Các nhà hoạt động nhân quyền đòi hỏi phải rút lại dự luật giám sát trực tuyến mới. Nguồn: AAP
Một số người mô tả tu chính luật Giám sát Trực tuyến chính phủ đang đề nghị là "hà khắc, cực đoan và xâm phạm quyền riêng tư", trong khi giới chức trách cho rằng đó là điều "cần thiết và quan trọng". SBS tìm hiểu những gì đang được chính phủ đề nghị.
Tu chính luật Giám sát Trực tuyến nhằm trao thêm quyền hạn cho các cơ quan công lực và tình báo để điều tra khủng bố trực tuyến và nạn lạm dụng trẻ em.
Luật sư Bill Rowlings, Giám đốc điều hành của nhóm Quyền Tự do dân sự Úc nói chúng rất hà khắc và tệ hại cần xem lại từ đầu và tư vấn thích hợp.
"Bạn không thể sửa chữa một mớ lộn xộn như vậy. Tất cả đều hà khắc, cánh hữu, cực đoan. Tất cả đều hủy hoại quyền tự do dân sự và nhân quyền của người Úc.”
Luật sư Kieran Pender, từ Trung tâm Luật Nhân quyền, cũng đã bày tỏ lo ngại rằng các quyền hạn mới sẽ làm suy yếu và đe dọa các quyền công dân và những quyền tự do căn bản.
“Bất kỳ luật giám sát nào cũng xâm phạm đến quyền của người Úc hàng ngày, xâm phạm quyền riêng tư, quyền tự do ngôn luận, quyền tự do hiệp hội của chúng ta. Sự giám sát nào cũng cần phải nghiêm ngặt và thực sự tương xứng với mục đích chính đáng mà họ đang cố gắng đạt được.”
Một cuộc điều tra của quốc hội đang xem xét tu chính luật của Chính phủ Liên bang qua đó trao cho các cơ quan thực thi pháp luật thêm quyền hạn trong việc xử lý tội phạm trực tuyến.
Vậy dự luật được đề xuất là gì?.
Đó là tu chính luật nhằm mục đích phá vỡ và ngăn chặn khủng bố trực tuyến và nạn lạm dụng trẻ em.
Dự luật sẽ cung cấp cho Cảnh sát Liên bang Úc (AFP) và Ủy ban Tình báo Hình sự Úc (ACIC) những quyền hạn mới để đối phó với tội phạm.
Thứ trưởng Nội vụ Cath Patterson, đặc trách Chiến lược và Thực thi Pháp luật từ Bộ Nội vụ, trình bày trước quốc hội rằng các luật chống tội phạm trực tuyến hiện hành cần phải được cập nhật.
“Tội phạm đang dùng công nghệ ẩn danh để trốn tránh các nỗ lực thực thi pháp luật và tình báo tội phạm. Chúng tôi không thể cho phép tội phạm nghiêm trọng xảy ra trên mạng nhiều hơn ngoài đời thực. Các cuộc điều tra về tội phạm trực tuyến phải thích ứng để các cơ quan của chúng tôi tiếp tục giữ an toàn cho người Úc.”
Vậy khi nào dự luật có thể trở thành luật?.
Dự luật đã được Tổng trưởng Nội vụ Peter Dutton trình Quốc hội vào tháng 12 năm ngoái, và đang được Ủy ban An ninh và Tình báo của lưỡng đảng trong quốc hội đánh giá.
Ủy ban đang trong quá trình thu thập bằng chứng từ các nhóm và cơ quan, và sẽ có phúc trình vào tháng 4 hoặc tháng 5.
Luật sư Kieran Pender hy vọng phúc trình sẽ khuyến nghị soạn thảo lại dự luật.
“Bất kỳ luật giám sát nào cũng nên được diễn đạt một cách hạn hẹp để nó chỉ có thể được sử dụng phù hợp với mục đích cần thiết của nó với các biện pháp bảo vệ thích hợp. Còn những luật này quá bất thường, quá xâm phạm. Trung tâm Luật Nhân quyền đã kêu gọi ủy ban đề nghị soạn thảo lại toàn bộ. Chúng tôi hy vọng rằng dự luật này sẽ được sửa đổi. Trước chúng ta có một khuôn khổ nhân quyền vững chắc, bất kỳ luật giám sát nào cũng gây ra mối đe dọa, đặc biệt là luật này.”
Các quyền hạn mới là gì?.
Dự luật sẽ cho các cơ quan công lực thêm quyền hạn qua đó có thể xin ban hành một số trát lệnh mới.
Lệnh đầu tiên là làm gián đoạn dữ liệu. Lệnh này được giải thích là dùng để ngăn chặn tội phạm tiếp tục hoạt động và là lựa chọn an toàn, hiệu quả nhất khi những người tham gia ở những địa điểm không xác định hoặc hành động ẩn danh hoặc giả mạo.
Lệnh thứ hai là lệnh về hoạt động mạng, cho phép các cơ quan chức năng như Cảnh sát Liên bang Úc (AFP) hoặc Ủy ban Tình báo Hình sự Úc (ACIC), thu thập thông tin tình báo từ các thiết bị được sử dụng hoặc có khả năng được sử dụng bởi những người chịu lệnh.
Và lệnh thứ ba là tiếp quản tài khoản, cho phép các cơ quan có toàn quyền kiểm soát tài khoản ngân hàng trực tuyến nhằm mục đích đóng băng tài khoản của một người.
Cảnh sát trưởng Liên bang Reece Kershaw nói với Ủy ban Quốc hội rằng tội phạm trực tuyến đang gia tăng và các cơ quan chức năng cần có sự linh hoạt trong hoạt động.
