Trong khi người sáng lập Wikileaks Julian Assange đã được tự do sau một câu chuyện pháp lý kéo dài hàng thập kỷ, những lo ngại về quyền tự do báo chí gây ra bởi vụ án của ông vẫn tiếp tục. Nguồn: AAP/AAP

Trong khi người sáng lập Wikileaks Julian Assange được tự do sau một tranh chấp pháp lý kéo dài hàng thập niên, những lo ngại về quyền tự do báo chí do vụ án của ông gây ra vẫn tiếp tục. Các chuyên gia cho rằng việc Hoa Kỳ truy tố ông, đã mở ra cơ hội cho nhiều cuộc đàn áp các nhà báo hơn nữa trong tương lai.

Ông Assange đã chấp nhận một thỏa thuận nhận tội, một tội gián điệp vì đã lấy và xuất bản bí mật quân sự của Hoa Kỳ.

Ông bị kết án 62 tháng tù mà ông đã từng thụ án ở Vương quốc Anh.

Việc truy tố ông được dựa trên Đạo luật gián điệp gây tranh cãi của Hoa Kỳ mà các nhà phê bình cho rằng, đang được sử dụng để hạn chế khả năng của các nhà báo, đưa tin về những câu chuyện có ý nghĩa quan trọng đối với lợi ích của công chúng.

Luật sư của Assange, bà Jennifer Robinson nói rằng, việc truy tố ông thể hiện việc hình sự hóa nghề báo.

Bà Jennifer Robinson nói, "Đây là hành vi hình sự hóa báo chí và mặc dù thỏa thuận nhận tội không đặt ra tiền lệ tư pháp, cũng không phải là quyết định của tòa án, nhưng bản thân cơ quan công tố đã đặt ra một tiền lệ có thể được sử dụng, để chống lại các phương tiện truyền thông còn lại".

"Điều quan trọng là tất cả các nhà báo khắp thế giới, hiểu được tiền lệ nguy hiểm mà cuộc truy tố này đã đặt ra”.

Được biết ông Assange trước đây từng phải đối mặt với án tù lên tới 175 năm, vì làm rò rỉ hàng trăm ngàn tài liệu quân sự và ngoại giao mật vào năm 2010.

Mặc dù tiền lệ do thỏa thuận nhận tội đặt ra, là tối thiểu so với phán quyết chính thức của tòa án, nhưng việc Hoa Kỳ có thể truy tố thành công ông Assange, theo Đạo luật gián điệp khiến các chuyên gia lo ngại rằng, đây sẽ không phải là lần cuối cùng nó được sử dụng để trấn áp. trên các nhà báo.

Bà Jodie Ginsberg, Giám đốc điều hành của Ủy ban Bảo vệ Nhà báo có trụ sở tại New York cho biết, quyền công bố thông tin mật một cách có trách nhiệm là điều cần thiết, đối với công việc của các nhà báo trên toàn thế giới.

Bà Jodie Ginsberg nói, "Đây là một vụ án đã phủ bóng đen rất lâu, lên quyền tự do báo chí trên toàn cầu".

"Nếu Julian bị truy tố, nếu anh ta bị dẫn độ về Mỹ và phải đối mặt với phiên tòa xét xử về những cáo buộc này, thì điều đó có thể gây ra những tác động rất nghiêm trọng đối với các nhà báo ở khắp mọi nơi".

"Đối với các nhà báo tìm kiếm thông tin vì lợi ích công cộng, những người tìm kiếm thông tin mật và tìm cách công bố nó, đó là điều mà các nhà báo trên toàn thế giới làm và điều rất quan trọng, là chúng ta phải bảo vệ quyền đó một cách quyết liệt”.

Trong khi đó ông Peter Greste là giáo sư báo chí tại Đại học Macquarie và là giám đốc điều hành của Liên minh vì Tự do Nhà báo.

Năm 2013, ông và hai đồng nghiệp nhà báo của mình tại Al Jazeera bị bắt vì đưa tin ở Ai Cập.

