River Murray Reserve. Ảnh: Parks Victoria

Đã 10 năm kể từ khi Kế hoạch bảo vệ lưu vực sông Murray-Darling được ký thành luật, với mục đích khôi phục lại lượng nước của hệ thống sông này. Các nhóm bảo tồn đang kêu gọi phải làm nhiều hơn nữa, trong khi nông dân đang đẩy lùi sự can thiệp của chính phủ.

Đã 10 năm kể từ khi Bộ trưởng Nước khi đó là Tony Burke công bố Kế hoạch Bảo vệ Lưu vực Murray-Darling.

Đó là một cam kết khôi phục môi sinh của hệ thống sông này, với những lời hứa đảm bảo rằng bất kỳ lượng nước nào lấy từ hệ thống sông được đều được sử dụng bền vững và hiệu quả.

Nhưng các nhóm bảo tồn cao nhất ở mọi tiểu bang nơi con sông chảy qua đang kêu gọi hành động khẩn cấp, sau điều mà họ gọi là "nhiều năm bỏ bê và quản lý yếu kém".

Jono La Nauze, Giám đốc điều hành tổ chức Môi sinh Victoria, cho biết Kế hoạch được cho là "can thiệp một lần duy nhất" để phục hồi những dòng nước nông và hiện có tính axit.

Nhưng ông nói rằng những nỗ lực đã bị đình trệ.

"Chúng ta hiện chỉ thu hồi được khoảng 2/3 lượng nước đó sau 10 năm. Chúng ta đã trải qua một đợt hạn hán khác kể từ đó và đợt hạn hán tiếp theo sẽ còn tồi tệ hơn.”

“Nay chúng ta cần lấy lại lượng nước đó, để chúng ta không chứng kiến ​​những sự kiện thảm khốc như cá bản địa chết, những khu rừng cao su đỏ bên sông chết dần và dòng sông không còn nước để chảy ra biển."

Environment Victoria, cùng Hội đồng Bảo tồn ở Queensland, New South Wales và Nam Úc đã đưa ra kế hoạch làm mới Murray-Darling.

Ông La Nauze nói rằng cần đặt ra các mục tiêu rõ ràng để khôi phục dòng chảy của sông.

Ông cho rằng biến đổi khí hậu sẽ chỉ làm cho mọi thứ tồi tệ hơn.

Ông Jono La Nauze nói “Bây giờ chúng ta có thể đang bị lũ lụt, nhưng đợt hạn hán tiếp theo sắp đến. Điều đó sẽ gây ra hiện tượng cá chết hàng loạt và tảo độc nở hoa nếu chúng ta không phục hồi thêm nước.”

Thứ hai, chúng ta cần để các con sông kết nối với vùng ngập lũ của chúng thường xuyên hơn để tạo cơ hội sinh sản cho cá, ếch nhái, chim nước và  bổ sung nguồn nước cho cây cao su của sông tồn tại trong thời gian hạn hán."

Người đứng đầu Cơ quan Quản lý Lưu vực Murray-Darling, Andrew McConville, đã phát biểu trước Câu lạc bộ Báo chí vùng ngoại ô Quốc gia ở Canberra.

Ông nói rằng Úc cần tham khảo kiến thức của người thổ dân để đưa vào kế hoạch cải thiện hệ thống sông một cách có ý nghĩa.

"Tất cả chúng ta cần phải làm việc nỗ lực hơn để tạo chỗ đứng cho người dân thuộc các Quốc gia Thứ nhất trong việc ra quyết định về quản lý nguồn nước. Chúng ta cần suy nghĩ lại về cách chúng ta kết hợp kiến ​​thức Bản địa vào cách quản lý nước trong Lưu vực. Chúng ta cần làm điều này một cách tôn trọng và phù hợp về mặt văn hóa."

Monica Morgan là một phụ nữ Yorta Yorta, đồng thời là Giám đốc điều hành của Tập đoàn Thổ dân Quốc gia Yorta Yorta.

Bà đã đấu tranh hơn 50 năm để bảo vệ Quốc gia khỏi tình trạng quản lý sông kém hiệu quả, bà Morgan "hoàn toàn tán thành" những nỗ lực của Environment Victoria trong việc trả lại quyền sử dụng nước cho các Chủ sở hữu Truyền thống.

Tại Nam Úc, tình trạng khẩn cấp nghiêm trọng đã được ban bố khi nước lũ ở sông Murray tiếp tục dâng cao.

