Bộ trưởng Bộ Thương mại Don Farrell tại một cuộc họp báo tại Tòa nhà Nghị Viện ở Thủ đô Canberra, Thứ Ba, ngày 17 tháng Chín năm 2024. (Ảnh AAP/Mick Tsikas). Nguồn: AAP / MICK TSIKAS/AAPIMAGE

Các chính trị gia tại Úc lần đầu tiên sẽ phải đối mặt với giới hạn chi tiêu, theo những thay đổi đáng kể đối với luật chi tiêu và quyên góp chính trị sẽ được trình lên Nghị Viện vào tuần tới. Đảng Lao động đã xem động thái này là cải cách thế hệ, nhưng các chính trị gia độc lập cho rằng điều này sẽ chỉ có lợi cho các đảng lớn.

“Hệ thống chính trị của Úc rất mạnh mẽ, nhưng nó có thể và nên mạnh mẽ hơn nữa."
 

Bộ trưởng Đặc biệt Don Farrell tuyên bố kế hoạch của Đảng Lao động nhằm hạn chế các khoản quyên góp chính trị và chi tiêu cho các chiến dịch chính trị.

“Các cải cách của Đảng Lao động sẽ giới hạn chi tiêu cho chiến dịch, hạn chế các nhà tài trợ lớn và chấm dứt cuộc chạy đua quyên góp và gây quỹ vô tận."

Mặc dù chưa có dự thảo luật nào được công bố, chính phủ đã phác thảo một kế hoạch nhằm hạn chế chi tiêu của nhà tài trợ ở mức 20.000 đô-la cho mỗi ứng cử viên mỗi năm, và lần đầu tiên đưa ra mức giới hạn chi tiêu cho chiến dịch tranh cử là 800.000 đô-la cho mỗi ứng cử viên và 90 triệu đô-la cho các đảng phái chính trị.

Các thượng nghị sĩ sẽ có thể chi 200.000 đô-la cho mỗi đơn vị trong tiểu bang hoặc lãnh thổ của họ, tương đương với 400.000 đô-la cho mỗi ứng cử viên ở Lãnh thổ phía Bắc và 9,2 triệu đô-la ở New South Wales.

Lần đầu tiên, việc công khai quyên góp theo thời gian thực sẽ được yêu cầu, trong lúc bầu cử đang đến gần và giới hạn công khai sẽ được cắt giảm từ gần 17.000 xuống chỉ còn 1.000 đô-la.

Ông Farrell cho biết đây là động thái sẽ ngăn chặn dòng tiền lớn chảy vào chính trị.

Ông nói, “Hệ thống bầu cử của Úc không nên hoạt động theo nguyên tắc rằng những người duy nhất có thể vào Nghị Viện là những người được các tỷ phú tài trợ.”

Trong cuộc bầu cử liên bang gần đây nhất, ông Clive Palmer đã chi 123 triệu đô-la, chỉ giành được một ghế tại Thượng viện.
 

Trong một tuyên bố, ông Palmer cho hay sẽ thách thức các luật tại Tòa án tối cao, nói rằng chúng cản trở quyền tự do ngôn luận.
 

Thượng nghị sĩ độc lập David Pocock cho biết động thái này gây bất lợi cho các ứng cử viên mới.
 

“Rõ ràng là các đảng lớn sợ điều đó. Họ không muốn phải cạnh tranh về ý tưởng, họ muốn quay lại như trước đây, nơi chỉ có các đảng lớn, thỉnh thoảng bạn thay đổi chính phủ nhưng về cơ bản đó là đối thủ cạnh tranh duy nhất của bạn."

Ông David Pocock, cùng với những người được gọi là ứng cử viên độc lập, đã được Climate 200 ủng hộ trong cuộc bầu cử gần đây nhất - tất cả đều nhận được khoản quyên góp vượt quá giới hạn mới là 20.000 đô-la.

Các ứng cử viên độc lập cũng nêu lên mối lo ngại về khoản tiền bổ trợ dành riêng cho các đảng lớn để tiến hành các chiến dịch toàn quốc, cũng như việc thiếu sự giám sát đối với dự luật mới này, trong lúc chính phủ hy vọng sẽ thông qua dự luật tại Nghị Viện trong vòng hai tuần.

Giám đốc điều hành của Public Integrity Australia, Tiến sĩ Catherine Williams cho biết cần phải có đủ thời gian để công chúng xem xét luật.

“Khung thời gian còn lại để thông qua luật này có thể không cho phép tiến hành giám sát và tham vấn cần thiết vốn phải diễn ra, khi bạn đang thực hiện một cuộc cải cách quan trọng như vậy với những hậu quả nghiêm trọng đối với nền dân chủ của chúng ta."

Chính phủ sẽ không đưa ra những thay đổi cho đến sau cuộc bầu cử liên bang tiếp theo.