Will được kê đơn thuốc cần sa để điều trị chứng vẹo cột sống; nhưng bị mất giấy phép sau khi xét nghiệm. Ảnh: Được cung cấp - SBS

Những nhân vật vận động đang kêu gọi bảo vệ pháp lý cho những người lái xe được kê đơn cần sa cho mục đích y tế, nhưng có kết quả dương tính tại các chốt kiểm tra ma túy ven đường ở tiểu bang Victoria.

Mặc dù việc dùng cần sa y tế có thể làm giảm bớt nỗi đau đớn và khổ sở do căn bệnh mãn tính gây ra, Alice có thể phải đối mặt với hậu quả pháp lý nếu vi phạm luật pháp của tiểu bang. Người phụ nữ sống ở Victoria, Alice, sử dụng cần sa y tế hàng ngày để kiểm soát các triệu chứng của bệnh lạc nội mạc tử cung giai đoạn bốn và các triệu chứng của bệnh đa xơ cứng.

Lạc nội mạc tử cung là một căn bệnh trong đó một mô giống hệt niêm mạc tử cung phát triển bên ngoài tử cung và bệnh đa xơ cứng là tình trạng hệ thống miễn dịch tấn công não và tủy sống. Cả hai tình trạng đều có triệu chứng đau dữ dội và mất khả năng lao động.

Mặc dù cần sa dược liệu đã được hợp pháp hóa ở Úc kể từ tháng Hai năm 2016, nhưng theo luật Victoria, không được phép lái xe trong tình trạng say THC (Tetrahydrocannabinol) dễ dàng bị phát hiện tại các chốt kiểm tra ma túy thông thường.

Nhưng đối với những người như Alice, không có nhiều lựa chọn vì THC là thành phần duy nhất có hiệu quả đối với nhiều bệnh mãn tính.

Cô nói rằng cô không bị ảnh hưởng bởi ma túy khi lái xe.

"Dù sao thì tôi vẫn phải lái xe, tôi không có lựa chọn nào khác. Tôi không có gia đình. Tôi không có ai chở con tôi đến trường. Tôi không có tiền để dùng các dịch vụ giao hàng của Uber mỗi ngày cho tất cả những thứ chúng tôi cần.”

“Tôi chắc chắn sẽ không bao giờ lên xe nếu thấy mình bị suy nhược. Tôi sẽ không bao giờ làm điều đó. Tôi được kê đơn cần sa, tôi sẽ đạt đến một điểm nhất định mà phải mất vài giờ tôi mới tiêu thụ hết thuốc THC vào ban đêm, và điều đó có nghĩa là tôi không không thể lái xe. Nhưng đó là tình trạng hiện tại của tôi, tôi đã sử dụng thuốc quá lâu rồi."

Dược sĩ và là chuyên viên nghiên cứu tại Đại học Sydney, Tiến sĩ Michael Udoh ủng hộ tuyên bố của mình, nói rằng tác dụng của cần sa y tế có thể tùy theo từng cá nhân.

“Bạn có thể thấy một số người có nồng độ THC rất cao, nhưng họ không bị suy giảm khả năng lái xe. Đây thường là những người bệnh mãn tính hoặc người dùng lâu năm, trong khi có thể có một người có nồng độ THC trong máu rất thấp và họ bị suy giảm nhận thức rất nặng. Do đó, rất khó để các cơ quan thực thi pháp luật dễ dàng xác định liệu nồng độ THC cụ thể trong máu có đủ để gây ra suy giảm nhận thức hay không.”

Chính phủ Lao động Allan ở Victoria đang tiến hành một cuộc thử nghiệm đầu tiên trên thế giới để xác định xem liệu người dân Victoria sử dụng cần sa y tế có thể lái xe an toàn hay không.

Là một phần của Ngân sách Victoria 2024/25, Chính quyền Lao động có kế hoạch đầu tư 4,9 triệu đô-la vào cuộc thử nghiệm kéo dài 18 tháng với Đại học Swinburne để nghiên cứu những người sử dụng cần sa y tế theo quy định khi lái xe trên đường chỉ định. Trong thử nghiệm, các chuyên viên nghiên cứu sẽ đánh giá khả năng quản lý sự xao lãng cũng như hiệu suất lái xe của người tham gia, bao gồm đánh lái, phanh và kiểm soát tốc độ.

Tuy nhiên, cơ quan quản lý cần sa y tế Legalize Cannabis Victoria tin rằng trước khi phiên tòa bắt đầu, cần phải thiết lập biện pháp bảo vệ pháp lý cho những người lái xe không bị suy nhược khi dùng đơn thuốc cần sa.

