Tối cao Pháp viện Úc vừa được yêu cầu xem xét kháng cáo của Chính phủ liên bang về một phán quyết mang tính bước ngoặt ủng hộ những người đang cố gắng rời khỏi nơi giam giữ vô thời hạn. Trước đó, Tòa án Liên bang ra lệnh lập tức trả tự do cho một người tầm trú và tị nạn bị giam giữ, sau khi tòa nhận thấy Bộ Nội vụ đã không hành động trong một thời gian hợp lý để trục xuất người này.

Một đám đông biểu tình tại khách sạn Mantra ở phía bắc Melbourne phản đối việc chuyển 60 người xin tị nạn.

Ẩu đả đã xảy ra khi cảnh sát chặn lối vào và các nhân viên lực lượng biên phòng đưa nhóm người đến một khách sạn khác.

Trước đó, một người tầm trú được thả gần đây đã động viên các bạn bè còn đang bị giam giữ.

“Các bạn không đơn độc. Một ngày nào đó tất cả các bạn sẽ được tự do, đất nước này sẽ là của các bạn. Đừng bỏ cuộc.”

Farhad Bandesh là một nhạc sĩ, nghệ sĩ người Kurd từ Iran đến Úc xin tị nạn. Anh được thả khỏi trại giam hôm thứ Sáu 11/12.

“Đối với tôi đó là điều không thể tin được. Tôi đã được tự do. Tôi không biết tại sao các bạn của tôi vẫn còn bị giam giữ lâu như vậy.”

Các nhà hoạt động nói rằng sự thiếu minh bạch và xử lý chậm trễ ở Bộ Nội vụ là những trở ngại cho người bị giam giữ. Luật sư Alison Battison nói rằng tình trạng không chắc chắn đã gây ra tổn thương và đau khổ.

“Thông qua quyền tự do yêu cầu thông tin, tôi đã phát hiện những trường hợp không được xem xét sau hơn 6 năm. Tôi đã gặp một người đàn ông thậm chí không được mời nộp đơn xin visa bảo vệ, đó là điều xảy ra ở Úc. Không thể chỉ xin visa bảo vệ, tùy thuộc vào phương thức đến Úc, bạn phải được mời. Đã qua 6 năm mà anh ta vẫn không được mời. Một người khác đã chờ ba năm rưỡi, chẳng có tờ trình nào được Bộ Nội vụ hoàn thành. Tôi đã lấy bằng luật sư trong thời gian ngắn hơn thế.”

Trong khi đó, Tòa án tối cao được yêu cầu xem xét yêu cầu kháng cáo của Bộ trưởng Bộ Nội vụ chống lại một phán quyết mang tính bước ngoặt của chính phủ sau khi xem xét kỹ lưỡng thời gian xử lý hồ sơ người bị giam giữ.

Ahmed Mahmoud là người xin tị nạn đã bị tước quyền cư trú sau khi phạm tội hình sự. Ông đang chờ bị trục xuất đến Syria, nhưng đã bị giam ở Tây Úc trong sáu năm.

“Họ nói với tôi là: chúng tôi không thể đưa anh trở về. Tôi hỏi vì sao thì họ nói là tôi phải đợi tình hình ở Syria tốt hơn. Tôi nói nếu mà như vậy chắc tôi phải chờ 20 năm.”

Với lệnh này, không có visa nào có thể bị hủy bỏ, nghĩa là Ahmed không thể bị giam và hiện tại ông vẫn tự do, nằm ngoài sự kiểm soát của Bộ Nội vụ.

Luật sư Alison Battison cho biết theo nguyên tắc habeas corpus, tòa án nhận thấy chính phủ đã không thực hiện đúng mục đích chính của việc giam giữ là sắp xếp việc rời đi của người bị giam giữ, do đó khiến việc giam giữ trở thành trái luật.

“Trường hợp này là một tình huống lật ngược thế cờ, vì nó buộc chính phủ phải theo đuổi mục đích giam giữ. Nếu quý vị định trục xuất ai đó thì hãy thực hiện các bước để trục xuất họ, hãy cho họ một sự chắc chắn. Nếu quý vị không thể trục xuất họ hoặc là chưa thực hiện bất kỳ bước nào thì phải thừa nhận họ, vì quý vị không theo đuổi mục đích luật định.”

Các luật sư cho biết đây là lần đầu tiên một người bị giam được trả tự do theo nguyên tắc ở Úc, đó là chính phủ buộc phải chứng minh quyết định giam giữ một ai đó là hợp pháp.

Lãnh đạo của đảng Xanh, Adam Bandt, nói rằng điều này có thể tạo tiền lệ.

“Tôi sẽ không ngạc nhiên chút nào nếu như nhiều trường hợp bị đưa ra tòa hơn, vì các tòa án sẽ bắt đầu nói theo luật là không thể để một ai đó bị giam giữ mãi mãi.”