Việc xây dựng được tiếp tục tại dự án địa ốc Riverlea ở phía bắc Adelaide, mặc dù vẫn tìm thấy hài cốt của thổ dân ở đó. (ABC News: Carl Saville)

NAM ÚC - Tại một dự án địa ốc trị giá hàng tỷ đô-la ở phía bắc Adelaide, việc xây dựng đã bị dừng lại vào năm ngoái sau khi phát hiện ra hài cốt của thổ dân.

Dụ án địa ốc này đã gây ra nhiều tranh cãi và phản đối sau khi tiết lộ rằng hài cốt của hơn 20 người đã được phát hiện tại hai địa điểm chôn cất riêng biệt.

Vào ngày 11/10, chính quyền tiểu bang Nam Úc cho biết họ đã bật đèn xanh cho các công ty xây cất tiếp tục xây dựng với các điều kiện nghiêm ngặt.

Bao gồm việc trả lại hài cốt, cùng với việc một trong những địa điểm chôn cất được chuyển thành điểm tưởng niệm.

Dự án địa ốc Riverlea là gì?

Đây là một khu nhà ở cư dân trị giá 3 tỷ đô-la ở phía bắc Adelaide, cách trung tâm thương mại thành phố Adelaide khoảng nửa giờ chạy xe, gần rìa ngoại ô Buckland Park.

Công ty phát triển địa ốc Walker Corportation đang xây dựng 12.000 ngôi nhà mới tại đó.

Địa điểm này đã được chính quyền Lao động của tiểu bang trao tặng Quy chế Phát triển Lớn vào năm 2007 và việc xây dựng bắt đầu vào năm 2021.

Việc xây dựng bắt đầu tại dự án địa ốc Riverlea vào năm 2021. (ABC News: Che Chorley)

Điều gì đã xảy ra khi hài cốt được tìm thấy?

Hai mươi ba bộ hài cốt tổ tiên của người bản địa (Indigenous) đã được di dời khỏi một địa điểm chôn cất trong quá trình xây dựng dự án địa ốc Riverlea vào năm ngoái.

Hai bộ hài cốt khác tại cùng địa điểm đó vẫn nằm trong lòng đất và bốn bộ hài cốt một khác đã được phát hiện cách địa điểm đầu tiên khoảng 350 mét về phía bắc.

Chúng cũng vẫn nằm nguyên tại chỗ.

Về mặt pháp lý, các công ty phát triển địa ốc và chủ đất phải báo cáo việc phát hiện ra bất kỳ địa điểm, hiện vật hoặc hài cốt nào của người Thổ dân cho Bộ trưởng Bộ Sự vụ Thổ dân Tiểu bang Nam Úc, Kyam Maher, càng sớm càng tốt.

Tổ chức pháp nhân Bản địa đã đăng ký, Tổ chức Kaurna Yerta Aboriginal Corporation (KYAC), đã làm việc với các công ty phát triển địa ốc ngay từ những giai đoạn đầu của dự án.

Trước đây, Tổ chức Kaurna Yerta Aboriginal Corporation - KYAC - đã gây tranh cãi khi tán thành đề nghị của công ty phát triển địa ốc Walker Corporation về việc di dời hài cốt đến một mảng đất khác trong khu đất của dự án.

Để phản ứng với động thái này, một cuộc biểu tình đã được tổ chức bên ngoài mảnh đất của dự án vào tháng Mười năm ngoái, do những lo ngại từ các thành viên trong cộng đồng người bản địa rộng lớn hơn về cách hành xử đối với các hài cốt được phát hiện.

Các công ty phát triển địa ốc và chủ đất phải báo cáo việc phát hiện ra bất kỳ địa điểm, hiện vật hoặc hài cốt nào của thổ dân cho ông Maher. (ABC News: Carl Saville)

Sau các cuộc biểu tình, chính quyền tiểu bang Nam Úc đã tạm dừng công việc tại các địa điểm chôn cất vào năm ngoái.

Nhưng hiện tại, ông Maher đã chấp thuận cho các công trình tiếp tục, bằng cách cấp phép theo Đạo luật Di sản thổ dân - Aboriginal Heritage Act.

Giấy phép này áp đặt 25 điều kiện cho công ty phát triển địa ốc để bảo đảm di sản thổ dân được quản lý một cách tôn trọng.

Sẽ có yêu cầu tạo ra một Nơi an nghỉ tưởng niệm Kaurna (Kaurna Memorial Resting Place) tại địa điểm phát hiện ban đầu, được thiết kế sau khi tham khảo ý kiến ​​của cộng đồng thổ dân Kaurna.

Một phát ngôn viên của chính quyền cho biết số lượng hài cốt tại địa điểm chôn cất thứ hai nhỏ hơn vẫn cần được xác định bằng các công trình khảo cổ học được tiến hành cùng với những người chủ sở hữu truyền thống.

Họ cho biết, "Sau khi biết được toàn bộ quy mô chôn cất tại địa điểm thứ hai, hài cốt có thể được cải táng và chôn lại tại nơi an nghỉ, hoặc để nguyên tại chỗ nếu khả thi"

Phản ứng như thế nào?

Mitzi Nam, chủ tịch của Tổ chức Kaurna Yerta Aboriginal Corporation (KYAC), mô tả tình huống này tạo ra miền vui và nổi buồn lẫn lộn.

Bà cho biết, "Chúng tôi không biết kết quả sẽ ra sao, vì vậy, phần về việc hài cốt được chôn lại gần nơi được đào lên, đó là một kết quả tốt, nhưng lý tưởng nhất là điều đó không nên xảy ra",

"Lẽ ra không nên có quá nhiều hài cốt bị di dời ngay từ đầu - đó là sự việc gây bối rối và tạo ra nhiều cảm xúc khó chịu".

