Nhà hát Opera Sydney tròn 50 tuổi. Ảnht: Tourism Australia

AUSTRALIA - Những cánh buồm mang tính biểu tượng đã trở thành một phần không thể thiếu của bến cảng Sydney trong nửa thế kỷ. Nhà hát Sydney Opera House sẽ tổ chức một loạt lễ hội trong tháng này để kỷ niệm 50 năm khánh thành. Ngoài ra còn có một lịch sử thổ dân phong phú ít được biết đến tại địa điểm nơi biểu tượng hiện nay và một nghệ sĩ đang nỗ lực chia sẻ kiến thức đó thông qua tác phẩm của mình.

Biểu tượng Sydney Opera House kỷ niệm 50 năm khánh thành

Sẽ có một tháng lễ hội để đánh dấu nửa thế kỷ Nhà hát Opera Sydney trở thành kho báu bên bến cảng được người dân khắp thế giới yêu mến, sau khi nơi đây lần đầu tiên mở cửa cho công chúng vào ngày 20 tháng 10 năm 1973. 

Những cánh buồm mang tính biểu tượng của Sydney Opera House được nhận diện trên toàn thế giới, nhưng có một lịch sử Thổ dân ít được biết đến hơn. Địa điểm này từng được gọi là Tubowgule, nay có tên là Bennelong Point.

Nghệ sĩ người Quandamooka Megan Cope đã tạo ra tác phẩm nghệ thuật sắp đặt 'Whispers' được trưng bày ở ba khu vực khác nhau của Nhà hát Opera Sydney trong suốt tháng Mười.

Hơn 85.000 vỏ hàu tạo thành một phần tác phẩm của cô đề cập đến các bãi vỏ hàu, chứa đựng lịch sử phong phú về các nghi lễ của Thổ dân từng diễn ra tại chính địa điểm hiện nay là Nhà hát lớn.

Ảnh: Wikimedia Commons

Cope chia sẻ nguồn cảm hứng đằng sau tác phẩm của mình.

"Rất nhiều công việc tôi làm bắt nguồn từ lịch sử đã xảy ra trên đất nước chúng tôi, ở Quốc gia Quandamooka. Có rất nhiều đồng ruộng của chúng tôi đã bị cướp và đốt, chất thải từ vỏ sò bị đốt dùng vôi, làm nền móng và xi măng cho thuộc địa. Nhưng thực ra, đống vỏ sò là nơi mà các gia đình dùng bữa trong một thời gian dài."

Kết nối văn hóa trong quá khứ và hiện đại

Angela đã tham dự lễ khánh thành Nhà hát Opera House cùng mẹ cách đây 50 năm. 

Đứng trước hai trăm cột gỗ Kinyingarra Guwinyanba được bọc trong vỏ hàu, một du khách, tên Angela, nói với SBS rằng cô hoan nghênh những tài liệu tham khảo về lịch sử và văn hóa của Thổ dân được kỷ niệm trong tác phẩm này.

Du khách tên Angela nói "Nó cho thấy một sự thay đổi trong thái độ, 50 năm trước bạn đến dự lễ khánh thành Nhà hát Opera House, không có sự công nhận Thổ dân nào trong toàn bộ buổi lễ ngày hôm đó, không có sự công nhận quyền sở hữu của người Bản địa, hoặc có ai đó từng ở đây. Đó là kiểu ăn mừng giống Nữ hoàng và sự phát triển của người da trắng.”

“Điều này cho thấy một ánh sáng rất khác so với 50 năm trước. Sẽ có rất nhiều vỏ hàu nát ở đây để nhắc nhở mọi người về những gì đã từng diễn ra ở đây trước kia và những gì vẫn còn ở bên dưới Nhà Hát Opera House nếu bạn đào bới. Tôi nghĩ điều này mang lại sự kết hợp giữa quá khứ và hiện tại khá tốt.”

Việc Cope đề cập đến những người chăn thả Thổ dân rất quan trọng.

Cô nói rằng có nhiều định nghĩa khác nhau về rác thải từ vỏ hàu nát, nhưng đối với Thổ dân, chúng là bằng chứng về các hoạt động săn bắn, hái lượm và chế biến thực phẩm trong quá khứ tại một khu vực cụ thể.

Cope cho biết có những ghi chép cho rằng những đống vỏ hàu nát ở Nhà hát Opera ở Sydney dài khoảng 100 mét và cao tới 12 mét.

Nghệ sĩ Megan Cope nói "Điều đó đối với tôi thực sự quan trọng, khi chúng tôi lớn lên là Thổ dân ở đất nước này, chúng tôi thường bị phản đối hoặc nói rằng chúng tôi không có kiến trúc, không có cái này cái kia.”

“Có rất nhiều thứ mà mọi người biện minh cho bạo lực thuộc địa đã xảy ra và biện minh cho việc tiếp tục khai thác Đất nước của chúng ta. Vì vậy, tôi quan tâm đến vật chất gắn liền với nơi này. Tôi những tác phẩm này thực sự tập trung vào bãi chứa hàu và Quê hương nước mặn.”

Sarah cảm động trước tài liệu tham khảo về văn hóa và lịch sử được trưng bày trên một trong những địa danh nổi tiếng nhất của Sydney.

