Người dân bên trong một phòng tập thể dục được làm thành nơi trú ngụ cho người tị nạn khi quân Nga xâm lược Ukraine. (Ảnh: Mykola Tys / SOPA Images/Sipa USA). Nguồn: Sipa USA Mykola Tys / SOPA Images/Sipa US
AUSTRALIA - Những người tị nạn và những người tranh đấu cho họ nói rằng, phản ứng nhanh chóng của chính phủ liên bang để giúp những người tị nạn Ukraine có thị thực, nên được tìm hiểu với những người tị nạn đang chạy trốn các cuộc xung đột khác. Được biết có gần 5 ngàn người Ukraine đã được chính phủ Úc cấp thị thực du lịch, giờ đây sẽ được cấp thị thực bảo vệ tạm thời 3 năm, với quyền tiếp cận Medicare cũng như khả năng làm việc và học tập.
Đúng một tháng sau cuộc xâm lược Ukraine của Vladimir Putin, nước Úc đã cấp cho gần 5 ngàn thị thực du lịch cho người Ukraine, được giải quyết trong vòng 24 giờ trong một số trường hợp, để họ được phép đến Úc.
Cuối tuần qua, Thủ Tướng Scott Morrison xác nhận chính phủ sẽ cung cấp cho nhóm đó ,một thị thực nhân đạo tạm thời ba năm, cho phép họ tiếp cận Medicare, làm việc và học tập.
Ông Morrison cho biết vào giai đoạn này, sẽ không có giới hạn về số lượng thị thực được cấp cho người Ukraine, vì Liên Hiệp Quốc cho biết có 3,27 triệu người đã rời khỏi Ukraine và 6,48 triệu người khác phải di tản ở trong nước.
Ông Morrison nói “Tôi được biết có 750 người đã đến, trong số 5 ngàn người đó và chúng tôi rõ ràng sẽ mong đợi nhiều người hơn nữa sẽ đến, trong khi chúng tôi chuẩn bị để đáp ứng nhu cầu và không đặt ra giới hạn về điều này".
'Tôi đã nói, chúng tôi sẽ làm những gì chúng tôi cần làm và điều thú vị trong cuộc thảo luận của tôi với các nhà lãnh đạo Âu châu, là nhiều người trong số họ đã phải rời bỏ nhà cửa".
"Ý định của họ vào lúc này như chúng tôi hiểu, phần lớn là ở lại Âu châu, với hy vọng và mong đợi có thể trở về quê hương của mình và đó là điều họ muốn làm".
"Bây giờ chắc chắn sẽ có lời kêu gọi về cả thị thực nhân đạo trên khắp thế giới, bao gồm cả ở Úc và chúng tôi sẽ đóng vai trò của mình trong đó”.
Được biết thị thực lưu trú nhân đạo tạm thời hay nơi trú ẩn an toàn được tạo ra vào năm 1999, để cung cấp nơi trú ẩn cho những người chạy trốn trong cuộc xung đột Kosovo, cũng như tình trạng bất ổn dân sự ở Đông Timor sau đó, trước khi nước này giành được độc lập chính thức khỏi Indonesia.
Ông Paul Power, Giám đốc điều hành của Hội đồng Người Tị Nạn hoan nghênh việc sử dụng thị thực nhân đạo tạm thời cho những người Ukraine, có thể quyết định không nộp đơn xin bảo vệ vĩnh viễn ở Úc và thay vào đó trở về nhà nếu họ có thể, thế nhưng điều khác biệt lần này là cách thị thực du lịch đã được sử dụng, cho những người có thể tìm kiếm sự bảo vệ tị nạn.
Ông Paul Power nói “Vì vậy tôi nghĩ rằng, đây là thí dụ đầu tiên mà chúng ta đã thấy trong một số năm, khi chính phủ xua tan mối lo ngại thông thường về khả năng người dân sử dụng thị thực du lịch, như một cách để đến Úc và xin tị nạn".
"Điều gì đã xảy ra cho đến thời điểm này, là người ta đã bị từ chối visa du lịch cho đến lúc này trên cơ sở đó, tất nhiên dẫn đến tình trạng người dân phải tìm cách nhập cảnh mà không cần visa".
"Cho dù đưa ra quy định về việc đi bằng máy bay hay đến bằng thuyền, là lựa chọn duy nhất mà mọi người có thể tự mình tìm thấy”.