Sau đó, họ bị kết án bảy năm tù ở Cairo vì tác động tiêu cực đến nhận thức quốc tế về Ai Cập và làm sai lệch tin tức.

Chính phủ Úc đã can thiệp và vận động việc ông được rời Ai Cập đến Úc vào năm 2015.

Ông nầy nói rằng, ông đồng cảm với Julian Assange và rất vui vì ông ấy được thả.

Ông Peter Greste nói, "Tôi thực sự vui mừng khi Julian được tự do, tôi hiểu rất nhiều từ trải nghiệm cá nhân rằng, cảm xúc bị cầm tù là như thế nào và cuối cùng có được tự do là như thế nào".

"Trải nghiệm của tôi không phải là một phần nhỏ so với những gì Julian đã trải qua, nhưng tôi hiểu điều đó đủ rõ để thực sự vui mừng, khi thấy ông ấy về nhà và trong vòng tay của gia đình”.

Được biết WikiLeaks và người sáng lập Julian Assange thường bị chỉ trích, vì những gì được mô tả là thiếu tuân thủ các nguyên tắc biên tập báo chí truyền thống.

Chính phủ Hoa Kỳ lập luận rằng, thông tin được tiết lộ trong tài liệu bị rò rỉ năm 2010 của họ, đã không che giấu được tên của các quân nhân, khiến tính mạng của họ gặp nguy hiểm.

Giáo sư Greste nói rằng, ông tôn trọng công việc WikiLeaks đã làm, nhưng ông sẽ không xem nó là nghề của ký giả.

Ông Peter Greste nói "Tôi nghĩ chúng ta cần coi báo chí là một cách thu thập, tổ chức và trình bày thông tin có hệ thống, theo cách chịu trách nhiệm tuân theo quy tắc ứng xử được công nhận, theo một bộ tiêu chuẩn ngành báo chí".

"Trên cơ sở đó, tôi không thấy cách Wikileaks xử lý thông tin đã đạt được điểm đó, tôi không thấy nó được coi là nghề ký giả".

"Điều đó không làm giảm giá trị của những gì WikiLeaks đã xuất bản, nhưng tôi chỉ không thấy rằng chúng ta có thể coi nó là nghề ký giả".

"Đó là lý do tại sao WikiLeaks và Julian Assange đã giành được giải thưởng Walkley, họ không giành được giải thưởng này cho việc đưa tin của mình”.

Được biết vụ bùng nổ đã làm rò rỉ các tài liệu và video do WikiLeaks công bố, trình bày chi tiết về những hành vi sai trái của quân đội Hoa Kỳ và cáo buộc tội ác chiến tranh ở Afghanistan và Iraq.

Tiến sĩ Emma Shortis, nhà nghiên cứu cao cấp về các vấn đề quốc tế và an ninh tại Viện Australia lập luận rằng, những cáo buộc về hành vi sai trái đối với ông Assange, đã che khuất bằng chứng đáng nguyền rủa có trong các hồ sơ bị rò rỉ.

Tiến sĩ Emma Shortis nói, "Tôi nghĩ bằng chứng thực sự rõ ràng rằng, bản thân Julian Assange và WikiLeaks đã nỗ lực hết sức, để bảo vệ những người được đề cập trong các tài liệu đó, họ đã dành rất nhiều thời gian để biên tập lại thông tin".

"Ngay cả chính phủ Hoa Kỳ cũng thừa nhận rằng, không có bằng chứng nào về tác hại sắp tới cho bất kỳ ai, vì những tiết lộ của những tài liệu này".

"Nhưng việc đóng khung nó theo cách đó, đưa ra lập luận rằng điều này khiến mọi người gặp nguy hiểm, là vì lợi ích của bản thân bởi vì những gì nó làm là che đậy sự thật rằng, những gì tài liệu được tiết lộ là có thật và có hại thực sự”.

Được biết Chính phủ Úc và Thủ tướng Anthony Albanese đã được ghi nhận, là người đã bảo đảm quyền tự do cho Julian Assange, thông qua sự ủng hộ nhất quán.

