Giám đốc điều hành Trung tâm Phân tích và Báo cáo Giao dịch Úc (AUSTRAC) Brendan Thomas và Bộ trưởng Tư pháp Mark Dreyfus tại Câu lạc bộ Báo chí Quốc gia ở Canberra, Thứ Ba, ngày 9 tháng 7 năm 2024. (Hình ảnh AAP/Mick Tsikas) KHÔNG LƯU TRỮ Nguồn: AAP / MICK TSIKAS/AAPIMAGE

AUSTRALIA - Khi nghĩ về băng nhóm tội phạm có tổ chức nghiêm trọng, có thể bạn sẽ không nghĩ đến kế toán, luật sư và hay các chuyên gia môi giới bất động sản. Thế nhưng ba ngành công nghiệp này đang bị chính phủ nhắm đến khi cố gắng loại bỏ tiền bẩn khỏi Úc.

Bộ trưởng Tư pháp Mark Dreyfus, viên chức chính phủ nắm luật hàng đầu của Úc đưa ra đánh giá gay gắt về khả năng của Úc trong việc giải quyết vấn đề rửa tiền và tài trợ khủng bố.

"Úc đang không đáp ứng được các tiêu chuẩn cần thiết để chống tội phạm lạm dụng hệ thống tài chính của chúng ta và ngày càng có nguy cơ trở thành thiên đường cho hoạt động rửa tiền.”

Đã gần một thập niên trôi qua kể từ khi Úc bị phát hiện có những thiếu sót đáng kể trong khả năng của chính phủ để chống rửa tiền và chống tài trợ khủng bố.

Đó là một thực tế đáng lo ngại nhưng không thể tránh khỏi, Úc đang có nguy cơ bị bọn tội phạm lợi dụng một cách nghiêm trọng khi chúng đang tìm cách rửa tiền bất hợp pháp."

Vậy rửa tiền là gì?

Jamie Ferrill là Trưởng Khoa Nghiên cứu Tội phạm Tài chính tại Đại học Charles Sturt.

Bà nói rằng đó là một cách để biến tiền bất hợp pháp thành hợp pháp.

"Rửa tiền về cơ bản là quá trình lấy các khoản tiền bất hợp pháp được tạo ra trong quá trình phạm pháp, trải qua một quy trình phức tạp, đôi khi tương đối dễ dàng để che giấu số tiền đó đến từ đâu."

Khi bạn kiếm được lợi nhuận từ hoạt động tội phạm, thật khó để chi tiêu nó.

Mặc dù việc mua hàng tạp hóa bằng tiền mặt là một cách, nhưng khi có đến hàng triệu đô-la, bạn không thể ra ngoài và sử dụng nó một cách thoải mái.

Tiến sĩ Ferrill cho biết bọn tội phạm có hệ thống cố gắng khiến tiền bẩn trông có vẻ hợp pháp.

“Quá trình này có thể thông qua bất kỳ cơ chế nào, như việc thiết lập một số tài khoản ngân hàng khác nhau, thông qua các tài khoản ủy thác, các công ty vỏ bọc được sử dụng để mua bất động sản, hàng xa xỉ, bất cứ thứ gì mà bạn có thể sử dụng số tiền đó để làm xáo trộn xem nó đến từ đâu."

Bất động sản chiếm 65% tài sản phi pháp bị trấn áp

Hàng tỷ đô-la tiền phi pháp chảy vào Úc mỗi năm.

Một số doanh nghiệp, như ngân hàng và sòng bạc, được yêu cầu báo cáo hoạt động đáng ngờ.

Nhưng với một số doanh nghiệp, hiện tại không có nghĩa vụ nào.

Tiến sĩ Ferrill nói “Họ sẽ được yêu cầu báo cáo các giao dịch đáng ngờ và hoàn thành các thủ tục thẩm định khách hàng. Họ sẽ đặt những câu hỏi và xác định xem tiền của khách hàng thực sự đến từ đâu và liệu có hợp lý hay không.”

Ông Dreyfus nói rằng điều đó đang bị bọn tội phạm lợi dụng.

"Chỉ năm ngoái, Lực lượng đặc nhiệm trấn áp tội phạm do cảnh sát liên bang AFP dẫn đầu đã tịch thu tài sản phi pháp trị giá hơn 352 triệu đô-la - nhiều hơn 214 triệu đô-la so với năm trước. Bất động sản chiếm 65% số tài sản đó."

