Biển báo Zip được nhìn thấy trên mặt tiền cửa hàng ở Sydney, Thứ Ba, ngày 22 tháng 10 năm 2019. Đến cuối tháng 12 năm 2019. 1,8 triệu khách hàng đã có tài khoản Zip đang hoạt động cho phép họ mua ngay bây giờ và thanh toán sau mà không cần thẻ tín dụng tại 20.875 điểm bán hàng, bao gồm cả Amazon Úc Châu. (Hình ảnh AAP/Derek Rose). Ảnh: AAP / DEREK ROSE/AAPIMAGE

AUSTRALIA - Hàng triệu người Úc đang sử dụng các chương trình mua trước trả sau, nhưng cho đến nay ngành công nghiệp này phần lớn đều tự quản lý. Việc này sẽ thay đổi, khi chính phủ liên bang thông báo rằng các chương trình này sẽ sớm được coi là sản phẩm tín dụng.

Edi Spina sống bằng tiền trợ cấp ở nhà chính phủ. Kế hoạch mua trước trả sau dường như quá tốt với người phụ nữ 60 tuổi.

"Tôi đã rất hào hứng và nghĩ rằng nghe có vẻ giống như một chương trình mà tôi có thể tham gia. Tôi nghĩ một người có thu nhập thấp như mình sẽ không được chấp thuận. Vậy mà như một điều kỳ diệu, việc mua trước trả sau xảy ra quá nhanh, tôi có một tài khoản. Mỗi khi tôi trả một số tiền, thì giới hạn sẽ tăng lên."

Đối với Edi, mua trước trả sau từng là thiên đường của người mua sắm, nay trở thành cơn ác mộng.

Cuối cùng, toàn bộ lương hưu của bà Edi đã “giao nộp” cho Afterpay.

"Thành thật mà nói, tất cả tiền đều trôi qua tay tôi. Đó là những gì tôi đang làm: mua sắm, mua sắm, mua sắm, điều khiến tôi cảm thấy thoải mái vào thời điểm đó.”

“Rồi tất cả sụp đổ. Bởi vì tôi không thể trả kịp các khoản thanh toán, tôi phải xoay vòng để không trả cái này và chi tiêu cái kia. Căn bản là tôi phải cướp của Peter để trả cho Paul."

Đây là kịch bản cho vay quá khả năng chi trả mà chính phủ liên bang nói rằng họ muốn tránh trong tương lai.

Trợ lý tổng trưởng ngân hố, Stephen Jones, cho biết họ sẽ đưa các dịch vụ mua trước trả sau vào Đạo luật tín dụng tiêu dùng quốc gia (National Consumer Credit Act).

“Các nghĩa vụ cho vay có trách nhiệm áp dụng cho mọi sản phẩm tín dụng khác, giờ đây sẽ áp dụng cho lĩnh vực mua trước, trả sau. Trước khi khách hàng được đề nghị mua trước sản phẩm trả tiền sau, họ phải trải qua quá trình kiểm tra khả năng chi trả.”

"Tại sao chúng tôi làm điều này? Chúng tôi muốn đảm bảo rằng với sự cạnh tranh và đổi mới, những tác động có hại của hoạt động cho vay yếu kém không ảnh hưởng nghiêm trọng đến các cộng đồng dễ bị tổn thương."

Đã có sự bùng nổ các chương trình mua trước trả sau trong năm năm qua, với hơn bảy triệu người Úc hiện đang có tài khoản.

Đồng nghĩa với một sự bùng nổ nợ nần.

Một báo cáo năm 2022 từ nhóm bênh vực phụ nữ Good Shepherd cho thấy các nhóm có nguy cơ cao nhất là thanh niên, cha mẹ đơn thân và phụ nữ.

Giáo sư Roslyn Russel là Giám đốc Nghiên cứu và Vận động chính sách của nhóm.

Bà nói rằng báo cáo phát hiện một nhóm đặc biệt dễ bị tổn thương.

 "Những phụ nữ thoát khỏi bạo hành gia đình, những người đã ở trong tình huống tồi tệ nhất có thể xảy ra, họ phải dựa vào mua trước trả sau để trốn thoát, để mua những thứ cần thiết cho một ngôi nhà mới, hoặc tìm chỗ ở.”

“Về cơ bản, họ thường rời đi với quần áo trên lưng và mua trước trả sau thường là lựa chọn duy nhất cho họ, vì nó nhanh chóng và không có sự kiểm tra nào về khả năng chi trả của một người."

Báo cáo của Good Shepherd đã phỏng vấn 33 cố vấn tài chính.

60% cho biết một nửa, hầu hết hoặc tất cả khách hàng của họ đã mua trước và trả nợ sau.

73% cho biết khách hàng của họ đã không thể thanh toán các hóa đơn, hoặc không có tiền để trả các khoản nợ đó.

Giáo sư Russel cho biết họ hoan nghênh thông báo của chính phủ, đồng thời hy vọng có các quy định chặt chẽ nhất sẽ bảo vệ những người Úc dễ bị tổn thương nhất.

"Những gì chúng tôi phát hiện với sản phẩm không được kiểm soát này là không có điều khoản gây khó khăn nào được nhà cung cấp dịch vụ mua trước trả tiền sau đưa ra.”

“Điều đó thật đáng buồn, họ cứ dấn sâu hơn vào nợ nần. Sau đó, tỷ lệ này đã tăng theo cấp số nhân theo những gì mà các cố vấn tài chính của chúng tôi đã thấy trong vài năm qua."

Với hơn 3,6 triệu người dùng đang sử dụng, Afterpay dẫn đầu thị trường.

Họ đã đưa ra một tuyên bố gọi thông báo của chính phủ là 'bước đầu tiên mạnh mẽ'.

"Chúng tôi mong được làm việc với chính phủ, các nhóm người tiêu dùng và các bên liên quan khác để có được thông tin chi tiết ngay trong những tháng tới."

Chính phủ liên bang có kế hoạch giới thiệu các cải tổ của mình tại quốc hội vào cuối năm nay.

Nhưng đối với những khách hàng trước đây, như Edi, đã quá muộn để quay lại.

Sau vài năm sử dụng dịch vụ, Edi đã đóng tài khoản của mình vào tháng trước.

"Đó là điều tuyệt vời nhất mà tôi từng làm. Nó giống như đóng cánh cửa trước một con quái vật ở phía bên kia. Cảm giác y như vậy."