Tiền mặt từng là một yếu tố thiết yếu trong nền kinh tế, nhưng nó nhanh chóng trở thành tàn tích của quá khứ. Nguồn: Nhiếp ảnh Getty / Traceydee

AUSTRALIA - Khi giao dịch bằng tiền mặt ngày càng ít phổ biến ở Úc, những người dễ bị tổn thương và các công ty chuyển phát nằm trong số những nhóm bị ảnh hưởng nhiều nhất.

Cô Ava Martina, một nghệ sĩ hát rong, đã phải thích nghi với thực tế ngày càng ít người sử dụng tiền mặt. Trước đây, tiếng đồng xu kêu leng keng là âm thanh gắn liền với giai điệu của cô.

“Trước đại dịch, tôi cảm thấy tiền mặt dễ dàng được chấp nhận hơn. Kể từ sau đại dịch, nhiều nơi đã thay đổi,” cô nói. “Đối với nghề hát rong, đó là nguồn thu nhập chính.”

Giờ đây, cô phải tạo mã QR để các khán giả có thể đóng góp theo cách kỹ thuật số.

Cô nói “Mọi người đã quen với việc quét mã QR nên nó gần như trở thành một quá trình khá tự nhiên đối với mọi người,”

“Họ có thể truy cập nó từ xa, một số người cảm thấy không thoải mái khi phải đến gần để thả đồng xu trước mặt bạn.”

Nghệ sĩ ca hát Ava Martina phải thích ứng dần với xã hội phi tiền mặt. Nguồn: ảnh được cung cấp / Monique Lewis

Tiền mặt từng được xem là một yếu tố thiết yếu của nền kinh tế, nhưng nó đang nhanh chóng trở thành “tàn tích của quá khứ”.

Cách đây 10 năm, hơn một nửa số giao dịch được thực hiện bằng tiền mặt. Theo ông Steve Worthington, trợ giảng tại Đại học Swinburne, tỷ lệ này đã giảm xuống còn 1/7.

Ông nói “Đại dịch đã thúc đẩy việc giảm số lượng người bán chấp nhận tiền mặt,”

“Là người tiêu dùng, chúng ta đã quá quen với việc sử dụng thẻ hoặc ví kỹ thuật số để thanh toán.”

Thay đổi này đang tác động đến tất cả mọi người, từ những người Úc dễ bị tổn thương đến các doanh nghiệp.

Nguồn: SBS

Người tiêu dùng

Mặc dù thanh toán kỹ thuật số mang lại nhiều lợi ích không thể phủ nhận như tốc độ nhanh chóng, tiện lợi khi không cần mang theo tiền mặt, và được chấp nhận rộng rãi bởi 97% nhà bán lẻ tại Úc, theo nghiên cứu của Ngân hàng Trữ kim Úc (RBA), nhưng nó cũng có những hạn chế nhất định – chẳng hạn như việc phụ thuộc vào internet.

Ông John Hawkins đến từ Khoa Chính trị, Kinh tế và Xã hội thuộc Đại học Canberra, cho biết “Chúng tôi có ví dụ về các vụ cháy rừng ở bờ biển phía nam,”

“Những người có một ít tiền mặt không gặp vấn đề gì. Những người không có tiền mặt chắc chắn gặp khó khăn.”

Công ty chuyển phát tiền mặt Armaguard gần đây gặp phải lo ngại và phải bơm hàng chục triệu đô-la tiền mặt để duy trì hoạt động. Nguồn: AAP / Melanie Foster

Theo giám đốc điều hành Anglicare Australia, bà Kasy Chambers, việc ngưng sử dụng tiền mặt cũng tác động không cân xứng đến những người dễ bị tổn thương.

bà nói “Chúng tôi nhận thấy những người trẻ tuổi và các di dân mới đến gặp khó khăn trong việc mở tài khoản ngân hàng.”

Bên cạnh đó, một lợi ích khác của tiền mặt mà ông Worthington đề cập đến, là khách hàng không phải trả phụ phí.

