Những bức tường khu Goodwood, thành phố Adelaide, được trưng trưng ra cho hành khách đi xe lửa xem. (Cung cấp: puzlepress.com)
NAM ÚC - Vào những đêm khuya yên tĩnh của đầu những năm 1980, thường là dưới ánh sáng lờ mờ chiếu xuống từ mặt trăng, một thế hệ thanh thiếu niên sinh sống ở Adelaide khi ấy lặng lẽ tiên phong khám phá những con đường mới với tiếng rít của những bình sơn xịt.
Tạo ra những bức tranh tường lớn chứa đầy các nhân vật đầy màu sắc và thông điệp mà giới trẻ dễ hiểu, những người được gọi là "những nghệ sĩ vẽ chữ lên tường" đã tìm ra lối thoát cho sự sáng tạo mà có thể làm cho nhiều người trong số họ tạo được sự nghiệp nghệ thuật thành công rực rỡ.
Một cuốn sách mới, được David Houston, sinh sống ở Adelaide, dày công tập hợp trong 12 năm rưỡi, đang rọi ánh sáng vào khung cảnh bí ẩn này, tìm ra những bức ảnh cũ, và những câu chuyện cũ ghi lại một kỷ nguyên "thô mộc" mà ông đã từng sống với nói, và cùng trải qua với nhiều khác thanh thiếu niên.
David Houston, cư dân thành phố Adelaide, đã dành 12 năm rưỡi để tìm nguồn tài liệu và viết cuốn sách của mình. (ABC Radio Adelaide: Malcolm Sutton).
Ông Houston nói “Với những người trẻ tuổi muốn tham gia, bạn chỉ có thể thực sự làm theo những gì bạn thấy trên đường phố, nơi mà bạn có thể sẽ không thấy được gì nhiều”.
"Bạn có thể nhìn thấy một bức vẽ nguệch ngoạc ở chỗ này chỗ kia, nhưng để có một tác phẩm nghệ thuật, bạn thực sự phải biết nơi để dành phần lớn thời gian để xem chúng."
Chính nền tiểu văn hóa đang nổi lên giữa thập niên 1983 và 1993 này đã được ghi lại thật sống động trong cuốn sách mang tựa đề “Wildfire - Australian Graffiti Live From Adelaide, của ông Houston, và có hơn 450 bức ảnh hào nhoáng trong khoảng thời gian này được trình bày trong cuốn sách này.
Lấy cảm hứng từ những người khác.
Bị tách biệt khỏi thế giới bởi sự bất lợi vì khoảng cách địa lý và lấy cảm hứng từ những bức tranh trên các tạp chí và hình ảnh trên vỏ giấy đựng đĩa nhạc, những thanh thiếu niên này đã vẽ tranh lên tường trên đường phố, đôi khi có sự đồng ý, đôi khi không được đồng ý, và họ đã phát triển một phong cách chịu ảnh hưởng của tài năng địa phương nhiều hơn là từ các nghệ sĩ quốc tế.
Một tác phẩm năm 1986 ở Adelaide, theo tạp chí Style. (Cung cấp: puzlepress.com)
Lấy cảm hứng từ "những người khởi nguồn graffiti" ở thành phố New York và thành phố Philadelphia, quang cảnh được vẽ graffiti đã phát triển ở thành phố Melbourne và thành phố Sydney, nhưng chi phí đi lại đắt đỏ vào thời đó khiến thanh thiếu niên ở thành phố Adelaide có rất ít hy vọng được xem những hình vẽ graffiti ở Mỹ.
ông Houston nói “Chúng tôi đã đi tiên phong trong việc vẽ hình graffiti của riêng mình vào thời điểm đó, và chắc chắn, một số bức tranh trong số đó khá ngây thơ về bản chất, nhưng đó cũng là vẻ đẹp của riêng chúng”.
Một số ký ức sống động nhất của ông ấy là trở lại một địa điểm giữa ban ngày để xem những gì đã được vẽ ra dưới sự bao phủ của màn đêm.
Ông nói: “Khi mọi người vẽ tranh graffiti vào ban đêm, họ có thể chọn một đêm có trăng tròn, vì vậy phần lớn thời gian họ chỉ nhìn vào tác phẩm của mình dưới ánh sáng le lói để xem phần nào bị ướt hay phần nào đã khô trong bức tranh.”
Nhiều nghệ sĩ đã vẽ hình graffiti lên áo khoác của họ trong khoảng thời gian vào những năm giữa niên 1980. (Nguồn: puzlepress.com).
