Hai người đang đi ngang qua các tấm bảng quảng cáo bán và đấu giá nhà ở thành phố Melbourne. Nguồn: AFP

Các chuyên gia kinh tế tại Ngân hàng Trữ kim Úc Đại Lợi cân nhắc sẽ thúc giục chính phủ liên bang đóng cửa thị trường bất động sản, cũng như "tạm ngưng" mọi hoạt động mua bán nhà cũ, nhằm tránh một sự nhận thức của người dân rằng thị trường nhà ở sụp đổ do đại dịch coronavirus.

Phúc trình nội bộ có nhiều mâu thuẫn với tuyên bố công khai của Ngân hàng Trữ kim Úc, vốn giúp cho hàng triệu người có việc làm liên quan tới lĩnh vực nhà ở, xây dựng và bất động sản.

-Các tài liệu ‘bị hạn chế’ lưu truyền trong nội bộ ngân hàng này, cho biết giá nhà có thể giảm tới 15%.

-Một chuyên gia kinh tế tại Ngân hàng Trữ kim gởi thư cho đồng nghiệp, kêu gọi một lệnh đóng cửa thị trường nhà đất, như đã từng xảy ra đối với thị trường chứng khoán trong trường hợp khẩn cấp.

-Phúc trình của Ngân hàng Trữ kim về tình hình xuống cấp trong xây dựng có thể đã ảnh hưởng đến việc công bố kế hoạch HomeBuilder của chính phủ.

Biên bản cuộc họp ngày 5/5 của hội đồng quản trị, đã công bố rộng rãi, cho biết "nhu cầu về nhà mới và nhà cũ đều đã giảm", bên cạnh đó các yếu tố như thu nhập giảm sút, dân số thu nhỏ và sự thiếu tin tưởng vào kinh tế "dự kiến sẽ ảnh hưởng lớn lao đến nhu cầu về nhà mới trong một thời gian dài".

Tuy nhiên bên trong Ngân hàng Trữ kim, nơi thiết lập lãi suất và định hướng kinh tế quan trọng, các cảnh báo còn rõ ràng và nghiêm trọng hơn.

Lời phát biểu của chuyên gia kinh tế, phụ tá thống đốc ngân hàng Luci Ellis đã đến tay truyền thông theo yêu cầu Tự do Thông tin (FOI), trong đó cho biết:

‘Rõ ràng là đã có một sự sụt giảm lớn lao về nhu cầu mua nhà mới.

Ngoài những khó khăn trong việc xem nhà và bán nhà, người ta còn lo lắng về tương lai việc làm.

Nhiều hợp đồng đang bị hủy bỏ, có rất ít người hào hứng mua nhà trong giai đoạn đầu và con đường đang trống rỗng.

Bất cứ điều gì chưa bắt đầu nhưng cũng đã bị hoãn lại’.

Một ngày trước đó, có nhiều lời cảnh báo nghiêm khắc hơn trong nội bộ ngân hàng này:

‘Nhu cầu về nhà mới đã giảm đáng kể kể từ giữa tháng Ba và dự kiến sẽ giảm hơn nữa.

Xảy ra một sự sụt giảm mạnh về doanh số bán nhà và các yêu cầu mua nhà, trong khi đó tỷ lệ hủy bỏ hợp đồng tăng cao.’

Dự đoán giá nhà sẽ giảm mạnh xuất hiện trong một phúc trình được đánh dấu "rất hạn chế" vào ngày 18/4.

‘Giá nhà ở dự kiến sẽ giảm khoảng 7% trong năm tới. Giá dự kiến sẽ thấp hơn khoảng 10% so với Phúc trình Tháng Hai.

Các ngân hàng sẽ cố gắng giảm thiểu sự xuống dốc này, các vụ bán nhà bắt buộc sẽ xảy ra và căng thẳng tài chánh gia tăng.

Tình huống lạc quan nhất thì giá nhà có thể giảm xuống 2% và với kịch bản tồi tệ nhất là giảm 15%’.

Xem xét việc đóng cửa thị trường bất động sản

Hồi tháng Tư, chuyên gia kinh tế Nick Garvin đã viết cho các đồng nghiệp, cảnh báo họ rằng Ngân hàng Trữ kim nên ngừng thảo luận về thị trường nhà đất như thể nó đang hoạt động bình thường, và ông kêu gọi một lệnh ngưng hoạt động - như đã xảy ra đối với các giao dịch trên thị trường chứng khoán trong trường hợp khẩn cấp.

‘Tôi nghĩ sẽ thật nguy hiểm cho các cơ quan quản lý khi thông báo về giá nhà đất như thể thị trường đang hoạt động bình thường.

"Tạm dừng" không có nghĩa là không có hoạt động, khôn ngoan hơn là có thể đề nghị (chính phủ) tạm thời ngừng lại mọi hoạt động mua bán nhà cũ.

Việc tạm đóng cửa thị trường bất động sản sẽ gửi một tuyên bố rằng "chúng ta đang ở trong một loại tình huống khác" và rằng những phúc trình về tỷ lệ thương vụ và giá trung bình hiện nay là "sai lệch".

Thậm chí nếu không đóng cửa thị trường, thì nên tạm dừng mọi phúc trình về thị trường nhằm đạt được một sự đánh giá công bằng, bởi vì các đại lý bất động sản hiện nay không thể hoạt động bình thường.

Nếu mọi người bắt đầu nhầm lẫn rằng chúng ta đang trải qua một vụ sụp đổ thị trường nhà ở, điều này sẽ không giúp ích được gì cả.’

Nhà ở có an toàn không?

Hồi tháng Năm, ngân hàng lớn nhất của Úc đã cảnh báo giá nhà có thể giảm 32% trong một "cuộc suy thoái kéo dài".

Ngân hàng Commonwealth, đang nắm giữ nhiều khoản mortgage hơn bất kỳ ngân hàng nào khác, đã cảnh báo rằng trong trường hợp xấu nhất, giá nhà sẽ giảm gần một phần ba so với đỉnh điểm tháng 3/2020 trong ba năm tới.

Giá nhà còn xuống thấp hơn trong tháng Năm, theo công ty nghiên cứu CoreLogic, trước những lo ngại về việc tạm dừng các khoản mortgage, nghĩa là sẽ đóng cửa tạm thời việc trả mortgage – cho tới cuối tháng Chín.

Giá nhà trên cả nước giảm trung bình 0.4 phần trăm, nhưng có sự khác biệt đáng kể giữa các vùng.

Tỷ lệ lên đến một trong 14 khoản mortgage tại Úc hiện đang bị "tạm dừng" bởi các ngân hàng lớn.

Hiệp hội Ngân hàng Úc tiết lộ cho tới nay có tới 429,000 khoản thế chấp, trị giá 153,5 tỷ Úc kim đang bị tạm ngưng.