Vùng đất ngập nước Bool Lagoon có mực nước khoảng 30 cm khi lượng nước tiếp tục đổ về trong mùa đông ẩm ướt năm nay. (Ảnh: Brian Robbins)

NAM ÚC - Trên khắp phía đông nam tiểu bang Nam Úc, những vùng đất ngập nước và đầm lầy rộng lớn trải dài trên một vùng đất rộng lớn, thấm đẫm những gì người dân địa phương nói là một mùa đông ẩm ướt cổ xưa.

Evan Pettingill, cựu giám đốc điều hành của Ủy ban Thủy Lợi (Drainage Board) cho biết: “Khi nói đến Nam Úc, không nơi nào có mùa đông ẩm ướt như ở đây.”

“Chúng ta biết đôi điều về nguồn nước sông ngòi ở đây.”

Ông Pettingill nói các đầm lầy, vùng đất ngập nước, các con lạch, đường thủy và đường rãnh thoát nước ở phía đông nam của tiểu bang - từ Coorong đến bờ biển và vùng nội địa về phía thị trấn Keith - "rất đáng để quan sát từ trên không" để đánh giá lượng nước nằm trong khu vực như thế nào trong năm có lượng mưa dồi dào.

Và năm nay, mạng lưới hơn 2.500 km cống rãnh nhân tạo và đường thủy tự nhiên vẫn hoạt động và luân chuyển - cho phép khu vực từng ngập nước này phát triển mạnh mẽ như một nhà máy sản xuất nông nghiệp.

Ủy ban Thủy Lợi nói rằng có "đang rất cần" thêm kinh phí. (ABC South East SA: Bec Whetham)

Các hệ thống cống rãnh, đầm lầy và vùng đất ngập nước trở nên sống động.

David Williamson, người quản lý các hoạt động thoát nước phía đông nam của bộ môi sinh Tiểu Bang Nam Úc, giải thích các luồng nước đang chảy.

Ông nói: “Khi dòng chảy tăng lên, nước sẽ chảy ngay qua tất cả mọi vùng xung quanh khu vực, và thậm chí vào các vùng phía đông nam, và chảy vào vùng đất ngập nước vốn không có nhiều nước dành cho sinh hoạt trong những năm gần đây.”

"Chúng tôi đang cho luân chuyển một lượng nước khoảng 400 megalit mỗi ngày từ khu vực Blackford đến vùng Đầm lầy Tilley và vào vùng Taratap, vùng đất ngập nước rộng 6,000 héc-ta mà chúng tôi đang cho bù nước vào đó – và đây là dòng nước chảy đến phía nam vùng Coorong.”

"Ở giai đoạn này, chúng tôi chưa có nhữngyêu cầu nào để cho nước chảy đến khu vực Coorong, vì vậy chúng tôi chỉ cung cấp nước cho các vùng đất ngập nước dọc theo dòng chảy, nhưng nếu chúng tôi nhận được yêu cầu thì chúng tôi đang ở một vị trí thuận lợi."

Ông Williamson cho biết khi các hệ thống rãnh thoát nước đầy nước và có lưu lượng chảy, các con lạch và đầm lầy cũng xuất hiện trong một "năm ẩm ướt thực sự tốt".

Ông nói "Chúng tôi đang có nhiều dòng chảy thuận lợi ở vùng Tatiara; Lạch Nalang đang chảy vào Đầm lầy Poocher và chúng tôi đang thấy một số dòng nước chảy vào vùng ngập nước Bool Lagoon qua con Lạch Mosquito,"

"Chúng tôi đã gửi khoảng 2 gigalit nước vào vùng ngập nước Bool Lagoon trong tuần trước, và hiện tại mực nước ở đó đang ở độ sâu khoảng 30 cm. Đó là một kho lưu trữ khổng lồ nước và có thể chứa khoảng 18 gigalit.”

Vào một năm ẩm ướt như năm 2023,vùng đất ngập nước  Bool Lagoon bắt đầu đầy nước. (Ảnh: Brian Robbins)

"Hồ Cockatoo ở vùng Padthaway cũng đầy nước.”