"Ngay cả khi bạn đang vẽ lên một bức tường được cho phép, bạn sẽ phải hoàn thành nó trước khi mặt trời mọc, và phải đến khi bạn quay lại vào ngày hôm sau và nhìn thấy nó giữa ánh sáng ban ngày, bạn mới thấy được bức tranh có được vẽ cẩn thận hay không."
Ánh sáng không đủ khiến việc phân biệt một số loại màu sơn với nhau, chẳng hạn như màu trắng và màu vàng rất khó, vì vậy nhiều nghệ sĩ phải viết chữ và nhán lên lon sơn của họ để tránh việc bị sai màu.
Ông Houston nói “Và có rất nhiều câu chuyện về nhiều người quay lại để xem tác phẩm nghệ thuật mà họ đã vẽ rồi mới phát hiện ra có cả một mảng tường đã không được tô màu”.
Một nhóm thanh thiếu niên đang đứng tại ga xe lửa Goodwood hồi giữa những năm 1980. (Nguồn: puzlepress.com).
Những bức tường ở Goodwood
Sự thôi thúc cũng tăng lên về việc muốn đi xem tác phẩm của người khác mà bọn trẻ đã được nghe kể.
Họ đi bằng phương tiện giao thông công cộng, họ háo hức tìm đến những nơi mà tác phẩm vẫn còn mùi sơn mới.
Ông Houston nói: “Chúng tôi đang nhìn vào thời buổi hiện tại và chúng tôi có thể tra Google bất cứ thứ gì chúng tôi muốn thấy bằng hình ảnh, nhưng hồi đó rất hiếm khi thấy những thứ như thế này.”
"Thời ấy, thông tin rất khó tìm, vì vậy bạn phải đi đây đi đó nhiều nơi để thu thập thông tin."
Đến năm 1992, phong cách graffiti đã phát triển đáng kể, chẳng hạn như tác phẩm này của Rank, ở khu Unley. (Cung cấp: puzlepress.com).
Một ngoại lệ là "những bức tường ở Goodwood", mặt ngoài bằng gạch của tòa nhà Royal Adelaide Showgrounds, nơi những người vẽ hình graffiti đã tạo ra tác phẩm của họ, và hàng nghìn người qua lại đi xe lửa tại giao lộ ở đô thị xem được tác phẩm này hàng ngày.
Ông Houston nói “Đó là một trong số rất ít, và chắc chắn là một trong những bức tường lớn và nổi bật ở Adelaide vào thời điểm đó”.
Một nơi yêu thích khác của các nghệ sĩ vẽ graffiti là những toa xe lửa Redhen cũ, đặc biệt là toa 303, do thân toa xe của nó không có bất kỳ đường gờ nào, và nó tạo ra một mặt phẳng cho các nghệ sĩ.
Ông Houston nói “Vào thời điểm những năm giữa thập niên 1980, chỉ có ba hoặc bốn chiếc xe nguyên bản này vẫn còn chạy vòng vòng, và chúng là mục tiêu đáng giá của những người vẽ graffiti”.
Các toa tàu Redhen ở Adelaide là mục tiêu thường xuyên của các nghệ sĩ vẽ graffiti vào những năm của thập niên 1980. (Nguồn: puzlepress.com).
Những tên tuổi lớn nổi lên
Tua nhanh đến năm 2021 và graffiti đã trở thành đồng nghĩa với nghệ thuật đường phố, với những tên tuổi lớn như Banksy, và Anthony Lister của Úc sử dụng một món tiền lới cho tác phẩm của họ, các bức tranh tường được đặt vẽ trên toàn thành phố, và, thậm chí cả các nghệ sĩ địa phương đã từng vẽ graffiti từ rất lâu, chẳng hạn như nghệ sĩ KAB 101, có một con đường trong khu phố Prospect được đặt theo tên của anh ta bởi hội đồng địa phương.
Bức tranh tường vẽ David Bowi,e của Jimmy C, ở nam London đã trở thành nơi tưởng niện sau cái chết của ngôi sao nhạc pop này vào năm 2016. (Reuters: Stefan Wemuth)
Một thiếu niên khác có tác phẩm được in trong cuốn sách Wildfire, ngày nay được gọi là Jimmy C, đã đạt được những điều lớn lao, được ca ngợi trên toàn thế giới vì bức tranh tường, vẽ chân dung David Bowie, hồi năm 2013 của anh ấy sau khi bức tranh tường này trở thành nơi tưởng nhớ nghệ sĩ nhạc pop quá cố David Bowie vào năm 2016.
