Lãnh đạo Đảng Xanh, Adam Bandt, phát biểu tại Câu Lạc Bộ Báo Chí Quốc Gia ở thủ đô Canberra. Nguồn: Gary Ramage/AAP IMAGES

Lãnh đạo của Greens, Adam Bandt, tuyên bố rằng một người kiếm được mức lương tối thiểu sẽ phải trả mức thuế tương đương với một giám đốc điều hành theo những thay đổi được hỗ trợ bởi Liên đảng và Lao động. Nhưng các chuyên gia cho rằng tuyên bố này là sai lầm.

Greens (Đảng Xanh) đã tìm cách nêu bật hồ sơ của các chính đảng về cuộc đấu tranh chống lại sự bất bình đẳng, tuyên bố rằng những thay đổi mà cả Labor (Đảng Lao động) lẫn Coalition (Liên Đảng) ủng hộ sẽ đưa đến kết quả là những người lao động được trả lương thấp cũng trả cùng mức thuế như các chủ nhân của họ.

Tuy nhiên, tuyên bố này chỉ là sự thật với phần đỉnh mà thôi – hay mức thuế ‘biên’ – mức thuế đối với những người kiếm được từ $45.001 đến $200.000 từ năm tài khóa 2024/25. Những người có thu nhập thấp hơn sẽ chỉ trả mức này trên một phần nhỏ thu nhập của họ mà thôi, nghĩa là về tổng thể, họ đóng mức thuế trung bình thấp hơn rất nhiều.

Trong một cuộc phỏng vấn với 7am podcast, được công bố vào ngày 5 tháng 5, lãnh đạo của Greens, Adam Bandt, nói cả hai đảng, Liberal và Labor “giờ đều ủng hộ việc thay đổi hệ thống thuế của chúng ta để người ở mức lương tối thiểu sẽ trả cùng mức thuế với CEO (Tổng Giám đốc Điều hành)” (ở đoạn ghi âm 21 phút 26 giây).

Ông nói “Đây là sự kết thúc của việc tính thuế theo cách lũy tiến ở Úc nếu Labor và Liberal làm theo ý muốn của họ.”

Trang mạng của Greens bao gồm một tuyên bố tương tự khi đưa ra quan điểm của đảng này về những thay đổi về thuế được lên kế hoạch, mà Greens nói rằng sẽ “đẩy mạnh sự bất bình đẳng” và “có thể thấy một người lao động ở mức lương tối thiểu trả cùng mức thuế hiệu quả như một CEO”.

Khi được AAP FactCheck liên lạc yêu cầu cho biết cơ sở cho tuyên bố của ông Bandt, một nam phát ngôn nhân nói rằng lãnh đạo của Greens đang nói đến mức thuế biên 30 phần trăm được đề xuất đối với tất cả những ai kiếm được từ $45.001 đến $200.000.

Mức thuế mới này được lên kế hoạch áp dụng từ năm tài khóa 2024/25 trong giai đoạn thứ ba và là cuối cùng của các cắt giảm thuế thu nhập cá nhân được tuyên bố lần đầu tiên trong ngân sách cho năm tài khóa 2018-19. Giai đoạn này sẽ đưa vào áp dụng mức thuế 30 phần trăm trên phần từ $45.001 đến $200.000 của thu nhập của mọi người, trong khi mức 45 phần trăm sẽ áp dụng với thu nhập trên $200.000. Những số tiền kiếm được ở mức từ $18.201 đến $45,000 sẽ được tính thuế ở mức 19 phần trăm.

Hệ thống thuế biên này có nghĩa là những người kiếm được $45.001 sẽ đóng thuế 30 phần trăm trên $1 thu nhập của họ, trong khi những người kiếm được $200.000 sẽ đóng mức này trên gần $155.000 thu nhập của họ.

Trong khi những ích lợi lớn nhất của giai đoạn đầu tiên của những cắt giảm thuế là tập trung ở những người có lợi tức từ $50.000 đến $100.000, những người có lợi tức cao sẽ nhận được những ích lợi lớn nhất ở giai đoạn ba. Một phân tích của Văn phòng Ngân sách Quốc hội về việc cắt giảm của giai đoạn ba thấy rằng việc cắt giảm này sẽ đưa đến kết quả là trong số  60 phần trăm người có thu nhập thuộc tầng thấp, đóng ít đi được $700 triệu tiền thuế vào năm tài khóa 2024-25, trong khi 40 phần trăm thuộc tầng đỉnh sẽ đóng ít đi được $14,9 tỉ (bảng B1).

Labor đã bỏ phiếu ủng hộ toàn bộ gói cắt giảm thuế của Coalition khi gói này được đưa ra quốc hội vào năm 2019. Đảng này nói họ sẽ tiếp tục ủng hộ việc cắt giảm của giai đoạn ba nếu được bầu mặc dù phát ngôn nhân đối lập về ngân khố Jim Chalmers trước đó đã mô tả việc cắt giảm này là phần “ít có khả năng về tài chính nhất, kém công bằng nhất” của gói này.