"Đó là một lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng đây là nơi tụ tập quan trọng của người Thổ dân. Chúng tôi biết rằng nó ám chỉ đến những đống vỏ hàu nát, cách người Thổ dân săn bắt và thu thập hàu, rồi ăn chúng, sau đó xác sẽ trở thành một đống vỏ hàu lớn.”

“Chúng tôi chắc chắn đã nhìn thấy chúng khi du lịch ở đây đó. Vì vậy, nhìn thấy chúng là một lời nhắc nhở tuyệt vời rằng đây là một địa điểm nơi người Thổ dân săn bắt, thu thập và ăn uống, tiệc tùng và ăn mừng, rồi để lại những vỏ hàu."

Những người khác, như John, cũng ngưỡng mộ các yếu tố cấu trúc của tác phẩm nghệ thuật.

"Tôi nghĩ nó thực sự rất đẹp. Tôi là một nhà thiết kế công nghiệp nên tôi nhìn vào cách nó được xây dựng. Tôi nghĩ đến thức ăn, lịch sử của Úc, văn hóa Thổ dân. Rõ ràng đây là thời điểm quan trọng. Tôi hy vọng nó có tác động nào đó. Tôi chắc chắn đó là lý do nó ở đây."

Ngày 20/10/1973: Nữ hoàng Elizabeth II chính thức khai trương Nhà hát Opera Sydney mới do kiến trúc sư người Đan Mạch Joern Utzon thiết kế. Ảnh: Hình ảnh Keystone / Getty

Cope sớm nhận ra rằng mình sẽ cần sự giúp đỡ của nhiều tình nguyện viên để biến thiết kế của mình thành hiện thực.

Hơn 3.000 tình nguyện viên đã giúp đỡ quá trình tạo ra tác phẩm sắp đặt trong năm qua, cùng nhau làm sạch, đánh bóng, khoan và xâu hàng nghìn vỏ hàu bằng tay.

"Tôi nghĩ ra thiết kế và quy mô cần thiết để có thể ngồi một cách nhẹ nhàng và tôn trọng với Nhà hát Opera House, ngày nay đây là một kiến trú to lớn, đẹp đẽ, địa điểm văn hóa dành cho tất cả mọi người.”

“Một khi chúng tôi thực hiện những bản vẽ để mở rộng quy mô, tôi biết chúng tôi sẽ cần rất nhiều vỏ sò. Ban đầu tôi nghĩ sẽ cần khoảng 200.000.”

“Nhưng khi tính toán xong, tôi khá nhẹ nhõm khi thấy con số chỉ khoảng 85.000 vỏ. Chúng tôi thực sự chỉ có 5 tháng để thực hiện tác phẩm nên không thể làm việc đó một mình. “

Nhiều du khách thích thú khi được chiêm ngưỡng hàng chục nghìn vỏ sò chất thành đống ở sân trước của Nhà hát Opera House.

Nikita, khách du lịch từ Toronto, nói với SBS rằng tác phẩm nghệ thuật này là một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc bảo tồn văn hóa của các Bộ tộc trên toàn thế giới.

Nikita, khách du lịch từ Toronto, nói "Chúng tôi từ Toronto đến, nên chúng tôi có trải nghiệm tương tự với những người thuộc các Quốc gia bản địa ở đó và mối quan hệ của họ với chính phủ.”

“Bạn thấy một số nền văn hóa đang biến mất và thật vui khi thấy nó được xuất hiện với những tác phẩm sắp đặt như thế này. Tôi nghĩ rằng nó lan truyền nhận thức đến mọi người, đến những người không biết về lịch sử của họ. Điều đó có thể khuyến khích một số người nghiên cứu.”

David cũng cảm thấy như thể nó thấm nhuần sự thật lịch sử sâu sắc hơn ở Sydney.

"Đây là lời nhắc nhở về loại thức ăn từ biển là nguồn thực phẩm của con người. Cách lưu trữ vỏ sò được thể hiện ở đây, cho thấy một câu chuyện về nhân loại và cuộc sống cộng đồng của chúng ta đáng được ghi nhớ.”

“Là một du khách đến Úc, Nhà hát Opera nổi tiếng thế giới về các loại hình sáng tạo, âm nhạc, biểu diễn và vẻ đẹp của nó như một kiến trúc. Quá trình lắp đặt diễn ra bên ngoài tòa nhà với cây cầu phía sau và hai lá cờ phía trên cây cầu thực sự rất cảm động."

Những cuộc trò chuyện này mà Cope hy vọng sẽ truyền cảm hứng, không chỉ trong tháng tác phẩm được trưng bày tại Nhà hát Sydney Opera House mà còn trong tương lai.

"Tôi hy vọng rằng họ nhìn thấy nền văn hóa của chúng tôi, tôi hy vọng họ nhận ra sự hiện diện của Thổ dân tại một địa điểm văn hóa quan trọng như vậy.”

“Tôi mong họ có cơ hội nhìn thấy quá khứ dưới hình dạng vỏ hàu nát, sau đó xem xét tương lai với các cột Kinyingarra của tôi nằm ở phía trước, để chúng ta có thể nghĩ về hoàn cảnh khó khăn của các rạn hàu trên toàn cầu.”

“Tôi hy vọng rằng chúng ta có thể có một chút kết nối nào đó với quá khứ, hiện tại và tương lai."