Optus đang phải đối mặt với thảm họa dư luận sau vụ bê bối 000... và có thể phải đối mặt với nguy cơ bị kiện. Nguồn: AAP / Mark Baker/AP

Tổng trưởng Truyền thông Liên bang cảnh báo Optus có thể sẽ phải hứng chịu những hậu quả nghiêm trọng sau vụ gián đoạn đường dây khẩn cấp 000 vào tuần trước, sự cố được cho là liên quan đến ba ca tử vong. Cơ quan Truyền thông và Truyền hình Úc Đại Lợi (ACMA) đã mở cuộc điều tra, yêu cầu Optus cung cấp thông tin chi tiết để làm rõ nguyên nhân.

"Hoàn toàn không thể chấp nhận được"

Tổng trưởng Truyền thông, là bà Anika Wells, khẳng định:
 

“Người dân có quyền phẫn nộ về những gì đã xảy ra ở đây. Hiện tại, ưu tiên của chúng tôi là tìm ra nguyên nhân, sau đó mới quyết định bước đi tiếp theo, nhưng Optus chắc chắn sẽ phải chịu trách nhiệm”.

“Tôi xin nhắc lại cho những ai mất niềm tin vào cuối chiều thứ Sáu: chuyện này là hoàn toàn không thể chấp nhận được”.

Vụ bê bối bắt nguồn từ một bản nâng cấp mạng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến Nam Úc, Tây Úc và Lãnh thổ Bắc Úc, khiến hơn 600 cuộc gọi khẩn cấp không thể kết nối trong suốt 13 giờ. Ba người đã tử vong trong thời gian này.

Dù hai khách hàng đã liên hệ Optus từ sáng sớm để báo sự cố, nhưng theo Chủ tịch ACMA, bà Nerida O’Loughlin, cơ quan chỉ được thông báo chi tiết sau khi sự cố đã được khắc phục hơn 10 tiếng đồng hồ.

Tổng trưởng Truyền thông Anika Wells phát biểu với các phóng viên hôm 22/09 rằng Cơ quan Truyền thông và Truyền thông Úc Đại Lợi đã mở cuộc điều tra về sự cố ngừng hoạt động của mạng Optus. Nguồn: AAP / Mick Tsikas

“Mãi đến thứ Sáu, ngay trước buổi họp báo, chúng tôi mới được Tổng Giám đốc Optus cho biết có 624 cuộc gọi bị ảnh hưởng và có ca tử vong”.
“Trong khuôn khổ cuộc điều tra, chúng tôi cũng cần xem xét rõ ràng Optus có nghĩa vụ cung cấp thông tin gì và khi nào, bởi thông tin lần này đến với chúng tôi quá muộn”.

Bị chỉ trích thiếu minh bạch

Thủ hiến Nam Úc, ông Peter Malinauskas, cho biết ông rơi vào tình trạng “mù thông tin”:
“Chúng tôi hiểu rằng đôi khi vấn đề kỹ thuật có thể xảy ra. Nhưng điều quan trọng là cách bạn giải quyết sự cố”.
“Ít nhất thì lần này Optus đã mắc phải một sai lầm cơ bản và khó có thể tha thứ trong việc truyền đạt thông tin.”

Thủ tướng Anthony Albanese cũng bày tỏ sự không hài lòng:

“Chúng tôi muốn có một cuộc điều tra đầy đủ. Điều quan trọng là bảo đảm những việc như thế này không tái diễn. Optus có nghĩa vụ, cũng như các công ty viễn thông khác, và rõ ràng họ đã không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đó”.

Trước đây, sự cố mất mạng diện rộng năm 2023 của Optus từng khiến 10 triệu người bị ảnh hưởng, trong đó hơn 2.100 người không thể gọi 000.

Khi ấy, công ty cũng không tiến hành 369 cuộc gọi kiểm tra an toàn. Sự cố đó dẫn đến việc Tổng Giám đốc từ chức và Optus phải trả hơn 12 triệu đô-la tiền phạt.

Nguy cơ phạt nặng

Bà O’Loughlin cho biết, dù luật pháp không cho phép truy tố hình sự, nhưng Optus có thể sẽ lại đối mặt với các khoản phạt tài chánh lớn:
 

“Cuộc điều tra của ACMA sẽ xem xét nhiều vấn đề, nhưng trước tiên là xem xét yêu cầu và nghĩa vụ được quy định trong văn bản pháp luật nền tảng”.
“Quy định về dịch vụ cuộc gọi khẩn cấp. Văn bản này yêu cầu các công ty viễn thông phải có hệ thống và cơ sở hạ tầng để bảo đảm mọi cuộc gọi khẩn cấp đều được kết nối đến trung tâm dịch vụ khẩn cấp”.

Tuy nhiên, theo chuyên gia độc lập Paul Budde, các biện pháp phạt có thể không đủ sức răn đe:
 

“Optus rõ ràng đã hứng chịu một đòn nặng, thương hiệu bị tổn hại, niềm tin bị sụt giảm. Nhưng người dân không có nhiều lựa chọn, họ vẫn cần liên lạc. Chúng ta cũng cần Optus không thể chỉ dựa vào Telstra, đó không phải điều đất nước này mong muốn”.
“Điều quan trọng là Optus phải chấn chỉnh lại. Nếu sự cố lặp lại, chúng ta cần một hệ thống khác để giải quyết, vì đây là những vấn đề liên quan đến xã hội, kinh tế và tính mạng con người”.

Kêu gọi giám sát độc lập

Thượng nghị sĩ đảng Xanh, bà Sarah Hanson-Young, kêu gọi áp dụng giám sát độc lập với ngành viễn thông:

“Trong suốt thời gian dài, các tập đoàn viễn thông lớn này đã dựa vào cơ chế tự điều chỉnh thay vì có quy định trực tiếp, và giờ đây điều đó đang khiến tính mạng người dân bị đe dọa”.

“Đây là một trong những dịch vụ thiết yếu cơ bản nhất, bảo đảm an toàn và quyền truy cập dịch vụ khẩn cấp khi cần. Các thiết bị liên lạc giờ đã trở thành vật dụng không thể thiếu… Công ty này cần mắc thêm bao nhiêu sai lầm nữa thì mới bị xử phạt?”

Ông Budde cũng cảnh báo đây có thể chưa phải là sự cố cuối cùng:

“Optus có thể sẽ mất nhiều năm để khắc phục tận gốc vấn đề, xóa bỏ tình trạng đầu tư thiếu hụt vào hạ tầng mạng. Nhưng chúng ta không thể chờ đợi lâu như vậy”.

“Cần bắt đầu tìm một giải pháp thay thế để bảo đảm hệ thống 000 vận hành tốt, có thể nên tách nó ra khỏi các công ty viễn thông và giao cho một tổ chức độc lập quản lý, tất nhiên vẫn xử dụng hạ tầng của Telstra, Optus và Vodafone”.

Tổng trưởng Anika Wells xác nhận chánh phủ đang cân nhắc xây dựng một hệ thống độc lập và toàn diện để giải quyết các tình huống tương tự trong tương lai.