Rosalyn Giancaspro, là chủ một cửa hàng ở Port Pirie, cho biết thật "đáng sợ" khi nghĩ đến thị trấn này không có nhà máy luyện kim. (ABC North & West SA: Viki Ntafillis)

NAM ÚC – Cư dân địa phương Port Pirie cho biết quê nhà của họ sẽ trở thành "thị trấn ma" nếu chủ sở hữu nhà máy luyện kim, là công ty Trafigura, quyết định đóng cửa nhà máy này.

Cuối tháng Ba, giám đốc điều hành của công ty Trafigura, là ông Richard Holtum, đã phát biểu tại một hội nghị thượng đỉnh kinh doanh quốc tế rằng hoạt động của công ty Nyrstar Australia là "không kinh tế" và đang được "đánh giá chiến lược kinh doanh".

Một phát ngôn viên của Trafigura đã nói với ABC và chính quyền tiểu bang và liên bang rằng sự hỗ trợ là "thiết yếu" cho tương lai của công ty.

Theo Nyrstar, nhà máy luyện kim này hiện đang chế biến và tinh chế chì, bạc, kẽm, đồng và các sản phẩm phụ bao gồm a-xit sul-phu-ric

Rosalyn Giancaspro, chủ của một cửa hàng thời trang ở địa phương, cho biết nếu nhà máy luyện kim này sụp đổ, nó sẽ gây ra hiệu ứng lan tỏa khắp thị trấn, cách Adelaide khoảng 230 cây số (km) về phía bắc.

Cô nói, "Chúng tôi thấy rằng đó là tình huống đáng sợ vì nhà máy này tạo ra giới tiêu thụ chính yếu các loại hàng hóa trong thị trấn chúng tôi",

"Nếu nhà máy này đóng cửa, mọi ngườ sẽ hơi lo lắng khi nghĩ rằng, 'Liệu có đủ tiền để duy trì hoạt động kinh doanh không?'".

Cô Rosalyn Giancaspro cho biết năm qua là năm ít khách nhất trong chín năm qua, và vào lúc này, cô lo lắng rằng khách hàng sẽ còn ít hơn nữa. (ABC North & West SA: Viki Ntafillis)

Cô Giancaspro cho biết những thông báo của công ty Trafigura đến vào thời điểm tồi tệ, khi người cư địa phương đang phải vật lộn với cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt.

Cô nói, "Năm ngoái là năm buôn bán ế ẩm nhất của tôi trong chín năm qua, thậm chí còn ế ẩm hơn cả thời gian trong đại dịch COVID",

"Nhiều người không có tiền dư để chi cho những thứ không cần thiết, và quần áo (mới) không phải là thứ cần thiết đối với hầu hết mọi người.”

Cô Giancaspro cho biết hạn hán ở nhiều vực xung quanh cũng đang gây ảnh hưởng.

Cô nói, "Nếu khu vực xung quanh không có mùa vụ thuận lợi vì hạn hán, chúng tôi thấy điều đó cũng ảnh hưởng đến chúng tôi".

Có thể nhìn thấy nhà máy luyện kim Port Pirie từ cửa hàng thời trang của cô Rosalyn Giancaspro. (ABC North & West SA: Viki Ntafillis)

Nhà máy luyện kim này đã hoạt động liên tục kể từ khi được xây dựng vào năm 1889.

Công ty Trafigura đã giành được quyền sở hữu khi mua lại công ty Nyrstar của Hà Lan vào năm 2019.

Thông báo mới nhất của Trafigura có nghĩa là 1.300 việc làm tại các hoạt động ở Port Pirie và Hobart có thể bị ảnh hưởng.

Trong số 1.300 người đó, 800 công nhân và 200 nhà thầu được tuyển dụng tại thị trấn Port Pirie.

Chris Rafanelli, là cựu công nhân nhà máy luyện kim, người đã làm việc ở đó trong 21 năm, cho biết việc mất nhà máy "sẽ là thảm họa", và nhiều doanh nghiệp và nhà thầu "làm ăn nhờ vào nhà máy luyện kim" cũng đang phải chịu thiệt hại.

Ông nói, "Nơi đây sẽ trở thành một thị trấn ma",

"Sẽ có nhiều ngôi nhà không có giá trị, các doanh nghiệp sẽ sụp đổ".

Nhà máy luyện kim đa kim này đã hoạt động tại thị trấn Port Pirie trong hơn một thế kỷ. (ABC News)

Bảo vệ sản xuất và công nhân

Mick Hopgood, là Chủ tịch Nghiệp đoàn Công nhân Úc Đại Lợi (Australian Workder Union), chi nhánh tiểu bang Nam Úc, cho biết Nyrstar đã liên lạc với ông vào cuối tháng Ba để thông báo rằng cuộc đánh giá nhà máy luyện kim đang diễn ra.

Ông Hopgood cho biết, "Chúng tôi phải chờ đợi kết quả của đợt đánh giá đó, và nếu có bất kỳ sự tái cấu trúc nào xảy ra ở khu vực Port Pirie, tất nhiên chúng tôi sẽ xem xét các điều khoản hợp đồng lao động của công nhân với nhà máy, và hợp tác với công ty để giải quyết vấn đề",

"Thành thật mà nói, đó là một bất ngờ ... nhưng công ty Trafigura có trách nhiệm điều công chuyện làm ăn của họ, và doanh nghiệp đó phải có lợi nhuận".

Tháng trước, chính quyền tiểu bang Nam Úc đã buộc nhà máy luyện thép Whyalla Steelworks vào tình trạng bị kiểm soát tài chính sau khi chủ sở hữu trước đây là GFG Alliance không trả được hàng chục triệu đô-la tiền thuê đất khai mỏ cho chính quyền, và hàng triệu đô-la cho các chủ nợ của mình.

Nghị sĩ độc lập và Bộ trưởng Chính quyền địa phương, Geoff Brock. (ABC News: Michael Clements)

Ông Geoff Brock, là Nghị sĩ độc lập của khu bầu cử Stuart, người đã làm việc tại nhà máy luyện kim trong 30 năm trước khi tham gia chính trường, cho biết nước Úc cần "bảo vệ và hỗ trợ" các ngành công nghiệp có liên quan đến ngành sản xuất tự chủ của mình.

Ông Brock nói, "Chúng ta không chỉ sống trong một thế giới mà chúng ta chỉ làm mỗi việc đáp ứng nhu cầu của nước Úc. Giờ đây, chúng ta đã có mặt trên thị trường quốc tế",

"Chính quyền tiểu bang và chính quyền liên bang… bất kể họ có quan điểm gì, chúng ta cần hỗ trợ những người đang lao động trong thời điểm khó khăn hiện tại."

Bộ trưởng hạ tầng cơ sở tiểu bang, Tom Koutstatonis, đã nói với hãng tin ABC rằng ông vẫn thường xuyên liên lạc với công ty Nyrstar.

Một phát ngôn viên của chính quyền liên bang cho biết họ thường xuyên liên lạc với công ty Trafigura.