Albanese cũng đã tiết lộ rằng có một yếu tố hỗ trợ thứ ba:

"Chúng tôi sẽ tăng ngưỡng hoàn trả, từ 54,000 đô-la lên 67,000 đô-la. Chúng tôi sẽ hạ thấp tỷ lệ hoàn trả và chúng tôi sẽ lập chỉ mục cho cả hai để giữ chúng công bằng trong tương lai. Điều này có nghĩa là nếu bạn kiếm được 70 nghìn đô-la, bạn sẽ tiết kiệm được 1,300 đô-la một năm khi hoàn trả nợ."

Không phải ai cũng hài lòng với những thông báo này.

Phát ngôn nhân của phe đối lập, Simon Birmingham, nói rằng đây là một thủ đoạn chính trị đầy hoài nghi.

"Đây không phải là cải cách thực sự. Điều này không thay đổi học phí mà một người bắt đầu học đại học vào năm sau phải trả. Đây chỉ đơn giản là một khoản tiền mặt của Anthony Albanese, một nỗ lực nhằm lừa đảo hoặc đánh lừa cử tri trước cuộc bầu cử."

Đảng Xanh cũng không hài lòng - với việc thượng nghị sĩ Nam Úc Barbara Pocock nói rằng không có gì ngăn cản chính phủ thực sự hành động ngay bây giờ.

Và các kinh tế gia cho rằng bức tranh lớn hơn cũng cần được xem xét.

Một số người như chuyên gia về kinh tế học, Chris Richardson, cho hay những thay đổi đối với việc tài trợ cho khu vực giáo dục bậc ba, có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng vốn đã tồn tại trong hệ thống thuế.

"Sẽ luôn có ai đó phải trả tiền. Về cơ bản, đây là khoản cắt giảm thuế - nhưng chỉ khi bạn học đại học. Và rồi, khoản đó được trả bởi những người không học đại học. Vì một số khoản nợ sinh viên không bao giờ được trả. Những người ít thành công nhất về mặt tài chính trợ cấp cho những người khá giả hơn."