Những gì đã từng là một khung cảnh thô lỗ và ngang bướng đã trở nên phổ biến hơn, cũng như các phong trào khác của thời đại khiến phụ huynh và nhà chức trách phải bối rối, chẳng hạn như trờ chơi trượt ván và điệu nhảy hip hop, mặc dù một nền tiểu văn hóa bên dưới một bề mặt bị cản trở vẫn còn rất nhiều sức sống và sự phát triển.
Ông Houston nói “Tôi nghĩ bây giờ dường như có nhiều sự chấp nhận hơn,”
Tuy nhiên, thậm chí trở lại những năm của thập niên 1980, có rất nhiều chủ nhà cho phép thanh thiếu niên sơn lên tường nhà họ - một số người thậm chí còn trả tiền mua sơn cho chúng – nhiều chủ cửa tiệm thỉnh thoảng cho phép nhóm thanh thiếu niên vẽ graffity với điều kiện chúng sơn tên cửa tiệm lên trên đầu của bức tranh graffiti.
Ông Houston nói "Nhưng không có bất kỳ khoản thù lao nào đã được trả, trong khi tại thời điển này, nhiều người đang được trả hàng chục ngàn đô-la, và được bay khắp nước Úc và thế giới, khi họ có thể (vào trước lúc xảy ra đại dịch)".
Một David Houston trẻ măng, đang chụp ảnh trong những năm của thập niên 1980. (Cung cấp: puzlepress.com)
Breakdancing, là một điệu nhảy đường phố theo kiểu nhảy hip hop, đã quét qua thành phố Adelaide trong một thời gian ngắn vào giữa những năm của thập niên 1980 và có sự tham gia của nhóm người vẽ graffiti. (Nguồn: puzlepress.com)
Tham gia vào thứ đặc biệt
Khi còn là một thiếu niên, ông Houston hẳn có cảm giác mình đang tham gia vào một điều gì đó đặc biệt vì ông có viễn kiến và ông chụp nhiều vài bức ảnh nơi đường phố qua lại.
Cuốn sách của ông cũng lấy từ những bức ảnh của những người khác có liên quan, những người mà ông Houston đã theo dõi ở nhiều nơi khác nhau trên thế giới.
Rust khoe bộ sưu tập bình sơn xịt của mình, khoảng năm 1987-1988. (Ảnh: puzlepress.com)
Ông nói “Tôi có những bộ ảnh được gửi đến cho tôi từ khắp nơi trên nước Úc, từ Đan Mạch, từ London, tư liệu từ New York, Adelaideans, những người đã dang rộng cánh tay của mình và đi đến những nơi chốn mới để tìm kiếm những cơ hội mới.”
"Nhiều người có thể chỉ biết đến điều này vào năm 1985 và 1986, vì vậy khi tôi liên lạc với họ vào 20 năm sau, họ đã rất ngạc nhiên và nói, 'Bạn muốn nói chuyện với tôi về điều gì vậy?'"
Trong khi một số người miễn cưỡng tham gia vì họ đã không còn muốn dính đến việc vẽ tranh graffiti, ông Houston cho biết hầu hết mọi người đều "vô cùng thích thú".
Các bức tường ở Goodwood là một thánh địa graffiti, ở gần tòa nhà tổ chức sự kiện Adelaide Showground. (Ảnh: puzlepress.com)
Một trong những động lực của ông để tạo ra cuốn sách là để cho con trai mình thấy cuộc sống thuở thiếu niên của ông, để đưa ra cái nhìn sâu sắc về tuổi trẻ của chính ông.
Ông cho biết nhiều người mà ông tiếp xúc cũng cảm thấy như vậy và muốn cho con cái họ thấy những gì họ đã từng trải.
Ông Houston nói "Họ không đi ra ngoài xã hội và phạm luật, và họ không phải là tội phạm. Chưa bao giờ họ có suy nghĩ làm điều gì phạm pháp.”
"Chúng tôi chỉ là một nhóm thanh thiếu niên trải qua tất cả những thứ giống hệt nhau mà những thanh thiếu niên khác phải trải qua, nhưng, với việc vẽ những bức tranh phun sơn và những bức tranh vẽ, đúng hay sai, và rồi nó phát triển theo thời gian."
Một tác phẩm vào năm 1992 của Kab và Sooz trên đường Kings Court (Nguồn: puzlepress.com)