Toàn cảnh quá trình khai hoang trên Đường cao tốc Kings, giữa Bungendore và Queanbeyan ở NSW, Thứ năm, ngày 11 tháng Một năm 2024. (Ảnh AAP/Mick Tsikas). Ảnh: MICK TSIKAS/AAPIMAGE

AUSTRALIA - Úc đang phải đối mặt với những rủi ro về đa dạng sinh học, thúc đẩy các nhà lãnh đạo trong ngành và môi trường hành động. Hội nghị thượng đỉnh toàn cầu về thiên nhiên tích cực đầu tiên trên thế giới sẽ giải quyết nhu cầu cấp thiết về bảo vệ và phục hồi thiên nhiên. Chính phủ Úc tái khẳng định cam kết hợp tác với tất cả các lĩnh vực để giải quyết tình trạng mất đa dạng sinh học.

Trong lúc thế giới đang vật lộn với những tác động ngày càng gia tăng của biến đổi khí hậu, sự suy giảm nhanh chóng về đa dạng sinh học cũng đang âm thầm diễn ra.

Úc, nổi tiếng với môi trường thiên nhiên phong phú và đa dạng, đặc biệt nhạy cảm với các rủi ro về đa dạng sinh học và hiện đang có một trong những tỷ lệ tuyệt chủng loài cao nhất.

Tình hình đã làm dấy lên một liên minh chưa từng có giữa những người ủng hộ môi trường và các nhà lãnh đạo ngành công nghiệp cùng nhau giải quyết vấn đề quan trọng này tại Hội nghị Thượng đỉnh Tích cực về Thiên nhiên đầu tiên trên thế giới (World Nature Positive Summit).

Tổng giám đốc điều hành của Quỹ Bảo tồn Úc, bà Kelly O'Shanassy cho biết mục tiêu của hội nghị thượng đỉnh là nâng cao nhận thức và thúc đẩy hành động tập thể để bảo vệ thiên nhiên.

Bà cho biết các cơ quan sẽ cùng nhau xem xét những thay đổi cần thiết để ưu tiên thiên nhiên trong khuôn khổ kinh tế.

“Điều đó có nghĩa là vào cuối thập kỷ này, năm 2030, chúng ta muốn có nhiều thiên nhiên hơn, vì vậy những dòng sông khỏe mạnh hơn, những khu rừng khỏe mạnh hơn so với đầu thập kỷ này. Thật không may, kể từ khi thực dân hóa ở quốc gia chúng ta và trên khắp thế giới, thiên nhiên thực sự đã bị tàn phá. Chúng ta đã san phẳng bụi rậm. Chúng ta đã gây ô nhiễm cho các dòng sông của mình và tất nhiên, gây ô nhiễm cho khí hậu của chúng ta, và điều đó có nghĩa là nhiều loài động vật và hệ sinh thái mà chúng ta yêu quý và dựa vào đang bị đe dọa tuyệt chủng. Chúng ta cần phải thay đổi điều đó, và hội nghị thượng đỉnh lần này tập trung vào thách thức quan trọng cụ thể đó.”

Đa dạng sinh học là một chỉ số quan trọng về sức khỏe của một hệ sinh thái.

Đó là tất cả sự đa dạng của mọi sinh vật sống và sự tương tác của chúng - sự đa dạng của động vật, thực vật, nấm và thậm chí cả các vi sinh vật như vi khuẩn tạo nên thế giới tự nhiên của chúng ta.

Sự suy giảm đa dạng sinh học không chỉ đe dọa các hệ sinh thái quan trọng trên toàn thế giới mà còn gây ra những rủi ro đáng kể cho các ngành công nghiệp.

Nghiên cứu của công ty tư vấn Ernst & Young (EY) cho thấy rằng mất đa dạng sinh học có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng, gây tổn hại đến năng suất và làm tổn hại đến danh tiếng của các doanh nghiệp, khiến đây trở thành vấn đề kinh tế cũng như vấn đề môi trường.

