Cựu thủ tướng Malcolm Turnbull. Ảnh: AAP / AAP Image/Lukas Coch

AUSTRALIA - Cựu thủ tướng Malcolm Turnbull đã nói với Ủy ban Hoàng gia về Robodebt rằng ông tin kế hoạch thu hồi nợ là hợp pháp khi ông còn đương chức. Ông Turnbull cũng cho biết ông từng bày tỏ lo ngại về kế hoạch này, sau đó bị cho là sai luật.

Tuần điều trần cuối cùng của Ủy ban Hoàng gia về vụ bê bối Robodebt đã bắt đầu, khi cựu thủ tướng Malcolm Turnbull xuất hiện với tư cách là nhân chứng đầu tiên.

Ông Turnbull nói rằng ông không bao giờ nghi ngờ tính hợp pháp của kế hoạch này vì đề xuất ban đầu được trình lên Nội các không yêu cầu bất kỳ thay đổi luật nào.

Nhưng ông nói rằng ông đã đặt câu hỏi liệu bộ phận chịu trách nhiệm giám sát Robodebt có cung cấp cho bộ trưởng của mình thông tin chính xác về hoạt động của nó hay không.

"Rõ ràng nhiệm vụ căn bản của chính phủ và các bộ trưởng là tuân thủ luật pháp. Vì vậy, nếu một câu hỏi về sự bất hợp pháp trong bất kỳ lĩnh vực nào trong công việc của chính phủ được nêu ra, thì nó phải được xử lý."

Ủy ban đang xem xét cách Robodebt thu hồi bất hợp pháp gần một tỷ đô la từ hơn 380.000 người dân Úc.

Các nhân chứng trình bày với Ủy ban rằng họ tin các thông báo nợ đã góp phần gây ra một số vụ tự tử.

Ông Turnbull là thủ tướng trong thời kỳ đỉnh cao của kế hoạch thu hồi nợ, kéo dài từ năm 2015 đến 2019.

Robodebt là tiền nợ trợ cấp do một chương trình phần mềm của chính phủ phát hiện ra và gởi tới người nhận yêu cầu bồi hoàn khoản tiền đã nhận vượt mức được phép từ lời khai không chính xác của họ về hoàn cảnh hay thu nhập.

Không ít người nhận đã bị truy thu bằng cách trừ thẳng vào tiền hoàn thuế hay những món tiền khác chuyển vào tài khoản ngân hàng của khổ chủ.

Không ít trường hợp bị truy thu sai do chương trình cài đặt sẳn không tính đến nhiều tình huống mới nảy sinh mà cá nhân người nhận chưa cập nhật hay hệ thống quản lý chưa ghi nhận được.

Việc khiếu nại khá mất thời gian và nhiêu khê.

Sau khi các phương tiện truyền thông đưa tin tiêu cực về các khoản nợ không chính xác được khui ra vào tháng 1 năm 2017, ông Turnbull nói với ủy ban rằng ông đã thúc giục bộ trưởng dịch vụ nhân sinh lúc đó là nghị sĩ Alan Tudge tiến hành đánh giá những gì đang xảy ra.

Đã có những lo ngại về việc mọi người không nhận được thư về các khoản nợ tiềm ẩn, nhưng ông Turnbull tin tưởng rằng các bộ trưởng trong nội các của ông đều nắm rõ công việc quản lý của mình.

Cựu thủ tướng Malcolm Turnbull nói "Tôi đã tranh cử và cam kết làm việc khi trở thành Thủ tướng trong một chính phủ Nội các truyền thống. Chính phủ không thiếu các văn phòng tham vấn và làm việc cho Thủ tướng, giống như một số Thủ tướng khác đã cố gắng thực hiện".

“Tôi rõ ràng rất kỳ vọng các bộ trưởng chịu trách nhiệm, đứng đầu các bộ, quản lý các vấn đề của bộ mình.”

Trong một tin nhắn WhatsApp gửi cho ông Tudge, ông Turnbull hỏi: "Anh có chắc bộ phận của anh đang đưa ra lời khuyên đúng đắn cho anh về những gì đang xảy ra không?"

Ông Turnbull cho biết ông coi ông Tudge là một "nhà chính trị tầm vóc" với nhiều kinh nghiệm chính trường và không phải là một bộ trưởng cẩu thả, bất tài hoặc thiếu cẩn trọng.

Ông Turnbull nói rằng ông đã yêu cầu sự đảm bảo của ông Tudge rằng các tuyên bố trên phương tiện truyền thông của chính ông là đúng trước những lo ngại về kế hoạch này.

"Mối quan ngại của tôi về cơ bản là tính chính xác và công bằng của việc truy thu nợ. Đó là mối quan tâm của tôi và văn phòng thủ tướng của tôi. Chúng tôi không quan tâm đến tính hợp pháp hay thiếu pháp lý vì chúng tôi cho rằng đó là cách nó được đại diện."

Ông Tudge đã từ chức khỏi quốc hội vào tháng trước với lý do gia đình, vài ngày sau khi đưa ra bằng chứng tại Ủy ban Hoàng gia, nơi ông từ chối trách nhiệm về kế hoạch này.

Ủy ban sẽ kết thúc các phiên điều trần vào thứ Sáu, với báo cáo cuối cùng sẽ được đưa ra vào ngày 30 tháng Sáu.