"Chúng ta đã có một mùa hè ôn hòa và cuối mùa xuân, vì vậy đã có rất nhiều nước trong lòng đất và nếu mưa tiếp tục kéo dài, thì đó sẽ là một năm thực sự thuận lợi cho các tuyến đường thủy."

Kế hoạch thủy lợi cải thiện tình trạng ngập úng và nhiễm mặn.

Trong khi khu vực này nằm trong một khu vực địa lý phần lớn là các dãy đồi và núi lửa, phần lớn phía đông nam là vùng trũng thấp và tương đối bằng phẳng.

Nhưng với lượng mưa hàng năm ở mức từ 500 đến 800mm, và nằm gần các cảng và tuyến đường thương mại quan trọng, khu vực này đã lọt vào tầm ngắm của những người dân Nam Úc tiên phong và các chính quyền đang tìm cách "mở cửa" khu vực này cho sản xuất nông nghiệp và sau đó là kế hoạch định cư sau chiến tranh cho những quân nhân xuất ngũ.

Máy xúc đất chạy bằng hơi nước được sử dụng trong dự án thoát nước ở Reedy Creek năm 1918. (Ảnh: Thư viện Tiểu Bang Nam Úc -  State Library of South Australia)

Năm 1863, George Goyder, một chuyên gia khảo sát nổi tiếng, cùng với William Hanson, là  kỹ sư và kiến trúc sư, và William Milne, là ủy viên công trình công cộng, đã đến khu vực này để đánh giá tiềm năng của nó và phát triển tầm nhìn xác định tương lai của vùng đất này.

Các đường thoát nước đầu tiên ở phía đông nam thấp hơn, xung quanh vùng Port MacDonnell và Kingston, bắt đầu vào năm 1863 nhưng phải đến sau Thế chiến Thứ II, phần lớn mới được xây dựng.

Ông Pettingill nói rằng những nỗ lực ban đầu "là sự tiên phong thực sự".

Ông nói "Thời đó, chúng tôi có xe cút kít và máy xúc đất".

"Khi đó, điều kiện đi lại rất khó đi. Chúng tôi dùng ngựa và xe, rìu và xẻng."

Nhưng vào năm 1913, chiếc máy xúc đất chạy bằng hơi nước đầu tiên đã được đưa vào để xúc tiến mọi việc.

Những người lính định cư, những người chăn gia súc mở đường cho nền nông nghiệp.

Phần lớn các rãnh thoát nước ở phía đông nam thấp hơn được xây dựng từ năm 1949 đến năm 1972, phần lớn là để loại bỏ tình trạng ngập úng, thúc đẩy năng suất nông nghiệp và cải thiện đường xá.

Ông Pettingill giải thích: “Việc quy hoạch đất đai để binh lính định cư và sản xuất nông nghiệp sau Thế chiến thứ hai là kế hoạch chính chiến phần lớn công việc.”

Phần lớn các đường thoát nước ở phía đông nam thượng lưu được xây dựng từ cuối những năm 1990 sau nỗ lực tập trung vào điều tiết dòng chảy quản trị môi sinh và là một phần của Chương trình Quản lý Ngập lụt và Độ mặn của Vùng đất khô hạn Đông Nam Bộ - Upper South East Dryland Salinity and Flood Management Program.

Ngoại trừ một số công trình của tư nhân, hệ thống thoát nước đã được thiết kế và xây dựng dưới sự ủy quyền của chính phủ.

Ông Pettingill nói: “Mối quan hệ giữa chính quyền và chủ đất luôn là mối quan hệ bền chặt.”

Công Trình Rãnh thoát nước Woakwine Cutting được đào ở eo đất phía sau dãy đồi Woakwine Range. (Ảnh: Bộ Môi sinh và Nước Tiểu bang Nam Úc)

"Chúng tôi đã có nhiều chủ đất có tầm nhìn xa trông rộng, và, có đầu óc mạnh mẽ như Tom Brinkworth và gia đình McCourt, những người đã có đóng góp to lớn cho việc quản trị lưu lượng nước.”

"Công trình thoát nước Woakwine Cutting, và công ty bảo tồn và giá trị đất Wetlands and Wildlife của Tom Brinkworth, là những thành tựu đáng chú ý và là một phần quan trọng trong lịch sử của hệ thống thoát nước phía đông nam tiểu bang Nam Úc."