Phó Giáo sư Nicolas Herault, nghiên cứu sinh chính của Melbourne Institute of Applied Economic and Social Research (Viện Nghiên cứu Xã hội và Kinh tế Ứng dụng Melbourne) thuộc Đại học Melbourne, cho AAP FactCheck biết rằng tuyên bố của ông Bandt không hoàn toàn sai – nhưng nó sai lạc.

Tiến sĩ Herault cho biết trong một thư điện tử “(Ông Bandt) đúng nếu CEO đang được bàn đến kiếm được dưới $200.000 vì khi đó cả CEO đó lẫn người lao động ở mức lương $46.000 đều sẽ chịu cùng mức thuế biên là 30%. Điều này hiển nhiên không còn đúng nữa nếu CEO này kiếm được hơn 200 ngàn đô-la, vì khi đó họ chịu một mức biên là 45%,”

“Tuyên bố này cũng sai nếu ông ấy có ý nói cùng mức thuế trung bình, bởi tôi ngờ rằng hầu hết mọi người sẽ hiểu thế … Bởi vì hệ thống thuế sẽ vẫn là theo cách lũy tiến, đơn giản để thấy là các mức thuế trung bình sẽ vẫn tăng dần theo thu nhập.”

Theo sau những cắt giảm của giai đoạn ba, một người kiếm được $45.000 sẽ trả một mức thuế trung bình là 11,3 phần trăm, so với 21,6 phần trăm đối với ai đó kiếm được $100.000 và 25,8 phần trăm đối với một người kiếm được $200.000, không bao gồm Medicare levy (Lệ phí Bảo hiểm Y tế) và surcharge (phụ thu), và các khoản đền bù cho thu nhập thấp và trung bình mà sẽ chấm dứt sau năm tài khóa 2021-22.

Phó Giáo sư Ben Phillips, một chuyên gia về thuế và kinh tế tại ANU’s Centre for Social Research and Methods (Trung tâm Phương pháp và Nghiên cứu Xã hội thuộc Đại học Quốc gia Úc), cho AAP FactCheck biết rằng một vấn đề khác với tuyên bố của ông Bandt là ai đó kiếm được lương tối thiểu và làm việc một tuần tiêu chuẩn 38 giờ đồng hồ có thể không kiếm được đủ tiền để rơi vào khung thuế 30 phần trăm được đề xuất, ngay cả có xét đến mức tăng lương có thể xảy ra cho tới năm tài khóa 2024/25.

Một người lao động toàn thời ở mức lương tối thiểu trong năm tài khóa 2021/22 kiếm được $772,60 một tuần, mức cả năm là $40.286 – dưới mức $45.001 cần thiết để phải đóng mức thuế mới này.

Tiến sĩ Phillips, người đã xây dựng mô hình về tác động của những thay đổi của Coalition về thuế thu nhập cho tới năm 2029, đồng ý rằng đó là sự thật rằng ai đó kiếm được khoảng $45.000 và một người kiếm được $200.000 sẽ chịu cùng mức thuế biên cao nhất theo những thay đổi của giai đoạn ba này.

Ông nói thêm “Nói vậy dĩ nhiên những người có thu nhập cao hơn sẽ đóng mức thuế trung bình cao hơn so với người ở mức hoặc sát với mức lương tối thiểu.”

Tiến sĩ Phillips nói ông sẽ “không dùng thuật ngữ mức thuế hiệu quả” – như được nêu trên trang mạng của Greens như một phần của tuyên bố này – bởi thuật ngữ này “bao gồm đủ loại ‘thuế’ rộng rãi hơn như mất đi các phúc lợi của chính phủ”.

Tuyên bố rằng một người ở mức lương tối thiểu sẽ trả cùng mức thuế với một CEO sau những thay đổi về thuế chỉ đúng đối với khung thuế cao nhất hay khung thuế biên đối với những ai kiếm được từ $45.001 đến $200.000 mà thôi, theo kế hoạch này. Mức thuế tổng thể đối với những người ở dưới cùng của khung này sẽ là không đến một nửa mức thuế được áp dụng đối với những người ở phần đỉnh của khung này.

Sai lạc – Tuyên bố này chính xác một phần nhưng thông tin đã được trình bày một cách không đúng, bị tách khỏi tình huống hoặc thiếu sót.

* AAP FactCheck là thành viên được công nhận củaInternational Fact-Checking Network(Mạng lưới Quốc tế về Kiểm tra Dữ kiện Thực tế). Muốn được cập nhật về những kiểm chứng dữ kiện thực tế mới nhất của chúng tôi, hãy theo chúng tôi trên Facebook, Twitter và Instagram.