Tuy nhiên Tiến sĩ Shortis nói rằng, có sự đạo đức giả sâu xa ở đây, khi xem xét việc chính phủ Úc truy tố những người tố cáo và các nhà báo tiết lộ thông tin mật.

Tiến sĩ Shortis nói, "Thật có lý, hoặc tôi đoán lập luận này xuất phát từ chính phủ Úc và các cơ quan tình báo Úc rằng, an ninh quốc gia đòi hỏi bí mật và điều đó không chính xác".

"Bí mật không có nghĩa là an ninh và tôi đặc biệt nghĩ trong một nền dân chủ, có một bắt buộc phải bảo đảm tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và tự do báo chí".

"Một phần lý do khiến vụ việc của Assange khiến rất nhiều người trong cộng đồng đó khó chịu, là vì ông và WikiLeaks thực sự nhấn mạnh mức độ bí mật đó, được thiết kế không phải để bảo vệ công dân, mà để giữ họ ở bên trong bóng tối về hoạt động của chính phủ họ”.

Trong khi đó Giáo sư Peter Greste đồng ý rằng, luật pháp của Úc thường không duy trì được các tiêu chuẩn quốc tế về tự do báo chí.

Giáo sư Peter Greste nói, "Tôi nghĩ rằng chúng ta đúng khi chỉ trích Hoa Kỳ, nhưng Úc với tư cách là một quốc gia cần phải hết sức cẩn thận, vì luật pháp của chúng ta hạn chế hơn nhiều, khi nói đến tự do báo chí".

"Chúng ta không có Hiến pháp bảo vệ quyền tự do báo chí và chúng ta nền dân chủ tự do duy nhất không có nó".

"Một số luật của chúng ta nghiêm ngặt nhất trên thế giới khi nói đến tự do báo chí, đối với các nhà báo và nguồn tin của họ”.

Trong khi đó ông Jake Blight là người theo dõi độc lập, về luật pháp an ninh quốc gia của Úc.

Ông cho biết, Úc có khoảng 875 tội danh khác nhau về bí mật và nghĩa vụ không tiết lộ.

Ông đã đưa ra một báo cáo hôm thứ Năm, để xem xét lại luật bí mật của Úc và đưa ra 15 khuyến nghị, bao gồm các biện pháp bảo vệ mới cho các nhà báo.

Ông nói "Tự do báo chí là một phần quan trọng trong nền dân chủ của chúng ta".

"Một trong những điều khiến tôi chú ý và đưa ra quan ngại và thực sự đưa ra khuyến nghị, là một đạo luật quy định việc một nhà báo chỉ đơn giản cố tình nhận được thông tin là phạm tội, thông tin mật hoặc một số thông tin khác".

"Vì vậy, chỉ cần nhận được nó trước khi họ tiết lộ hoặc làm bất cứ điều gì với nó và tôi đã đề xuất rằng, luật pháp cần phải thay đổi”.

Ông nói rằng việc duy trì luật bí mật có thể quan trọng, nhưng ông muốn bảo đảm rằng các nhà báo không thể bị truy tố, trừ khi có thể thấy được tác hại có thể đo lường được, từ việc tiết lộ bí mật.

Ông nói "Có một số thông tin rơi vào tay kẻ xấu, có thể thực sự gây tổn hại đến lợi ích quốc gia của Úc và chúng tôi cần có luật để bảo vệ thông tin đó, nhưng chúng tôi cũng cần một nền báo chí tự do hoạt động ở Úc".

"Vì vậy để cố gắng đạt được sự cân bằng đó, pháp luật nên quy định rằng khi một người không phải là viên chức, một nhà báo tiết lộ thì họ sẽ bị truy tố, việc nầy sẽ gây thiệt hại”

Ông Blight cho rằng trong tương lai, Úc cần cung cấp các biện pháp bảo vệ đầy đủ cho người tố giác.

Ông nói "Tội phạm bí mật và luật bảo vệ người tố cáo, là hai mặt của cùng một đồng tiền, chúng ta cần cả hai".

“Tôi biết rằng chính phủ hiện đang xem xét những điều đó và tôi rất mong đợi kết quả của cuộc xem xét đó.”