Công nhân đang xây dựng một căn nhà ở phía tây thành phố Sydney. Ảnh: Saeed KHAN / AFP.

AUSTRALIA - Ngành xây cất trở nên mạnh mẽ hơn trong đại dịch, nhưng, bây giờ ngành công nghiệp này đang phải đối mặt với sự khó khăn và có nhiều dấu hiệu cho thấy sẽ có một đợt phá sản.

Trong lịch sử Úc, nền kinh tế quốc gia thường được xác định bởi sự các đợt bùng nổ và các đợt phá sản. Từ thời kỳ suy thoái những năm 1890 do giá len và giá nhà đất sụt giảm, cho đến thời kỳ bùng nổ giá than nhiệt hiện nay, nền kinh tế Úc đã phát triển mạnh và chìm trong các chu kỳ bùng nổ và phá sản.

Vào tháng 10 năm 2019, Ngân hàng Trữ Kim Úc (RBA) đã cảnh báo về một đợt bùng nổ khác sẽ chuyển thành một đợt phá sản, lần này là trong lĩnh vực xây dựng. Vào thời điểm đó, Guy Debelle, Phó Thống đốc RBA, đã có bài phát biểu cảnh báo về hoạt động sụt giảm trong ngành, nói rằng ngành này sẽ lấy đi khoảng 1 điểm phần trăm của mức tăng trưởng GDP, và có một số rủi ro rằng mức sụt giảm có thể còn lớn hơn.

Vào khoảng thời gian đó, ngân hàng đầu tư UBS cũng có lo ngại tương tự và cảnh báo rằng các quảng cáo tuyển dụng công nhân làm việc trong ngành xây dựng đang cho thấy có khoảng 100.000 việc làm có khả năng bị mất trong ngành khi mức độ hoạt động giảm xuống từ mức đỉnh điểm.

Sau mỗi đợt bùng nổ là một đợt phá sản

Nhìn vào dữ liệu, rõ ràng tại sao ông Debelle và ngân hàng RBA lại quan tâm đến chiều hướng của ngành xây dựng. Từ tháng 4 năm 2012 đến tháng 11 năm 2017, lĩnh vực xây dựng đã trải qua một thời kỳ bùng nổ lớn sau một thời gian hoạt động giảm sút nhanh chóng do kết thúc các dự án do chính quyền Rudd và Gillard tài trợ cho những người mua nhà lần đầu tiên. Trong giai đoạn này, các giấy phép phê duyệt xây dựng nhà ở đã tăng 119 phần trăm, và lĩnh vực xây dựng đã có một thời kỳ tăng trưởng mạnh mẽ ngay cả khi các ngành nghề khác của nền kinh tế gặp khó khăn.

Từ năm 2012 đến năm 2017, ngành xây dựng trải qua thời ký bùng nổ.

Từ năm 2012 đến năm 2017, ngành xây dựng đã trải qua một giai đoạn phát triển vượt bậc.

Nhưng sức tăng trưởng tiếp tục của lĩnh vực xây dựng đã không được như vậy.

Giữa tháng 11 năm 2017 và mức thấp nhất trước đại dịch vào tháng 1 năm 2020, các phê duyệt về nhà ở đã giảm 41,5%. Đương nhiên, theo thời gian, số lượng khởi công nhà ở cũng giảm từ mức đỉnh điểm, giảm 31,8% trong khoảng thời gian từ tháng 3 năm 2018 đến tháng 9 năm 2019.

Hiệu ứng đại dịch

Vào đầu năm 2020, tất cả những lo ngại của RBA về tương lai của lĩnh vực xây dựng đã được chứng minh. Nhưng khi đại dịch ập đến nước Úc chỉ vài tháng sau đó, mọi thứ đã thay đổi.

Chỉ trong vài tháng, vận may của ngành xây dựng đã thay đổi đáng kể, từ một chuỗi dự án nhà ở đang dần bị thu hẹp cho đến mức hỗ trợ chưa từng có của chính phủ dành cho ngành này.

