Ann Vanstone KC đã từ chức Ủy viên độc lập chống tham nhũng của SA. (ABC News: Michael Clements)

NAM ÚC - Ủy viên chống tham nhũng tiểu bang Nam Úc đã từ chức và nói rằng bà đã "hết hơi" sau khi luật liêm chính của tiểu bang bị giảm bớt sức mạnh gần ba năm trước.

Trong một tuyên bố công khai, bà Ann Vanstone cho biết quyết định từ chức của bà được thúc đẩy bởi "nhiều yếu tố, có cả một số yếu tố cá nhân, nhưng hầu hết là yếu tố chuyên nghiệp".

Bà cho biết "nhiều lần" bà đã chỉ ra với chính quyền tiền nhiệm và chính quyền tại nhiệm, và ủy ban nghị viện giám sát Ủy ban Độc lập Chống Tham nhũng Tiểu Bang Nam Úc, về những vấn đề nghiêm trọng mà kế hoạch được sửa đổi gặp phải.

Vào tháng Chín năm 2021, những luật cải cách nhằm tước bỏ nhiều quyền lực của Ủy ban Độc lập Chống Tham nhũng (ICAC) đã được thông qua cả hai viện của Nghị viện Nam Úc mà không bị phản đối, trong vòng 24 giờ sau khi được đưa ra.

Bà nói rằng luật cải cách này không phải "hoàn toàn không thể thực hiện được" nhưng nó cần phải "mạnh mẽ và hiệu quả nhất có thể".

Bà nói trong một tuyên bố: “Tôi chưa yêu cầu khôi phục lại luật trước đó.”

“Tôi đã đề nghị cải cách từng bước một, và yêu cầu một báo cáo độc lập đối với các điều luật sửa đổi để xem chúng hiệu quả như thế nào.”

"Lời nói của tôi đã bị bỏ ngoài tai."

Ủy viên Vanstone cho biết có hai lý do khiến bà quyết định ở lại sau khi các luật cải cách được thông qua.

Bà nói: “Có lẽ tôi đã ngây thơ mong đợi rằng những điểm yếu và vấn đề mà tôi đã xác định sẽ được giải quyết”.

“Điều đó đã không xảy ra và tôi không tin điều đó sẽ xảy ra, ngay cả khi tôi ở lại cho đến hết nhiệm kỳ”.

"Quan trọng nhất, tôi đã ở lại vì các nhân viên, để giúp họ giữ vững niềm tin rằng công việc họ làm là quan trọng và có giá trị, bất chấp những cuộc tấn công vào Ủy ban độc lập chống tham nhũng.”

“Nhưng tôi hết hơi rồi.”

Đạo luật tước bỏ nhiều quyền lực của ICAC đã được cả hai viện của nghị viện thông qua mà không bị phản đối vào năm 2021.(Ủy viên độc lập chống tham nhũng tiểu bang Nam Úc - Independent Commissioner Against Corruption SA)

Ủy viên Vanstone cho biết các luật cải cách năm 2021 đã "làm hỏng" kế hoạch liêm chính công của tiểu bang và cho rằng lợi ích công cộng không được đáp ứng bằng cách "thu hẹp định nghĩa về tham nhũng".

Bà nói: “Hoặc bằng cách cô lập Ủy ban Chống tham nhũng khỏi các nguồn thông tin tình báo được tạo thành từ tất cả các khiếu nại và báo cáo, hoặc bằng cách tách hoàn toàn chúng tôi khỏi quá trình truy tố để chúng tôi không thể hỗ trợ việc truy tố”.

Ủy viên Vanstone là Ủy viên của Ủy ban Độc Lập Chống Tham nhũng ICAC thứ hai của tiểu bang Nam Úc, sau khi kế nhiệm Bruce Lander vào năm 2020.

Bà sẽ chính thức rời bỏ vai trò này vào tháng Chín.

Bộ trưởng Tư pháp Tiểu bang Nam Úc, Kyam Maher, cảm ơn sự phục vụ của bà Vanstone và xác nhận chính quyền sẽ bắt đầu tuyển dụng người thay thế bà “trong những tuần tới”.

Geoffrey Watson SC đã chỉ trích tốc độ thay đổi luật chống tham nhũng ở tiểu bang Nam Úc, và nói rằng thật buồn khi thấy Ủy viên Ann Vanstone đệ đơn từ chức. (AAP: Mick Tsikas)

Ủy ban Độc Lập Chống Tham nhũg Tiểu bang Nam Úc là 'yếu nhất ở Úc'

Geoffrey Watson SC, Giám đốc Trung tâm Liêm chính Công (Centre of Public Integrity), cho biết hệ thống liêm chính ở tiểu bang Nam Úc là “yếu nhất ở Úc” và “không phù hợp với mục đích”.

Ông nói: “Tôi rất tiếc phải nói rằng ICAC ở New South Wales là mạnh nhất. Queensland và Tây Úc khá tốt… tệ nhất trong toàn bộ Khối thịnh vượng chung, tôi rất tiếc phải nói rằng, là Nam Úc”.

“Thật đáng buồn, điều này thật đáng buồn, bởi vì Ủy viên Vanstone đã làm việc rất chăm chỉ với nhóm của bà ấy tại ICAC để cố gắng hoàn thiện lại luật pháp để có thể trao lại quyền lực hợp lý cho ICAC, để ICAC có thể thực hiện công việc của mình."

Ông Watson chỉ trích tốc độ thông qua các đạo luật nhằm giảm bớt quyền lực của ICAC đã được nghị viện thông qua.

Ông nói: “Theo đúng nghĩa đen, nó đã được  nghị viên thông qua trong vòng 24 tiếng đồng hồ”.

"Luật cải cách cũng được thông qua mà không có bất kỳ cuộc tham vấn công khai nào, để công chúng, các chuyên gia, các bên liên quan, không ai trong chúng tôi, được phép biết nó là gì, chúng tôi chỉ biết sự thật và sau đó nó được thông qua."

"Thật là nực cười, thật vô lý, đó không thể là một nỗ lực trung thực của các nghị sĩ để xem xét lại đạo luật mà họ đã thông qua."

Ông Watson cho biết những thay đổi về luật có nghĩa là ICAC không còn có thể xem xét và điều tra những gì các chính trị gia, quan chức cấp cao, và khu vực công đang làm.

Ông nói: “Điều tồi tệ nhất mà bạn có thể gặp phải trong cộng đồng là nạn tham nhũng trong khu vực công - tại sao? - bởi vì toàn bộ cộng đồng bắt đầu mất niềm tin vào quá trình này”.

"Khi bạn mất niềm tin vào quá trình, mọi người sẽ rút lui.”

“Họ nói ‘tại sao lại làm mọi việc một cách trung thực nếu chính những người đặt ra luật lại không làm điều đó?’ - nó gây ra sự suy đồi."