Bà Kristy Graham, Giám đốc điều hành của Viện Tài chính Bền vững Úc, cho biết có một xu hướng mạnh mẽ trên khắp các hệ thống tài chính toàn cầu, các cơ quan quản lý và ngân hàng trung ương là đưa các rủi ro liên quan đến thiên nhiên vào hoạt động kinh doanh của họ và Úc cần phải bắt kịp.

“Ở Úc, chúng ta là nước nhập cảng vốn quốc tế. Úc thực sự cần theo kịp các diễn biến quốc tế và hiểu được những rủi ro liên quan đến thiên nhiên có ý nghĩa gì đối với nền kinh tế, doanh nghiệp, tổ chức tài chính và những gì chúng ta đang làm để quản lý chúng. Vì vậy, Hội nghị thượng đỉnh toàn cầu về thiên nhiên tích cực là cơ hội tuyệt vời để hiểu rõ hơn những gì đang diễn ra trên toàn cầu, thích ứng và đưa một số điều đó vào bối cảnh của Úc. Cuối cùng là hỗ trợ các tổ chức tài chính của Úc hiểu rõ hơn và quản lý tốt hơn các rủi ro liên quan đến thiên nhiên và phân bổ vốn cho các hoạt động liên quan đến thiên nhiên.”

Ông Christian Gergis, Trưởng phòng chính sách tại Viện Giám đốc Công ty Úc, cho biết tình trạng mất đa dạng sinh học sẽ tác động đến các doanh nghiệp và ngành công nghiệp ở Úc nếu không được giải quyết ngay lập tức.

“Thiên nhiên là chìa khóa cho sự thịnh vượng chung của chúng ta. Một nền kinh tế mạnh phụ thuộc vào một môi trường tự nhiên mạnh mẽ, và chúng ta cần nỗ lực chung từ doanh nghiệp, chính phủ và cộng đồng để khôi phục môi trường tự nhiên cho thế hệ hôm nay và tương lai.”

Úc có thể có các loài và hệ sinh thái độc đáo, nhưng với mọi thứ từ san hô bị tẩy trắng đến nạn phá rừng, Úc đang phải đối mặt với tình trạng là một trong những nước có tỷ lệ tuyệt chủng loài cao nhất thế giới.

Hệ sinh thái tự nhiên của đất nước đang chịu áp lực rất lớn, khiến việc giảm thiểu mất mát đa dạng sinh học trở nên cấp bách hơn bao giờ hết.

Mối liên hệ giữa thiên nhiên và sự thịnh vượng của Úc là rất lớn, với khoảng một nửa tổng sản phẩm quốc nội GDP của quốc gia này phụ thuộc vào các dịch vụ tự nhiên, trực tiếp hoặc gián tiếp.

Hội nghị thượng đỉnh toàn cầu về thiên nhiên tích cực mang đến cho Úc cơ hội thực hiện mục tiêu của Khung đa dạng sinh học toàn cầu - đó là ngăn ngừa và đảo ngược tình trạng mất mát thiên nhiên và đa dạng sinh học vào năm 2030 thành hành động.

Bà O'Shanassy cho biết hội nghị thượng đỉnh này không chỉ giải quyết các thách thức về đa dạng sinh học của Úc mà còn tạo ra tiền lệ cho phần còn lại của thế giới.

“Chúng tôi đang cố gắng để thế giới hiểu rằng có một cuộc khủng hoảng tuyệt chủng trên toàn thế giới, và Úc là nước đi đầu toàn cầu trong vấn đề này; rằng chúng ta thực sự có thể chấm dứt sự tuyệt chủng, bảo vệ các loài và những nơi mà chúng ta yêu quý cho chính mình và các thế hệ tương lai, nhưng chúng ta cần hành động ngay bây giờ. Ở Úc, điều đó có nghĩa là sửa chữa các luật bảo vệ thiên nhiên bị phá vỡ hiện đang bị kẹt tại Quốc hội. Chúng cần được cải thiện và thông qua. Điều đó có nghĩa là tài trợ tốt hơn cho thiên nhiên, có nghĩa là hành động thực sự đối với biến đổi khí hậu.”