Theo phúc trình tháng 11 của RBA, số lượng thanh toán trực tiếp bằng thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ đã tăng 77,5% từ năm 2019 đến năm 2022, kèm theo đó là phụ phí từ 0,5 đến 1,5% cho mỗi giao dịch.

Cửa hàng bán lẻ

RBA cho biết 94% doanh nghiệp tại Úc chấp nhận thanh toán bằng tiền mặt.

Ông Luke Achterstraat, Giám đốc điều hành Hội đồng các tổ chức doanh nghiệp nhỏ tại Úc, cho biết “Đối với nhiều doanh nghiệp nhỏ, họ sẽ đưa ra quyết định dựa trên những gì phù hợp với nhóm khách hàng cụ thể của họ,”

“Chúng tôi sẽ đưa ra một số cảnh báo đối với các doanh nghiệp nhỏ đang đi theo con đường [không chấp nhận tiền mặt]. Chúng ta đã thấy trong thời gian Optus ngừng hoạt động, điều đó có nghĩa là rất nhiều thiết bị thanh toán điện tử không hoạt động trong suốt cả ngày. Việc bỏ tất cả trứng vào một giỏ rõ ràng sẽ mang lại một số rủi ro.”

Ngân hàng

Khi việc sử dụng tiền mặt ngày càng ít phổ biến, người dân, đặc biệt là những người sống ngoài các thành phố lớn, đang gặp khó khăn hơn trong việc tiếp cận tiền mặt.

Nhiều chi nhánh ngân hàng và máy rút tiền ATM đã ngừng hoạt động.

“Ngày càng có ít người sử dụng chúng, ít người đến chi nhánh ngân hàng để rút tiền hơn,” ông Hawkins nói. “Vì vậy, có ít chi nhánh ngân hàng có thể tồn tại hơn.”

Nguồn: SBS

Ngoài ra, khi tiền mặt trở nên khan hiếm, việc vận chuyển chúng cũng trở nên đắt đỏ hơn. Công ty chuyển phát tiền mặt Armaguard gần đây đã phải nhận hàng chục triệu đô la tiền tài trợ để duy trì hoạt động.

Ông Worthington nói “Việc giảm sử dụng tiền mặt đã làm tăng chi phí cung cấp tiền mặt cho các chuỗi cung ứng khác nhau,”

“Úc là một quốc gia rộng lớn và khi chúng ta nói về việc chuyển tiền mặt đến các khu vực nông thôn, khoảng cách di chuyển rất xa.”

Tương lai của tiền mặt là gì?

Chính phủ liên bang và RBA cam kết giữ tiền mặt như một lựa chọn thanh toán ở Úc, nhưng thống đốc ngân hàng trung ương Michele Bullock cảnh báo chi phí cung cấp các dịch vụ liên quan đến tiền mặt đang trở nên đắt đỏ hơn.

Chi phí ngày càng tăng khiến ông Hawkins đặt câu hỏi, liệu trong tương lai các doanh nghiệp có áp dụng phụ phí khi thanh toán bằng tiền mặt hay không.

Ông nói “Có thể là… họ thực sự sẽ tính phí nhiều hơn nếu bạn muốn thanh toán bằng tiền mặt thay vì thanh toán điện tử.”

Nhưng nếu điều đó xảy ra, các doanh nghiệp có thể sẽ phải đối mặt với “phản ứng dữ dội” từ phía công chúng, bà Bullock cho biết vào tháng 12.

Hiệp hội Ngân hàng Úc cũng nhận định trong tương lai gần, Úc vẫn chưa thể trở thành một quốc gia không sử dụng tiền mặt.

Nhưng ông Worthington nhấn mạnh số phận cuối cùng của tiền giấy và tiền xu nằm trong tay người tiêu dùng.

Ông nói “Nếu bạn không sử dụng nó, bạn sẽ mất nó,”

“Chúng ta càng ít có khả năng tiếp cận và sử dụng tiền mặt thì càng có nhiều khả năng chúng ta sẽ mất quyền truy cập vào nó, giống như những gì đã xảy ra với các tấm chi phiếu.”