Thủ hiến tiểu bang Peter Malinauskas đã công bố gói hỗ trợ trị giá 51,6 triệu đô-la để giúp các cộng đồng và doanh nghiệp đang bị lũ lụt đe dọa.

"Chúng tôi coi đây là một gói hỗ trợ rất quan trọng và có thể là gói đầu tiên. Chúng ta cần phải linh hoạt với tư cách là một chính phủ để đáp ứng các nhu cầu khi chúng thay đổi trong các tuần và tháng tới.”

“Tất nhiên, chúng tôi biết rằng ta phải đối mặt với khả năng thực sự của một trận lũ lụt kéo dài, khi dòng chảy của sông cao vào ngay những tháng đầu năm sau, thậm chí có khả năng vào mùa thu."

Đây là một biện pháp khẩn cấp nhưng nó chỉ ra rằng các tiểu bang cần phải xây dựng các cộng đồng ven sông hiện bị ảnh hưởng bởi dòng chảy sông biến mất và các sự kiện lũ lụt thất thường.

Andrew McConville, người đứng đầu Cơ quan Quản lý Lưu vực Murray-Darling, nói “Tất cả chúng ta cần phải nỗ lực hơn để tạo chỗ đứng cho người dân thuộc các Quốc gia Thứ nhất trong việc ra quyết định về quản lý nguồn nước. Chúng ta cần suy nghĩ lại về cách kết hợp kiến thức bản địa vào cách quản lý nước trong Lưu vực. Chúng ta cần làm điều này một cách tôn trọng và phù hợp về mặt văn hóa.”

Vào dịp kỷ niệm 10 năm của kế hoạch cải thiện Lưu vực sông, Liên đoàn Nông dân Quốc gia cho biết chính sách này đã có những bước tiến đáng kể kể từ khi bắt đầu.

Ông Malcolm Holm, chủ tịch ủy ban nước của Liên đoàn Nông dân Quốc gia cho biết chiến dịch bảo tồn không tham vấn các cộng đồng nông nghiệp trong khu vực.

"Chúng ta cần nói về kết quả. Chúng ta đã trải qua một số chu kỳ khô hạn trong 20 năm qua và đồng thời cũng trải qua một số chu kỳ thực sự ẩm ướt.”

“Có rất nhiều khó khăn trong các cộng đồng nhỏ ở vùng ngoại ô. Khi chúng ta bắt đầu nói về các mục tiêu, điều đó có nghĩa là nhiều nước bị lấy đi hơn khỏi các cộng đồng vùng hẻo lánh."

Ông Holm lo ngại về việc mua lại nước sẽ ảnh hưởng đến nông dân và cộng đồng khu vực, đặc biệt là những người làm việc trong lĩnh vực sản xuất lương thực.

Khoảng 2.100 gigalit nước đã được đưa trở lại lưu vực, nhưng nó vẫn dưới mục tiêu 2.750 gigalit.

Đầu tháng này, Bộ trưởng Môi trường và Nước Tanya Plibersek cho biết việc mua lại nước vẫn nằm trong chương trình nghị sự.

Nhưng ông Holm nói rằng ông không ủng hộ kiểu can thiệp này của chính phủ.

"Tôi chỉ thấy việc mua lại nước sẽ có tác động tàn phá vì trong quá khứ, việc mua lại không mang tính chiến lược. Họ đã chia rẽ các cộng đồng thủy lợi.”

“Trong vài tuần qua sau khi Thượng viện ước tính, chúng ta đã có hệ thống thủy lợi, có những người môi giới nước, gửi tin nhắn, email và đủ thứ, muốn mọi người đặt giá thầu để bán nước. Chẳng có gì chiến lược về điều đó cả."

Và chỉ còn hai năm nữa là hết thời hạn để đạt được mục tiêu phục hồi lượng nước đó, Jono La Nauze từ tổ chức Environment Victoria cho biết lũ lụt hiện tại chắc chắn sẽ kéo theo hạn hán.

"Tôi không có quả cầu pha lê. Không ai có thể dự đoán chính xác khi nào đợt hạn hán tiếp theo sẽ xảy ra. Tất cả những gì chúng tôi có thể nói là bạn có thể đặt cược đồng đô la của mình, sẽ có một trận hạn hán và nó sẽ rất nghiêm trọng."