Địa điểm của nhà máy hydrogen được kiến nghị nằm gần Whyalla. (ABC News: Brant Cumming)

NAM ÚC - Đây là chính sách thay đổi cuộc chơi, dẫn đầu thế giới, cạnh tranh giá mà Đảng Lao động không hề quảng cáo trước cuộc bầu cử cấp tiểu bang hồi năm 2022.

"Nó sẽ tạo lập ra cho chúng ta một thế hệ thịnh vượng trong tương lai", khi đó là lãnh đạo phe đối lập ở tiểu bang Nam Úc, Peter Malinauskas, đã nói với các nhà báo khi ông công bố kế hoạch có tên là "Kế hoạch Việc làm Hydrogen" (“Hydrogen Jobs Plan”) của mình cách đây ba năm rưỡi.

Trung tâm của kế hoạch này là một nhà máy điện hydrogen và cơ sở lưu trữ điện, nơi điện năng tái tạo dư thừa sẽ được sử dụng để giúp tạo ra nhiên liệu – hydrogen - có thể lưu trữ được, sử dụng được bởi ngành công nghiệp, và các máy phát điện để chạy vào những thời điểm trời không có gió, mặt trời không chiếu sáng, hoặc khi nhu cầu sử dụng điện tăng cao.

Đưa ra lời hứa khi đứng ở vị thế phe đối lập là một chuyện, nhưng thực sự thực hiện lời hứa đó  khi nắm được chính quyền lại là chuyện khác, và ba tháng tới sẽ đóng vai trò quan trọng đối với tương lai của dự án này.

Một ủy ban nghị viện gần đây đã được thông báo rằng công việc "thiết kế và kỹ thuật tiền kỳ" vẫn đang được tiến hành. (ABC News: Brant Cumming)

Mặc dù chính quyền đã làm việc với kế hoạch này trong hai năm rưỡi — cộng với thời gian dành cho việc phát triển chính sách đối lập — nhưng quá trình mua sắm cuối cùng cho cơ sở bên ngoài Whyalla này vẫn chưa hoàn tất.

Sam Crafter, là người đứng đầu Văn phòng Năng Lượng Hydrogen Tiểu bang Nam Úc - Office of Hydrogen Power South Australia, đã nói với một ủy ban của nghị viện tiểu bang vào tuần giữa tháng Chín rằng công việc sẽ hoàn tất vào cuối năm nay.

Ông nói "Những gì chúng tôi đang làm hiện nay là liệt kê chi tiết ra công việc của nhà thầu từ ban đầu, và thiết kế, kỹ thuật tiền kỳ để hiểu được tiến độ thực hiện công việc và chi phí cho dự án của chúng tôi".

Ngân sách hiện tại cho việc xây dựng là 593 triệu đô-la — một con số không thay đổi kể từ lần đầu tiên được công bố vào tháng Ba năm 2021.

Để tham khảo, dựa trên dữ liệu ba năm đầy đủ kể từ đó, Ngân hàng Trữ Kim Úc Đại Lợi tính toán lạm phát trong giai đoạn đó là 16,8 phần trăm — hoặc trung bình là 5,6 phần trăm mỗi năm.

Khi được ABC News hỏi vào tuần cuối tháng Chín vừa qua rằng liệu ngân sách hiện tại có đáp ứng được không, thủ hiến thừa nhận rằng có "thách thức".

Ông nói "Sẽ có những thách thức trong mọi dự án trên toàn thế giới khi được khai triển ".

Peter Malinauskas ký một thỏa thuận, hồi đầu năm nay, để bán hydrogen cho GFG Alliance. (ABC News: Stephanie Richards)

Ông Malinauskas nói thêm rằng sẽ cần 700 người "để làm việc " vào thời điểm dự án này vận hành toàn thời gian.

Ông nói "Và điều đó đòi hỏi phải cân nhắc từ nhiều khía cạnh, bao gồm cả chi phí".

"Đây có lẽ là một trong những dự án cơ sở hạ tầng phức tạp nhất ở đất nước vào thời điển hiện nay, xét về tính phức tạp về mặt kỹ thuật, và điều đó kéo theo rất nhiều cuộc thảo luận trong chính quyền".

Chi phí cơ sở hạ tầng 'không chắc chắn': CSIRO

Các chuyên gia tại CSIRO (Cơ Quan Nghiên cứu Công nghiệp và Khoa Học Khối Thịnh Vượng Chung) có những cảnh báo riêng về chi phí liên quan đến các dự án hydrogen.

Một hình ảnh được cắt ra từ đoạn phim đồ họa bằng máy vi tính của chính quyền Nam  Úc cho thấy diện mạo của nhà máy.

