Nếu quyền giám hộ của trẻ vị thành niên không được thực hiện thông qua di chúc, nó sẽ được quyết định theo luật của tiểu bang. Ảnh: Getty Images / Paul Bradbury

AUSTRALIA - Nghiên cứu cho thấy nhiều người Úc đánh giá thấp tầm quan trọng của việc để lại di chúc. Nhưng các chuyên gia cho rằng việc lập kế hoạch cho tương lai của những người thân yêu trong gia đình nên được ưu tiên, bất kể tuổi tác, tình trạng kinh tế xã hội và chủng tộc. Vậy di chúc là gì, ai nên lập di chúc và di chúc bao gồm những gì?

Di chúc là một văn bản pháp lý hướng dẫn người bạn muốn để lại di sản, chăm sóc cho con cái của bạn và người thừa kế tài sản khi bạn qua đời.

Theo một nghiên cứu năm 2015, chỉ những người Úc lớn tuổi và những người có tài sản lớn mới có di chúc.

Adam Steen, Giáo sư tại Đại học Deakin, đã dẫn đầu một nghiên cứu quy mô lớn khác, vào hai năm sau đó. Nghiên cứu cho thấy rằng gần một nửa số người được khảo sát không có di chúc.

“Về cơ bản, kết quả mà chúng tôi nhận được tương tự. Hầu hết mọi người không muốn tham gia vào cuộc thảo luận về di chúc, cái chết và tài sản hay tất cả những thứ đó."

Giáo sư Steen cho biết nhiều quan niệm sai lầm và mê tín dị đoan là một trong những lý do khiến mọi người không lập di chúc.

“Những gì chúng tôi phát hiện là có một tỷ lệ lớn người tham gia khảo sát không nghĩ rằng họ cần có di chúc. Và cũng có một tỷ lệ đáng kể những người nghĩ rằng nếu họ lập di chúc, họ sẽ chết.”

Một số người nghĩ rằng ‘chúng tôi không có đủ tiền’, ‘chúng tôi không đủ tuổi’. Những yếu tố đó thực sự phổ biến trên diện rộng. Không chỉ trong các cộng đồng sắc tộc, mà cả cộng đồng những người da trắng nữa ”.

Hình ảnh một gia đình đang thảo luận về di chúc của họ. Ảnh: Getty images

Khi một người nào đó chết mà không để lại di chúc, thì di sản thừa kế của họ sẽ được phân chia sau đó theo luật của tiểu bang hoặc vùng lãnh thổ.

Luật sư Dean Kalymnios nói rằng có một di chúc đúng đắn có thể cứu một gia đình khỏi những phức tạp khi trải qua tình huống này.

“Mọi người nghĩ rằng di chúc là một cái gì đó về căn bản liên quan đến những người sóng gần cuối cuộc đời của họ. Xin đừng lo lắng về điều đó, bạn không bao giờ biết khi nào điều này sẽ xảy ra.

Vì vậy, lên kế hoạch trước sẽ luôn luôn là một ý kiến hay. Một quan niệm sai lầm khác là cho rằng nếu bạn không có di chúc, chính phủ sẽ lấy tất cả tài sản của bạn. Điều đó cũng không đúng. Có luật quy định chính xác những gì xảy ra trong tình huống đó.

“Nếu bạn chết trong tình trạng nguy kịch, nghĩa là không lập di chúc, thì trong những tình huống này, mọi việc sẽ phức tạp hơn một chút, trong việc việc ai sẽ nhận được tài sản và di sản của bạn theo luật pháp quy định.”

Thứ tự người thừa kế, khi không có di chúc phụ thuộc vào luật tiểu bang hoặc vùng lãnh thổ.

Nhưng luật sư Kalymnios nói rằng những quy tắc đó có thể không phản ánh cách một người muốn ưu tiên thứ tự trong gia đình để thừa kế tài sản.

“Tài sản của một người đôi khi rất phức tạp; người có lợi ích kinh doanh, người có thể có cổ phần, mọi người có thể có các loại tài sản khác nhau. Di chúc thực sự giúp bạn tìm ra cách bạn sẽ chia phần những tài sản đó.”

“Có thể có một thứ gì đó mà bạn thực sự muốn để lại cho một đứa cháu, một vật gia truyền, một thứ gì đó có ý nghĩa hoặc một thứ gì đó được chia sẻ giữa cả hai người. Di chúc là cách tốt nhất để làm điều đó.”