Ông cho biết trong khi việc sử dụng các thị thực này cho người tị nạn Ukraine là phù hợp, thế nhưng nó cũng làm dấy lên lo ngại về sự cần thiết phải ứng phó nhanh hơn, với các cuộc khủng hoảng nhân đạo ở các khu vực khác trên thế giới, bao gồm Afghanistan, Myanmar, Tigray và Ethiopia.
Ông nói “Có một nhu cầu hoàn toàn rõ ràng, là Úc phải đưa ra một phản ứng có ý nghĩa hơn nhiều cho người dân Afghanistan với nhu cầu đã được chứng minh".
"Thế nhưng cũng bởi vì chương trình nhân đạo và người tị nạn tổng thể đã bị cắt giảm đáng kể. 28 ngàn chỗ đã được ghi trong bản ngân sách trước đây, đã bị mất trong vòng chưa đầy 2 năm".
"Điều đó có nghĩa là, việc những người tị nạn từ các nơi khác trên thế giới ít có khả năng hấp dẫn hơn nhiều".
"Chúng tôi cung cấp ít nơi tị nạn lâu dài hơn, so với thực tế trong nhiều thập niên, vào thời điểm mà nhu cầu quốc tế đang quá mức và điều đó cần được giải quyết”.
Hơn 190 nhóm cộng đồng là thành viên của Hội Đồng Người Tị Nạn đã cùng nhau gia hạn lời kêu gọi chính phủ liên bang, đưa chương trình nhân đạo trở lại mức hàng năm của năm 2013 là 20 ngàn chỗ, trong khi con số này hiện đang ở mức 13.750 mà thôi.
Bà Shabnam Safa từ Mạng Lưới Vận Động Afghanistan-Úc cho biết, bảy tháng kể từ khi Kabul sụp đổ, có tới 5 ngàn người Afghanistan ở Úc đang trong tiến trình được định cư theo visa nhân đạo tạm thời 449, họ vẫn đang chờ để biết kết quả về đơn xin bảo vệ vĩnh viễn của họ.
Bà nói “Công việc đó diễn ra rất chậm, nhiều người trong số họ hiện chỉ mới tìm được chỗ ở cố định".
"Nhiều người đã phải chịu đựng rất nhiều cú sốc và chấn thương khi họ đến".
"Các cơ quan dịch vụ định cư đang làm hết sức mình vào lúc này để tái định cư, nhưng chúng tôi lo sợ rằng với những người mới đến từ Ukraine ngay bây giờ rằng, những nguồn lực đó khá căng thẳng, để có thể đáp ứng đầy đủ nhu cầu của mọi người vào lúc này”.
Được biết Bộ Ngoại giao và Thương mại Úc cho biết họ đang giải quyết đơn xin thị thực tị nạn cho hơn 150 ngàn người Afghanistan, kể từ khi Kabul thất thủ 7 tháng trước.
Tổng cộng có 15 ngàn chỗ dành cho người tị nạn Afghanistan trong các chương trình thị thực nhân đạo và gia đình trong 4 năm, đã được công bố vào ngày 21 tháng 1 năm 2022.
Úc đã phê duyệt gần 4.500 Thị thực Bảo vệ Tạm thời và Thị thực Doanh nghiệp An toàn cho công dân Afghanistan, vào ngày 31 tháng 1 năm 2022.
Ngoài ra còn có một nhóm từ 4 đến 5 ngàn người tị nạn Afghanistan và những người xin tị nạn, là một phần của nhóm những người lớn tuổi hơn, đã bị cấm tìm kiếm sự bảo vệ lâu dài khi tị nạn ở Úc, vì họ đã đến Úc bằng thuyền cách đây một thập niên.
Kể từ đó, họ đã có thị thực bảo vệ tạm thời mà họ phải gia hạn từ 3 đến 5 năm một lần.
Trong khi đó ông Zaki Haidari nói rằng, việc giới hạn tài trợ cho gia đình của ông, vốn biết rõ mối nguy hiểm mà họ phải đối mặt từ Taliban ở Afghanistan, là chuyện khó đối mặt và không có khả năng kế hoạch cho tương lai với một thị thực tạm thời, đã dẫn đến cái chết của 10 người tị nạn Hazara trong thập niên qua.
Ông nói “Tình hình đang rất tồi tệ ở Afghanistan, chúng tôi không biết gia đình mình phải tồn tại được bao lâu".
"Chúng tôi liên tục gọi điện cho họ hàng ngày, vài giờ một lần để kiểm tra với họ".
"Tôi an toàn về thể chất, không có Taliban nào giết tôi, không có ai theo dõi tôi và giết tôi".