Bà Nam cho biết điều kiện yêu cầu công ty phát triển địa ốc Walker Corporation thành lập một nơi tưởng niệm tại địa điểm chôn cất lớn hơn đã được đàm phán với chủ tịch và ban quản trị tổ chức Kaurna Yerta trước đây.

Mặc dù chính quyền vẫn chưa xác nhận, nhưng bà cho biết bà tin rằng một phần hài cốt được tìm thấy tại khu vực nhỏ hơn hiện có thể được chuyển đến địa điểm tưởng niệm.

Bà cho biết, "Việc này có miền vui và cả nổi buồn",

"Chúng tôi hiểu cuộc khủng hoảng nhà ở và nhu cầu về nhà ở, nhưng sẽ thật tuyệt nếu có nhiều sự cân nhắc hơn về di sản văn hóa".

Dự án địa ốc Riverlea nằm ở phía bắc Adelaide và sẽ có khoảng 12.000 ngôi nhà. (YouTube: Walker Corporation)

Ian Carter là một trưởng lão thổ dân Kaurna, và ông cho biết ông hiểu nhu cầu cung cấp nhà ở cho cư dân Nam Úc, nhưng việc bảo vệ di sản thổ dân cần phải là ưu tiên.

Ông nói "Tôi cần phải nói rõ rằng điều đó cần phải diễn ra song song với di sản thổ dân Kaurna hiện có",

"Điều đầu tiên và quan trọng nhất là phải bảo tồn và bảo vệ di sản hiện có, chứ không phải là lập ra các sách lược về cách xóa bỏ nó".

Ông Carter cũng bày tỏ lo ngại rằng Tổ chức Kaurna Yerta Aboriginal Corporation được giao trách nhiệm này, sau khi trước đó đã xác nhận kế hoạch di dời hài cốt.

Ông nói "Quyết định của bộ trưởng đã sưởi ấm trái tim của các trưởng lão và chủ sở hữu truyền thống, vì hài cốt của tổ tiên chúng tôi sẽ được đưa trở về nơi an nghỉ cuối cùng",

"Nhưng tôi buồn vì thực tế là bộ trưởng chỉ để cho tổ chức Kaurna Yerta trong các cuộc đàm phán về di sản từ thời điểm này trở đi."

Mitzi Nam cho biết bà hy vọng sẽ có nhiều sự tham gia của cộng đồng hơn trong tương lai. (ABC News: Steve Opie)

Bà Nam cho biết đã có hồi đáp đáng kể từ các cuộc tham vấn và các thành viên cộng đồng, bà hy vọng điều này sẽ cải thiện sự tham gia của cộng đồng trong tương lai.

Bà nói "Tôi muốn nghĩ rằng Tổ chức Kaurna Yerta Aboriginal Corporation sẽ coi trọng vấn đề này hơn ở thời điển hiện tại và để cộng đồng tham gia nhiều hơn vào những gì đang diễn ra với di sản văn hóa, đặc biệt là trong quá trình phát triển dự án Riverlea".

Ông Maher nói với Đài phát thanh ABC Adelaide rằng không có cộng đồng nào có một quan điểm thống nhất.

Ông nói "Đôi khi chúng tôi gợi ý rằng các cộng đồng thổ dân nên có một quan điểm đồng nhất, tôi nghĩ rằng trong bất kỳ nhóm người nào, bạn đều có những quan điểm khác nhau",

"Tổ chức Kaurna Yerta Aboriginal Corporation sẽ là nhóm đàm phán với công ty phát triển địa ốc, không phải tôi hay chính quyền hay bất kỳ ai khác quyết định ai đại diện cho thổ dân Kaurna, mà là những người nắm giữ quyền sở hữu bản địa Kaurna."

Trong một tuyên bố được đưa ra vào ngày 11/10, công ty phát triển bất động sản Walker Corporation cho biết họ rất vui khi nhận được sự cho phép từ bộ trưởng.

Thông báo của công ty này có đoạn cho biết, "Chúng tôi mong muốn tiếp tục hợp tác chặt chẽ với KYAC và cộng đồng Kaurna nói chung trong quá trình triển khai Riverlea".

Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Tập đoàn Walker hiện đã có sự chấp thuận để tiếp tục mọi khía cạnh của dự án xây dựng khu cư dân và sẽ làm việc với cộng đồng thổ dân Kaurna để thiết kế đài tưởng niệm tại khu chôn cất lớn hơn.

Ông Maher cũng khuyến khích các công ty phát triển bất địa ốc xem xét những cách tốt hơn để giao tiếp với người dân thổ dân Kaurna.

Các công ty xây cất sẽ phải tuân thủ 25 điều kiện để bảo đảm di sản thổ dân sẽ được quản lý một cách tôn trọng. (ABC News: Carl Saville)

Bà Nam cho biết các cuộc thảo luận về di sản văn hóa cần diễn ra trước khi xây dựng và chắc chắn sẽ có những khám phá trong tương lai.

Bà nói "Điều đó có thể xảy ra ở bất kỳ địa điểm nào",

"Tôi lớn lên ở phía bắc và đi từ vùng Elizabeth đến vùng Gawler trước đây giống như một chuyến đi về miền quê xa xôi, nhưng giờ đây hầu như không còn đất đai giữa hai địa điểm này, vì vậy sẽ rất ngạc nhiên nếu ở các khu cư dân mới, họ không tìm thấy di tích.”

"Vấn đề là làm thế nào để chúng ta cố gắng giảm thiểu mọi sự phá hủy."

Nhưng bà cho biết điều đó đã mang lại hy vọng rằng di sản của thổ dân sẽ được bảo vệ tốt hơn ở cả Nam Úc và trên toàn quốc.