Ông Ken Henry, Chủ tịch Quỹ Khí hậu và Đa dạng sinh học Úc, cho biết những thay đổi đối với môi trường sống tự nhiên và mất đa dạng sinh học có liên quan đến cả động lực và tác động của biến đổi khí hậu.
 

Ông cho biết cả hai có mối quan hệ chặt chẽ và hành động tập thể đối với thiên nhiên là rất quan trọng đối với các mục tiêu về khí hậu của Úc.

“Úc cam kết đạt được mục tiêu phát thải carbon ròng bằng 0 vào năm 2050. Nhưng chúng tôi cũng có mục tiêu tại Úc là đạt được mục tiêu tích cực về thiên nhiên, đồng nghĩa với những mục tiêu được nêu trong thỏa thuận khung về đa dạng sinh học toàn cầu đã được ký kết tại Montreal vào cuối năm 2022, chúng ta phải ngừng phá hủy thiên nhiên, và hơn thế nữa, chúng ta phải bắt đầu sửa chữa các hệ sinh thái bị suy thoái nghiêm trọng."

Ông nói thêm rằng hai mục tiêu mà Úc đặt ra để đạt được có liên quan chặt chẽ với nhau và bất cứ điều gì được thực hiện trong một lĩnh vực đều tạo điều kiện cho sự tiến triển hơn nữa trong lĩnh vực kia.

“Chúng tôi đang đầu tư 550 triệu đô-la để bảo vệ và phục hồi tốt hơn các loài thực vật và động vật bản địa đang bị đe dọa. Chúng tôi đang nỗ lực để mang lại tương lai phát thải ròng bằng 0.”

Tanya Plibersek, Bộ trưởng Môi trường Úc, cho biết quá trình chuyển đổi từ phá hủy thiên nhiên sang phục hồi thiên nhiên sẽ đòi hỏi một nỗ lực toàn cầu to lớn.
 

Bà tin rằng trong khi chính phủ phải đi đầu, thì khu vực tư nhân, các nhân vật hoạt động bảo vệ môi trường và các nhóm người Bản địa phải cùng nhau làm việc.
 

Bà Plibersek cho biết chính phủ cam kết ngăn chặn sự suy thoái của thiên nhiên.
 

“Chúng tôi đã đạt được những tiến triển thực sự tốt. Chúng tôi đang thành lập Cơ quan Bảo vệ Môi trường độc lập quốc gia. Chúng tôi đang sửa đổi luật môi trường để thực hiện đúng chức năng của chúng. Chúng tôi đang đầu tư 550 triệu đô-la để bảo vệ và phục hồi tốt hơn các loài thực vật và động vật bản địa đang bị đe dọa. Và chúng tôi đang thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế tuần hoàn của Úc. Chúng tôi đang nỗ lực để mang lại tương lai phát thải ròng bằng 0. Chúng tôi đang hợp tác với người dân First Nations với tư cách là những người giám hộ quan trọng của đất đai và vùng nước của chúng tôi, hội nghị thượng đỉnh toàn cầu về thiên nhiên tích cực sẽ tập hợp tất cả những công việc đó lại với nhau."

Một khía cạnh quan trọng của hội nghị thượng đỉnh là việc đưa ra quan điểm của người Bản địa, với các nhà lãnh đạo từ cộng đồng Thổ dân đóng vai trò tích cực trong các cuộc thảo luận.

Người Úc Bản địa đã thực hành quản lý và bảo tồn đất đai bền vững, làm việc hài hòa với môi trường tự nhiên trong hàng ngàn năm.

Bằng cách nâng cao tiếng nói của người Bản địa, những người tổ chức hội nghị thượng đỉnh hy vọng sẽ kết hợp trí tuệ truyền thống với khoa học hiện đại và các hoạt động của ngành, bảo đảm rằng bất kỳ giải pháp nào được đề xuất đều vừa mang tính sáng tạo vừa bền vững.

Hội nghị thượng đỉnh toàn cầu về thiên nhiên tích cực đầu tiên diễn ra tại Trung tâm hội nghị quốc tế ở Sydney từ ngày 8 đến ngày 10 tháng 10 năm 2024.