Trong khi các bộ dụng cụ tự làm di chúc trực tuyến đang là xu hướng được lựa chọn ở Úc, thì việc nhờ tư vấn pháp lý được coi là một giải pháp an toàn hơn.

Nhưng không chỉ có luật sư mới cung cấp hỗ trợ chuyên nghiệp.

Bạn có thể làm di chúc của mình với State Trustees, một văn phòng chính phủ hoạt động ở mỗi tiểu bang hoặc vùng lãnh thổ.

Các Ủy viên chính phủ vẫn tính phí, nhưng các khoản phí này được quy định, với số tiền rất nhỏ như phí dịch vụ. Việc miễn lệ phí có thể áp dụng cho những người hưu trí và những người trên 60 tuổi.

Michael Spiegel là Giám đốc Điều hành của bộ phận Trustee Services tiểu bang Victoria.

Ông chỉ ra rằng việc có di chúc rất quan trọng, không chỉ để phân chia tài sản mà còn để đề cử người giám hộ cho trẻ vị thành niên.

“Nếu một người không có di chúc thì việc giám hộ cá nhân  do pháp luật của chính phủ quyết định. Họ sẽ tìm đến những người thân khác nhau có sẵn và thích hợp trong suốt chặng đường, hoặc có thể phải đưa đứa trẻ đó vào cơ sở chăm sóc nuôi dưỡng hoặc giám sát có hỗ trợ.”

“Vì vậy, đó là lý do chúng tôi luôn ủng hộ bạn để lại quyền giám hộ trong di chúc của bạn. Bởi vì nếu không, thì quyết định có thể đi ngược lại mong muốn của người giám hộ hợp pháp hoặc cha mẹ."

Ông Spiegel chỉ ra rằng điều này rất quan trọng đối với những người di cư ở Úc có con dưới 18 tuổi và có thể không có gia đình người thân nào khác trong nước Úc.

“Ví dụ như bản thân tôi, các con tôi sinh ra ở hai quốc gia khác nhau. Và khi vợ chồng tôi lập di chúc, chúng tôi đã cử người giám hộ ở Úc vì con của chúng tôi lớn lên ở Úc. Chúng tôi nghĩ, nếu chúng tôi qua đời, thì việc xảy ra đối với con chúng tôi sẽ tệ hại biết bao, chúng có thể quay trở lại đất nước mà chúng chưa từng biết. Việc này sẽ còn bi thảm hơn đối với chúng.”

“Chúng tôi muốn đảm bảo rằng mình xác định được những người bạn thân thiết nhất của chúng tôi ở đây, những người sẵn sàng chăm sóc con cái chúng tôi trong trường hợp đó.”

Trong nhiều năm chuẩn bị di chúc cho khách hàng của mình, Dean Kalymnios đã gặp phải những trường hợp khi nguồn gốc dân tộc của khách hàng cản trở các khái niệm về thừa kế và phân chia tản sản. Ông nói rằng di chúc đóng vai trò như một biện pháp chống lại sự không chắc chắn.

“Trong những tình huống chung, di chúc làm cho cuộc sống dễ dàng hơn và rõ ràng hơn vì mọi người biết người đã khuất muốn gì. Trong một số cộng đồng di cư, quan niệm về tài sản khác với quan điểm của người da trắng. Tài sản của gia đình được coi như thứ mà mọi người được chia sẻ.”

“Trong khi rõ ràng, quan điểm pháp lý của Úc, ý tưởng về tài sản được phân chia như thế nào là của bạn, bạn có quyền làm theo ý mình. Ngoài ra, còn có áp lực của gia đình đối với việc phân chia."

Michael Spiegel nói rằng những căng thẳng trong gia đình khi không có di chúc xảy ra ở mọi nền văn hóa, ông kể lại kinh nghiệm tại Victorian State Trustees.

“Nếu nguyện vọng của người quá cố không được biết đến và không được giải thích rõ ràng, thì nó sẽ để lại rất nhiều sự mơ hồ.”

“Đó là nơi chúng ta thấy xung đột. Hãy đảm bảo rằng bạn có mọi thứ ở vị trí mà bạn muốn. Và tình huống tốt nhất là không chỉ để nó ở một nơi, mà là những cuộc trò chuyện để gia đình biết điều gì sẽ xảy ra, không có gì bất ngờ ”.