"Về mặt thể chất tôi an toàn, về mặt tinh thần tôi không an toàn".
"Tôi không có tương lai để nói rằng tôi sẽ sống ở đây vĩnh viễn, vì vậy, tôi không có bất kỳ rủi ro nào”.
Còn Giám đốc Trung tâm Tài nguyên Người Tị Nạn là bà Jana Favero cho biết, phản ứng nhanh chóng để giúp đỡ những người tị nạn bị ảnh hưởng bởi cuộc xung đột ở Ukraine đã cho thấy, chính phủ liên bang có thể di chuyển nhanh chóng và một số nỗ lực đó, cần được áp dụng để giúp đỡ những người tị nạn chạy trốn khỏi các cuộc khủng hoảng nhân đạo, từ các nơi khác trên thế giới.
Bà nói “Chính phủ đang thực sự đối phó với cuộc khủng hoảng Ukraine một cách thỏa đáng, họ đưa mọi người ra ngoài nhanh chóng và sau đó họ nghe phản hồi từ người dân Ukraine rằng, mọi người không được hỗ trợ khi họ đến".
"Vì vậy họ đã thay đổi tình hình đó. Những bình luận mà tôi đã nhìn thấy từ Bộ trưởng Nhập cư Alex Hawke và Thủ tướng Scott Morrison trong phản ứng với Ukraine, tôi cảm thấy như mình có thể đã soạn thảo một số điều đó và thật tuyệt vời".
'Các vấn đề như Medicare, tiếp cận hỗ trợ thu nhập, Centrelink, trẻ em đi học, hỗ trợ đối phó với tra tấn và chấn thương".
'Mọi chuyện thật tuyệt vời, thế nhưng điều kinh khủng là chúng ta không áp dụng điều tương tự cho những người đến từ Afghanistan".
'Họ có thông tin, không được tăng thị thực với nhiều quyền lợi hơn, mọi người ở đây với thị thực tạm thời thậm chí không có tính lâu dài”.
Trong khi đó Mehari Berhe, từ Liên minh Tigray – Úc, cho biết ông đã cố gắng nêu lên hoàn cảnh của những người bị ảnh hưởng bởi Chiến tranh Tigray, nổ ra hồi 16 tháng trước .
Ông không thể liên lạc với gia đình của mình ở Tigray, do bị phong tỏa.
ông nói “Tôi không biết họ ở đâu, vì chúng tôi không có bất kỳ thông tin liên lạc nào được thiết lập, lần cuối cùng tôi nói chuyện có lẽ là một năm trước".
"Thật đau lòng cho chúng tôi, không chỉ cho cá nhân tôi mà còn cho cộng đồng của chúng tôi, những người Tigray mang quốc tịch Úc".
"Bạn bè chúng tôi đang bị giết do chiến tranh hoặc do nạn đói, em gái và mẹ của chúng tôi đang bị hãm hiếp".
"Với điều đó, cảm xúc của cộng đồng lúc này là điểm thấp nhất và chúng tôi cũng cần sự hỗ trợ đó”.
Trong khi ngày trình ngân sách liên bang và cuộc bầu cử liên bang sắp đến gần, bà Favero nói rằng niềm hy vọng là không có việc cắt giảm chương trình nhân đạo và cũng kêu gọi nâng cao lên 20 ngàn chỗ cho người tỵ nạn.
Bà Jana Favero nói “Về những gì xảy ra với lượng nhập cư nhân đạo của chúng tôi nói chung, đó thực sự là suy đoán của bất kỳ ai".
"Nó đã lên xuống thất thường, lên và xuống trong những năm liên tiếp".
"Thế nhưng cuối cùng, chúng tôi có mức nhập cư thấp nhất trong 50 năm".
"Đó là một sự xấu hổ đối với chúng tôi với tư cách là một đất nước, khi mọi người đang bị bức hại hơn bao giờ hết, cũng như có rất nhiều người phải bỏ nhà bỏ cửa ra đi trên thế giới”.
Theo Hội Đồng Tị Nạn cho biết, do các hạn chế về biên giới do đại dịch và các công việc tồn đọng trong việc giải quyết, Chương trình Người Tị Nạn và Nhân Đạo giai đoạn 2020-2021 chỉ có 5.947 thị thực được cấp từ chương trình hàng năm, tức giảm 13.750 thị thực trong đó có 4.558 thị thực cho người tị nạn ngoài khơi và 1.389 thị thực, thông qua chương trình bảo vệ trong nước.