Chính phủ muốn áp đặt các quy định đối với những gì họ gọi là doanh nghiệp có rủi ro cao (tranche two businesses), như công ty môi giới bất động sản, luật sư, kế toán và đại lý đá quý, để khiến việc rửa tiền ở Úc trở nên khó khăn hơn.

Tiến sĩ Ferrill nói rằng họ sẽ buộc phải trả lời các câu hỏi về việc tiền đến từ đâu.

"Việc này sẽ bắt đầu thúc đẩy một số câu hỏi xung quanh vấn đề này. Tiền này có vẻ đáng ngờ, tôi cần hỏi thêm một số câu hỏi về nó."

Không chỉ có chính phủ Úc mong muốn điều này.

Lực lượng đặc nhiệm tài chính, một tổ chức liên chính phủ hoạt động để chống rửa tiền, đã nhận thấy Úc không đáp ứng các tiêu chuẩn toàn cầu.

Bộ trưởng Tư pháp, Mark Dreyfus, nói rằng điều đó khiến Úc gặp nguy hiểm.

“Chính phủ trước đây đã đặt Úc vào vị trí dễ bị tổn thương, trở thành sân chơi của tội phạm có tổ chức. Do không hành động, chính phủ tiền nhiệm đã khiến Úc có nguy cơ bị Lực lượng đặc nhiệm tài chính đưa vào danh sách xám vì không thực hiện đáp ứng các tiêu chuẩn toàn cầu tối thiểu.”

Danh sách xám là khi Lực lượng đặc nhiệm tài chính đặt một quốc gia dưới sự giám sát chặt chẽ hơn do quốc gia đó không đáp ứng các nghĩa vụ rửa tiền.

Tiến sĩ Ferrill nói rằng điều đó mang lại nhiều hậu quả.

"Việc này làm tăng nghĩa vụ của chính phủ trong vài năm tới. Bởi vì lực lượng đặc nhiệm sẽ bắt đầu chương trình giám sát nâng cao, chúng tôi sẽ gọi nó là chương trình bắt buộc phải đáp ứng một số cột mốc quan trọng và kiểm tra tiến độ.”

“Nó gửi một thông điệp tới cộng đồng quốc tế, rằng chúng ta không coi trọng vấn đề này, và gây tổn hại cho các khoản đầu tư nước ngoài. Sau đó, việc này cũng thực sự nhấn mạnh rằng chúng ta có một số điểm yếu là cánh cửa rộng mở cho bọn tội phạm muốn truy cập và khai thác việc rửa tiền lớn hơn nữa."

Các doanh nghiệp được nhắm đến trong đề xuất này thường là các doanh nghiệp nhỏ hơn ngân hàng hoặc sòng bạc, với những lo ngại từ ngành về gánh nặng mà nó sẽ tạo ra.

Giám đốc điều hành của AUSTRAC [Trung tâm phân tích và báo cáo giao dịch Úc] Brendan Thomas cho biết họ muốn hợp tác với doanh nghiệp để giải quyết vấn đề đúng cách.

"Một ​​trong những đặc điểm đặc trưng của các doanh nghiệp rủi ro song song như kế toán và bấ động sản là rất nhiều trong số này là các doanh nghiệp nhỏ. Tôi ý thức được điều đó với tư cách là cơ quan quản lý tiềm năng trong tương lai. Chúng tôi không quan tâm đến quy định vì lợi ích. Toàn bộ mục đích của việc này là cố gắng đóng cánh cửa tội phạm và củng cố tất cả các thể chế của chúng ta chống lại tội phạm có tổ chức."

Phó Chủ tịch Viện Bất động sản Úc Hannah Gill cho biết bà vẫn lo ngại về gánh nặng đối với doanh nghiệp.

"Chúng tôi đánh giá cao cam kết của những tuyên bố rõ ràng trong việc giảm thiểu gánh nặng cho các doanh nghiệp. Điều cuối cùng chúng tôi muốn là những ngôi nhà vốn đã khan hiếm nguồn cung rơi vào tay những kẻ xấu. Vì vậy, chúng tôi ủng hộ ý tưởng này và ủng hộ việc tạo ra một khuôn khổ để bảo vệ điều đó.”

“Mối quan tâm của chúng tôi là vấn đề nảy sinh được đề xuất có thể không mang lại tác dụng và ngăn chặn tài sản tham gia thị trường chợ đen. Việc này thực sự tác động như thế nào đến kinh doanh của công ty môi giới bất động sản và cuối cùng là khách hàng.”