David Ettershank là thành viên của Hội đồng Lập pháp đại diện cho khu vực đô thị phía Tây của Melbourne.

"Đây là nghiên cứu mới nhất trong số hàng chục nghiên cứu như vậy. Mặc dù nó có thể hữu ích, nhưng sẽ không có quyết định nào về vấn đề này trong hai đến ba năm nữa. Tất cả các bệnh nhân dùng cần sa y tế đều rất quan tâm. Họ đau khổ khi bị bỏ lại trong tình trạng lấp lửng suốt khoảng thời gian đó và phải đưa ra lựa chọn thường rất khó khăn, giữa việc sử dụng cần sa làm thuốc, mạo hiểm với giấy phép lái xe của họ hoặc sử dụng các loại thuốc thuộc nhóm opioid và benzodiazepine nặng hơn.”

“Vì vậy, chúng tôi tham gia vào cuộc chiến kêu gọi chính phủ đưa ra biện pháp bảo vệ y tế trong khi phiên tòa đang diễn ra và cho đến khi họ thông qua luật".

Rachel Payne cho biết một số bệnh nhân từng sử dụng cần sa y tế để điều trị các bệnh mãn tính giờ đây phải sử dụng nhiều loại thuốc có hại hơn như thuốc phiện để tránh xung đột pháp lý trên đường.

"Những gì chúng tôi phát hiện ra là xét nghiệm ma túy bên đường kiểm tra sự hiện diện của ba loại ma túy gồm THC, amphetamine và MDMA. Nó không kiểm tra các loại thuốc gây suy nhược khác như opioid, cocaine. Các bệnh nhân sử dụng cần sa y tế đang bị phân biệt đối xử, mặc dù họ đang dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ".

Tiến sĩ Udoh tin rằng mặc dù cần sa y tế có hiệu quả đối với các bệnh mãn tính nhưng các sắc thái cần được xem xét đặc biệt đối với người lái xe và người tham gia giao thông.

Đối với nhiều tiểu bang ở Úc, tội lái xe khi sử dụng ma túy có thể bị chế tài bất kể là vì lý do y tế hay vì mục đích giải trí. Tuy nhiên, ở Tasmania, người được kê toa cần sa dược liệu có thể lái xe miễn là họ không bị ảnh hưởng bởi thuốc.

Và ở Tây Úc, bộ y tế đang tham khảo ý kiến các chuyên gia y tế về vấn đề này.

Ông Ettershank tin rằng Victoria nên noi gương Tasmania vì không có dấu hiệu nào cho thấy nguy cơ va chạm gia tăng kể từ khi luật của tiểu bang được thực thi.

Kelly King, phát ngôn viên của Hội đồng Cần sa Úc, cho biết cần sa y tế là một lựa chọn điều trị hợp pháp cho những người mắc hơn 130 bệnh thông thường và mãn tính.

Bà King cho biết THC, thành phần tác động lên thần kinh của cần sa y tế, có thể được phát hiện vài ngày hoặc thậm chí vài tuần sau khi bệnh nhân dùng thuốc.

Bà nói rằng khoảng 7.000 người dùng thuốc bị ảnh hưởng ở Victoria không nên bị coi là mắc tội hình sự.

"Nếu họ dùng theo chỉ dẫn của bác sĩ, thì tác động đến việc lái xe là rất thấp và không khác với bất kỳ loại thuốc nào khác. Trong khi đó, nhiều loại thuốc có tác động đến suy giảm nhận thức và lái xe, nhưng chúng không bị kiểm tra.”

“Nếu đây là về an toàn giao thông, chúng ta cần kiểm tra các tác động làm suy giảm nhận thức của các loại thuốc khác, đó là một vấn đề lớn. Thật không công bằng khi bệnh nhân có kết quả xét nghiệm dương tính bị coi là phạm tội hình sự khi dùng những loại thuốc này."

Trong một cuộc kiểm tra ma túy ngẫu nhiên, Will, một tài xế xe tải đã cho kết quả dương tính với T-H-C, trong khi không có dấu hiệu suy giảm sức khỏe. Anh bị mất bằng lái xe trong sáu tháng, vốn là sinh kế của mình, sau đó anh phải bán xe tải và nhà của mình.

Will mắc chứng vẹo cột sống, một tình trạng cột sống di truyền và cho biết anh phụ thuộc vào các loại thuốc phiện có tác dụng suy yếu hơn và kém hiệu quả hơn.

"Tôi quay lại lái xe tải, nhưng hiện tại tôi không sử dụng cần sa y tế. Vì luật pháp hiện tại, họ không cho phép điều này. Tôi phải sử dụng thuốc phiện, và nó không thoải mái chút nào."