First Nations Voice nhằm phản ánh Tuyên bố Uluru Statement from the Heart. (ABC News)

NAM ÚC - Các cộng đồng thổ dân trên khắp tiểu bang Nam Úc sẽ có thể bỏ phiếu để bầu các đại diện địa phương, những người sau cùng sẽ thành lập cơ quan First Nations Voice mới đầu tiên của tiểu bang tại Nghị viện.

Đó là kế hoạch theo dự luật được chính quyền Nam Úc đưa ra hôm nay.

Đảng Lao động cho biết lời hứa bầu cử là sự thực hiện Tuyên bố Uluru Từ Trái tim (Uluru Statement from the Heart).

Dale Agius, Ủy viên của cơ quan First Nations Voice, cho biết thông điệp từ các cộng đồng là rõ ràng.

Ông Agius nói: “Điều quan trọng là những người Thổ dân (Aboriginal) và người Bản địa (First Nations) phải cảm thấy như họ có khả năng nói về các vấn đề của địa phương họ.”

Dale Agius cho biết cơ quan này sẽ mang lại cho người dân Bản địa (First Nations) khả năng tự quyết mạnh mẽ hơn. (ABC News: Patrick Martin)

Tổng Chưởng Lý Thổ Dân Vụ đầu tiên của tiểu bang Nam Úc, Kyam Maher, cho biết chính quyền của ông đang "làm một điều đầu tiên về vấn đề này trên toàn quốc".

Ông Maher nói."Một điều tôi chắc chắn rằng, nếu thổ dân không đi đầu trong việc đưa ra các chính sách và quyết định ảnh hưởng đến cuộc sống của họ, thì kiểu cách hành động đó của chính phủ sẽ không hiệu quả như mong đợi".

Cơ Quan The Voice sẽ được chọn như thế nào?

Theo dự thảo đề xuất, tiểu bang sẽ được chia thành sáu khu vực - một bao gồm khu đô thị Adelaide và năm khu vực miền quê còn lại.

Chính xác sự phân chia đó sẽ được làm như thế nào là điều mà chính quyền tiểu bang Nam úc cho biết sẽ được xác định trong giai đoạn tham vấn tiếp theo.

Sự phân chia có thể tùy theo nhóm ngôn ngữ, cộng đồng hoặc ranh giới khu bầu cử.

Người dân Bản địa sẽ có thể bầu cử đại diện địa phương cùng lúc với cuộc bầu cử chính quyền tiểu bang, trong một quy trình do Ủy hội bầu cử tiểu bang giám sát.

Tổng Chưởng Lý và Thổ Dân Sự Vụ, Kyam Maher, cho biết các bộ trưởng sẽ được yêu cầu phải gặp các đại diện của First Nations. (ABC News)

Những người thổ dân sẽ bỏ phiếu trong khu vực mà họ ghi danh.

Để ứng cử vào một nhóm địa phương, một người có thể ứng cử cho khu vực họ sống hoặc vùng đất của họ.

Các nhóm được bầu này sẽ gặp nhau để thảo luận về các vấn đề quan trọng đối với cộng đồng của họ ít nhất bốn lần, nhưng không quá sáu lần trong một năm trừ khi được sự chấp thuận của tiểu bang.

Tất cả sáu nhóm sẽ cùng gặp nhau mỗi năm một lần.

Mỗi nhóm trong số sáu nhóm sẽ chọn hai thành viên - một phụ nữ và một nam giới - để lập ra yêu sách nói cho  toàn tiểu bang và đưa ra cho nghị viện.

Cơ quan The Voice sẽ nói chuyện với ai?

Nhóm thay mặt cho toàn tiểu bang này sẽ nói chuyện với thủ hiến và nội các tiểu bang ít nhất hai lần trong một năm.

Các bộ trưởng và giám đốc điều hành của mỗi cơ quan chính quyền cũng sẽ được yêu cầu tổ chức các cuộc họp báo cáo với họ, để cho phép các đại diện của cơ quan First Nations đặt những câu hỏi vì lợi ích của thổ dân.

Nhóm cũng có thể nói chuyện trực tiếp với nghị viện về bất kỳ luật nào mà họ thích.

Ngài Tổng Chưởng Lý cho biết: “Không phải do chúng tôi quyết định những gì thổ dân quan tâm hoặc những gì ảnh hưởng đến thổ dân, mà là do họ quyết định.”

"Đó là cơ quan cố vấn – họ sẽ không có biểu quyết trong nghị viện, họ sẽ không thể đưa ra các sửa đổi luật trong nghị viện, họ sẽ không thể phủ quyết bất cứ điều gì trong nghị viện."

Chủ tịch hạ viện, hoặc chủ tịch của thượng viện, cũng có thể yêu cầu ý kiến ​​của nhóm này về một luật cụ thể.

Các nguồn lực dịch vụ công sẽ được cung cấp cho tất cả các nhóm để giúp họ làm việc hiệu quả, nhưng chi phí chính xác sẽ được quyết định bởi dự luật cuối cùng được nghị viện thông qua.

Các trưởng lão nghĩ gì?

Trưởng lão bộ tộc Kaurna, Jeffrey Newchurch, cho biết đã đến lúc thích hợp để có tiếng nói của thổ dân trước nghị viện tiểu bang nhưng việc tham vấn trong thời gian tới là chìa khóa quan trọng.

Ông Newchurch nói "Bằng cách đến với nhau, chúng tôi đang hàn gắn và đó là tầm quan trọng".

"Từ cộng đồng những trưỡng lão Kaurna, chúng tôi ủng hộ điều đó nhưng trọng tâm phải là những người trẻ tuổi.”

"Chúng tôi cũng phải trò chuyện với cộng đồng không phải là thổ dân."

Trưởng lão Jeffrey Newchurch cho biết vòng tham vấn tiếp theo về dự luật sẽ vô cùng quan trọng. (ABC News: Che Chorley)

Mỗi cộng đồng thổ dân đều khác nhau và vòng tham vấn tiếp theo sẽ diễn ra trên toàn tiểu bang trong vài tháng tới trước khi dự luật được đưa ra nghị viện vào năm tới.

Ông Maher cho biết chính quyền muốn luật được thông qua vào cuối năm 2023.

Phe đối lập tiểu bang cho biết họ đang xem xét dự thảo luật.