Từ ngày 4 tháng 6 năm 2020, chương trình ‘HomeBuilder’ của chính phủ liên bang đã cung cấp khoản trợ cấp 25.000 đô-la cho các công trình xây dựng mới đủ điều kiện và tân trang nhà quy mô lớn trên những ngôi nhà đáp ứng theo các yêu cầu  của chính phủ. Theo Bộ Tài chính liên bang tính đến tháng 3 năm 2022, HomeBuilder đã trị giá tổng cộng 2,1 tỷ đô-la và đã nhận được hơn 137.000 đơn ghi danh (113.113 đơn cho xây dựng mới và 24,642 đơn cho việc tân trang nhà ở).

Theo phân tích từ Master Builders Australia, giá trị của công trình xây dựng từ chương trình HomeBuilder hỗ trợ lên tới 41,6 tỷ đô-la.

Các khoản trợ cấp khác nhau của chính phủ tiểu bang và vùng lãnh thổ cho những ngôi nhà mới cũng giúp tăng số lượng ngôi nhà mới đang được xây dựng lên mức cao kỷ lục mọi thời đại.

Trong khi đó, do cách sống và làm việc của người Úc thay đổi đáng kể do hậu quả của đại dịch, nhu cầu sửa sang nhà cửa tăng mạnh. Theo Nha Thống Kê Úc (ABS), trong năm 2021, người Úc đã chi 12,3 tỷ đô-la để tân trang nhà của họ, tăng 33% so với năm 2020.

Trong bối cảnh của tất cả các hoạt động kích thích và đại dịch này, ngành xây dựng đã có lúc bị thiếu hụt nguyên vật liệu và công nhân khi họ cố gắng bắt kịp với nhu cầu gia tăng.

Nhưng với HomeBuilder và các khoản trợ cấp khác nhau của tiểu bang và lãnh thổ hiện nay đã qua đi, một bức tranh liên quan đến tương lai đang dần hiện ra.

Liên quan đến dấu hiệu phá sản.

Kể từ khi đạt đỉnh vào tháng 3 năm 2021, các hồ sơ được phê duyệt về nhà ở đã giảm 29% theo dữ liệu mới nhất cho tháng 6 năm nay. Sau khi đạt mức cao kỷ lục mọi thời đại vào tháng 6 năm 2021, số lượng khởi công nhà ở đang giảm dần theo các đơn được phê duyệt, giảm 27,5% tính đến quý tháng Ba.

Số lượng nhà ở được khởi công đã suy giảm từ tháng 3, 2021.

Mặc dù vẫn còn một số lượng lớn các công trình đang cần thi công và số lượng thợ làm nghề xây cất vẫn đang có nhu cầu rất lớn trên toàn quốc, nhưng các chỉ số tương lai khác nhau cho ngành xây dựng đang cho thấy những dấu hiệu liên quan tương tự như những gì được cho thấy hồi năm 2019.

Tuy nhiên, không giống như năm 2019, tình hình kinh tế trên mọi lãnh vực khá khác biệt và có những rủi ro khiến vận may của ngành xây dựng có thể xấu đi nhanh chóng hơn. Với lãi suất ngân hàng hiện đang tăng với tốc độ tương đối nhanh nhất trong lịch sử Úc và lạm phát được Bộ Tài chính cho rằng sẽ chạm mức 7,75% vào cuối năm nay, trong thời gian đó, người Úc có thể sẽ thận trọng hơn nhiều khi muốn xây một căn nhà mới.

Năm 2020, lĩnh vực xây dựng trở thành ví dụ mới nhất về “vận tốt của quốc gia” đến giải cứu vào đúng thời điểm. Nhưng hiện tại với bối cảnh kinh tế rất khác, ngành này thậm chí còn trở nên lớn hơn và mức độ hoạt động thậm chí còn cao hơn các mức đỉnh trước đó, từ đó RBA và UBS cảnh báo rằng sự sụt giảm, khi xảy ra, có thể tạo ra một thách thức khá lớn.

Cuối cùng, mặc dù các chỉ số tương lai xấu đi, nhưng vẫn còn rất khá sớm để lĩnh vực xây dựng cuối cùng sẽ chậm lại. Nhiều biện pháp kích thích của chính phủ hoặc xây dựng nhà ở xã hội có thể vẫn phần nào lấp đầy khoảng trống, nhưng liệu các lĩnh vực đang gặp vận may này có giữ vững được hay không thì vẫn còn rất nhiều điều phải bàn luận.