Thủ tướng Anthony Albanese tại bữa sáng kỷ niệm xin lỗi quốc gia tại Tòa nhà Nghị viện, Nguồn: AAP / MICK TSIKAS

AUSTRALIA - Chính phủ chuẩn bị thành lập một Ủy viên quốc gia nhằm cải thiện kết quả cho trẻ em Thổ dân và người dân đảo Torres. Thông báo này được đưa ra khi chính phủ đưa ra báo cáo Thu hẹp khoảng cách hàng năm nhân kỷ niệm ngày quốc gia Xin lỗi Thế hệ bị đánh cắp (Stolen Generations).

Mười sáu năm kể từ khi cả nước đưa ra lời xin lỗi đối với các thành viên của Thế hệ bị đánh cắp, những người sống sót và gia đình của họ đã tập trung tại Tòa nhà Quốc hội để tưởng nhớ một chương đen tối của lịch sử Úc và đánh dấu lời hứa của chính phủ lúc bấy giờ là cải thiện cuộc sống của người dân các Quốc gia Bản địa.

Tiến sĩ Caroline Hughes, bậc trưởng lão Ngunnawal đã chia sẻ kinh nghiệm của gia đình bà.

"Hôm nay tôi đứng đây cùng các bạn thay mặt cho người mẹ 87 tuổi của tôi, Loretta Bell, trưởng lão Ngunnawal. Mẹ tôi bị buộc phải rời bỏ gia đình vào năm 10 tuổi cùng với em gái 11 tuổi của mình, xa vòng tay yêu thương của cha mẹ, bà là một nạn nhân sống sót. Những gì đã xảy ra là kết quả của hoạt động được thiết kế để xóa bỏ nguồn gốc Thổ dân của bà."

Lời xin lỗi quốc gia của Thủ tướng Kevin Rudd khi đó đã ghi nhận nỗi đau khổ của nhiều thế hệ người bản địa, bị tách khỏi gia đình họ khi còn nhỏ theo chính sách của chính phủ kéo dài đến những năm 1970.

Thủ tướng Anthony Albanese đã tham dự buổi họp mặt.

"Tôi có thể nói với bạn, có rất nhiều khoảnh khắc mà tôi tự hào với tư cách là một Nghị sĩ. Ngày đặc biệt đó mười sáu năm trước, vẫn là điều đáng tự hào nhất của tôi."

Những tổn thương và thách thức đang diễn ra mà người Thổ dân phải đối mặt được công nhận, như minh chứng trong báo cáo Thu hẹp khoảng cách mới nhất.

Báo cáo theo dõi tiến trình nỗ lực của chính phủ nhằm cải thiện sức khỏe và phúc lợi của người bản địa trên 19 chỉ số kinh tế xã hội như tuổi thọ, việc làm và giáo dục.

Bản phát hành mới nhất cho thấy chỉ có bốn mục tiêu đang đi đúng hướng.

Sự cải thiện đã được nhìn thấy ở 11 lĩnh vực khác.

Nhưng kết quả đã trở nên tồi tệ hơn đối với bốn mục tiêu - sự phát triển sớm của trẻ em, tỷ lệ trẻ em không được chăm sóc tại nhà, tỷ lệ người lớn ngồi tù và tự tử.

Khi đưa ra báo cáo, chính phủ đã công bố một Ủy viên quốc gia mới dành cho trẻ em Thổ dân và người dân đảo Torres sẽ bắt đầu hoạt động vào cuối năm nay.

Bộ trưởng Thổ dân sự vụ Linda Burney cho biết vai trò mới sẽ giúp cải thiện kết quả cho trẻ em.

"Trẻ em Bản địa có nguy cơ phải chăm sóc ngoài gia đình cao hơn gần 11 lần so với trẻ em không phải Thổ dân, bất kể chúng là ai, các em xứng đáng được an toàn.”

“Ủy viên mới sẽ làm việc với cộng đồng, tiểu bang và lãnh thổ, cùng các ủy viên khác, để củng cố kết quả tốt hơn cho trẻ em thuộc các Quốc gia Bản địa."

Chính phủ cũng công bố chương trình tạo 3000 việc làm ở vùng hẻo lánh trong ba năm tới.

707 triệu đô-la sẽ được đầu tư vào chương trình này, bước đầu tiên để thay thế chương trình thực tập lấy kinh nghiệm ‘work for the dole’ gây tranh cãi do Liên đảng thành lập.

Thủ tướng Anthony Albanese cho biết chương trình này nhằm mục đích xây dựng kỹ năng và cung cấp các dịch vụ mà cộng đồng mong muốn.

Thủ tướng Anthony Albanese nói “Chương trình mới này sẽ tập trung chủ yếu vào phát triển kinh tế nhằm củng cố cộng đồng và quan trọng là đặt nền tảng cho sự thay đổi tích cực lâu dài.”

Thỏa thuận là sự tham gia của các tổ chức cộng đồng để xác định và phát triển các cơ hội tại địa phương, để các tổ chức đó xác định đúng người làm những công việc này và trở thành người sử dụng lao động."

Lãnh đạo phe đối lập Peter Dutton cho biết chính phủ cần thực hiện lời hứa của mình.

"Đó là một mục tiêu đáng ngưỡng mộ. Thủ tướng liên tiếp đưa ra những thông báo tương tự nhằm cung cấp thêm kinh phí, về cơ hội phát triển việc làm, xây nhà để giải quyết nhu cầu y tế, nhu cầu giáo dục ở nhiều cộng đồng nhưng trong nhiều tình huống, nguyện vọng vẫn chưa đạt được."

Ông cũng lặp lại lời kêu gọi thành lập Ủy ban hoàng gia về lạm dụng tình dục trẻ em ở các cộng đồng hẻo lánh và kiểm tra chi tiêu của người Thổ dân.

Trong khi đó, Đảng Xanh đã kêu gọi hành động ngay lập tức để giải quyết những bất lợi của Người Thổ dân trong hệ thống tư pháp hình sự, bằng cách tăng độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự và đưa chương trình y tế vào các nhà tù.

Tuần trước, một báo cáo gay gắt của Ủy ban Năng suất đã cảnh báo rằng các mục tiêu Thu hẹp Khoảng cách sẽ thất bại nếu không có sự thay đổi cơ bản trong cách tiếp cận nhằm đảm bảo việc ra quyết định chung.

Hôm nay, Thủ tướng thừa nhận sự cần thiết phải thay đổi.

"Hàng thập niên khẳng định rằng chính phủ biết rõ nhất điều gì khiến mọi việc trở nên tồi tệ hơn. Chúng ta phải tìm ra cách tốt hơn và chúng ta phải cùng nhau tìm ra nó.”

“Trọng tâm đó là lý do căn bản khiến chính phủ của chúng tôi tìm cách đáp ứng đầy đủ yêu cầu hào phóng từ Thổ dân và người dân eo biển Torres vì tiếng nói được ghi trong hiến pháp của đất nước chúng ta."

Nhà vận động 'Tiếng nói' nổi tiếng trước Quốc hội Tom Calma cũng đang kêu gọi sự đoàn kết.

"Bây giờ là lúc tất cả các dân biểu quốc hội ở tất cả các khu vực pháp lý phải gạt chính trị đảng phái sang một bên để làm việc với người Thổ dân và người dân đảo Torres Strait nhằm thu hẹp khoảng cách bất bình đẳng trong thập niên tới. Hãy lắng nghe chúng tôi và hợp tác với chúng tôi."