“Các quyền hạn mới được đề xuất trong dự luật này là một bước tiến quan trọng, cho phép cơ quan thực thi pháp luật có sự thay đổi cơ bản về cách thức xử lý tội phạm nghiêm trọng trên mạng. Chúng tôi hiện đang thấy số lượng hoạt động tội phạm trực tuyến gia tăng liên tục, tình hình càng trầm trọng hơn do đại dịch. Cứ mỗi 8 phút là Report Cyber nhận một khiếu nại. Chúng tôi cần quyền hạn mới nếu muốn giải quyết tội phạm tốt hơn.”
Ai bị chi phối bởi luật này?.
Bất kỳ tội phạm nào lãnh án từ ba năm trở lên đều có thể là mục tiêu của quyền hạn quyền giám sát mới.
Đây là vấn đề chính mà trung tâm Luật Nhân quyền và Hội đồng Luật Úc đưa ra. Chủ tịch Hội đồng Luật, Tiến sĩ Jacoba Brasch nói rằng dự luật sẽ mở rộng đáng kể quyền hạn của Cảnh sát Liên bang, điều này cần được xem xét chi tiết.
“Các quyền lực mới khác hẳn với trọng tâm truyền thống của quyền lực điều tra vào việc thu thập bằng chứng có thể chấp nhận được về các hành vi phạm tội cụ thể. Chúng cũng có khả năng gây ra tổn thất hoặc thiệt hại đáng kể cho những người không phải là nghi phạm đang sử dụng hợp pháp mạng máy tính hoặc hệ thống đang được nhắm mục tiêu. Chúng tôi cũng lo ngại rằng các quyền lực mới có phạm vi rộng lớn đối với các mối đe dọa của tội phạm mạng nghiêm trọng và có tổ chức. Cũng có khả năng xảy ra sự chồng chéo với các quyền thu thập hiện có của Tổ chức Tình báo An ninh Úc.”
Các nhà hoạt động lo ngại điều gì?.
Tháng 12 năm ngoái, Tổng trưởng Nội vụ Peter Dutton cho biết quyền hạn chỉ được sử dụng trong những trường hợp sai phạm nghiêm trọng nhất mà thôi.
Nhưng luật sư Kieran Pender nói rằng cam kết đó không được phản ảnh trong dự luật này.
“Cam kết thiểu để ban hành một trong các trát này là vi phạm có liên quan từ ba năm trở lên. Đó là hành vi vi phạm hình sự phổ biến nhất theo luật hình sự Úc. Điều đó gây rắc rối và làm phát sinh nguy cơ bị lạm dụng, dù cố ý hay vô tình, bởi cơ quan thực thi pháp luật. Điều khoản này được định nghĩa rất rộng, tất nhiên chính phủ sẽ nói rõ rằng đó không phải là mục đích dự kiến của họ - đó là những gì luật pháp quy định. Nếu đó không phải là mục đích đã định, thì họ nên viết lại dự luật trước khi nó được biểu quyết và trở thành luật ở Úc.”
Nhưng Thứ trưởng Nội vụ, Andrew Warnes, cho biết các quyền hạn mới được đề xuất hạn chế hơn là những gì các nhà phê bình đang nói.
“Các lệnh này, theo những cách khác nhau, sẽ xây dựng năng lực hiện có. Vì vậy, một lệnh hoạt động mạng thực sự sẽ được dùng như một bước đầu tiên, sau đó việc thu thập thông tin tình báo cho phép sử dụng các lệnh có mục tiêu hơn. Nếu thay đổi các ngưỡng thì sẽ phá vỡ mối liên hệ đó. Lệnh tiếp quản tài khoản cũng tương tự, là một lệnh rất hẹp. Tôi không chắc rằng điều đó đã được đưa ra đầy đủ trong các phiên điều trần ngày hôm nay mà chỉ ở mức độ hẹp của chúng.”
Giám đốc điều hành của tập đoàn công nghiệp Liên minh Truyền thông, John Stanton đề nghị nên tham khảo ý kiến các nhà cung cấp dịch vụ công nghệ thông tin trước khi các trát lệnh mới được đưa vào sử dụng.
“Rõ ràng chúng tôi tin rằng ba loại lệnh này có tầm ảnh hưởng rất sâu rộng và mang tính hệ quả. Chúng tôi đề nghị tu chính dự luật để quy định nhà cung cấp dịch vụ sẽ được yêu cầu thực hiện một lệnh hoặc là hỗ trợ và tạo điều kiện thực hiện lệnh đó, hoặc họ phải được tham khảo ý kiến trước khi lệnh ban hành.”
Hai Luật sư Bill Rowlings và Kieran Pender đều lo ngại về sự vi phạm luật giám sát ở Úc, bắt đầu ngay sau vụ tấn công 11/9 năm 2001.
Ông Rowlings nói “Vấn đề là chúng ta hơi thờ ơ. Mọi thứ thoáng qua và không ai để ý lắm. Đã qua 20 năm như vậy, kể từ năm 2001 khi máy bay đâm vào tòa tháp ở thành phố New York. Chúng ta đã có luật này 20 năm, hơn một trăm điều luật. Bây giờ chúng ta cần đánh giá lại kỹ lưỡng”.
Ông Pender cảnh báo “20 năm qua, kể từ ngày 11/9, chính phủ đã dần dần xói mòn các quyền và tự do của người dân Úc bằng cách thông qua các đạo luật giám sát sâu rộng. Thường thì các cơ quan hành pháp ngày càng kêu gọi nhiều quyền hạn hơn, nhưng những lời kêu gọi đó có thể không chính đáng. Chính phủ cần phải thực sự cẩn thận”.