Paul Graham là trưởng kinh tế gia về năng lượng của tổ chức và là tác giả chính của báo cáo GenCost, được thực hiện với sự hợp tác của Cơ quan điều hành thị trường năng lượng Úc - AEMO.

Từ năm 2018, báo cáo này đã cung cấp bản cập nhật mỗi năm về "chi phí sản xuất điện, lưu trữ điện, và sản xuất hydro".

Ông Graham nói với ABC News,  "Chi phí cho hạ tầng cơ sở hydrogen xanh thực sự không chắc chắn tại thời điểm này"

"Điều này là do chưa có công nghệ nào trong số này được khai triển ở quy mô mà tiểu bang Nam Úc đang lên kế hoạch.”

"Chúng tôi mong muốn hiểu rõ hơn về những chi phí này khi các quy trình mua sắm của tiểu bnang Nam Úc hoàn thiện đến giai đoạn đầu tư cuối cùng".

Mặc dù vẫn còn một số bất ổn về chi phí chính xác của nhà máy, nhưng chính quyền đã hoãn thời điểm nhà máy đi vào hoạt động, từ cuối năm sau đến đầu năm 2026.

Khi được hỏi liệu máy điện phân 250 megawatt để tạo ra hydrogen có được xây dựng vào tháng Ba năm đó hay không, ông Crafter cho biết "chúng tôi đang tính toán cho đến thời điểm đó".

Ông nói "Tôi không thể loại trừ bất kỳ điều gì có thể xảy ra trong quá trình khai triển thông thường của dự án ",

"Rõ ràng là tôi không có cây đũa thần để sửa chữa mọi thứ, nhưng đó là mục tiêu mà chúng tôi đang hướng tới".

'Cuộc trò chuyện' đang diễn ra về hydrogen để sản xuất thép

Phạm vi của nhà máy đã được thu hẹp so với cam kết ban đầu, với hạng mục lưu trữ bị cắt giảm từ 3.600 tấn xuống còn 100 tấn.

Ngoài ra, còn có dấu hỏi xung quanh một trong những công ty trong ngành được lên kế hoạch sử dụng hydrogen khi hydrgen bắt đầu được sản xuất.

Chủ sở hữu của nhà máy thép Whyalla gần đó, tập đoàn GFG Alliance, đã chỉ ra rằng họ muốn sử dụng hydrogen trong kế hoạch chuyển đổi sang sản xuất thép mà không phát thải thán khí.

Các hạng mục của dự án đã bị thu hẹp quy mô kể từ khi dự án từ ban đầu được công bố. (Nguồn: Chính quyền Tiểu bang Nam Úc)

Ngoài việc ký kết thỏa thuận vào tháng Ba để "khám phá các cơ hội cung cấp hydrogen" với chính quyền tiểu bang, thông tin chi tiết hơn dường như vẫn còn chưa được đầy đủ ở giai đoạn này.

Ông Crafter nói với ủy ban, "Chúng tôi đã nói chuyện về thời điểm họ cần hydrogen và sản lượng hydrogen; chúng tôi đang cố gắng tìm hiểu sâu hơn về vấn đề này với họ".

Sau đó là các phê duyệt cuối cùng cho cơ sở này theo Đạo luật Bảo vệ Môi sinh và Bảo tồn Đa dạng sinh học của Khối thịnh vượng Chung - Commonwealth Environment Protection and Biodiversity Conservation Act - vì có hai loài chim sinh sống trong khu vực của dự án.

Thêm vào đó, các cuộc đàm phán và ký kết thỏa thuận với Tổ chức Barngarla Determination Aboriginal Corporation, là chủ sở hữu truyền thống vùng đất nơi nhà máy sẽ được xây dựng.

Dự kiến ​​sẽ có thêm thông tin chi tiết về dự án, gần Whyalla, trong những tháng tới. (ABC News: Brant Cumming)

Thủ hiến khẳng định chính quyền của ông cam kết với dự án và các cơ hội mà dự án có thể mở ra cho tiểu bang Nam Úc.

Hôm ngày 19/09, ông nói về việc xây dựng nhà máy hydregen rằng "Chính sách đang được khai triển ".

Rõ ràng là vẫn còn nhiều điều phải làm từ bây giờ đến Giáng sinh.

Đến lúc đó, mọi người sẽ hiểu rõ hơn về cách chính xác mà những hec-ta đất bụi rậm dọc theo Đường cao tốc Lincoln Highway sẽ trở thành nơi đặt tầm nhìn về hydrogen của tiểu bang — hay liệu các kế hoạch có thay đổi hình dạng một lần nữa, giống như ảo ảnh về con đường nằm giữa Port Augusta và Whyalla.

(BBT - abc.net.au)