Hiểu biết về sự đa dạng của các quốc gia thứ nhất là rất quan trọng. Credit: JohnnyGreig/Getty Image

AUSTRALIA - Hiểu được sự đa dạng của các Quốc gia đầu tiên của Úc là rất quan trọng khi tiếp xúc với các dân tộc thổ dân và dân đảo Torres Strait cũng như khi xây dựng các mối quan hệ có ý nghĩa với họ.

Sự đa dạng phong phú của người Úc bản địa là một khía cạnh hấp dẫn, trái với quan niệm sai lầm phổ biến cho rằng tất cả thổ dân và dân đảo Torres Strait là một nhóm đồng nhất.

Người bản địa đại diện cho một bức tranh ghép các nền văn hóa, ngôn ngữ, lối sống và cấu trúc họ hàng.

Aunty Munya Andrews, một trưởng lão đến từ Quốc gia Bardi ở vùng Kimberley, Tây Úc, giải thích rằng: Một trong những cách tốt nhất để biết sự đa dạng này là xem bản đồ bản địa của Úc.

“Chúng tôi mời mọi người xem qua, vì có khoảng 500 Quốc gia trên bản đồ đó. Mỗi dân tộc có ngôn ngữ riêng hoặc có chung ngôn ngữ với dân tộc khác.”

Carla Rogers (trái) và bậc tiền bối Dì Munya Andrews (phải). Ảnh: Evolve Communities

Dì Munya cho biết thêm, có hơn 250 ngôn ngữ bản địa, bao gồm 800 phương ngữ và văn hóa, lối sống cũng như cấu trúc họ hàng đều khác nhau trên khắp các Quốc gia - thậm chí cả nghệ thuật cũng khác.

Bà nói: “Chỉ cần nhìn vào tác phẩm nghệ thuật của thổ dân, tôi biết chính xác nó đến từ khu vực nào của Úc. Đó là điều đặc biệt. Hầu hết mọi người liên tưởng bức tranh vẽ bằng những chấm tròn với văn hóa thổ dân, nhưng đó chỉ là văn hóa của một Quốc gia.”

“Khi bạn quan sát người Bardi, dân tộc của tôi, chúng tôi là dân miền biển, nghệ thuật của chúng tôi rất giống với những người dân đảo khác trên thế giới là những bức tranh hình học mô tả những con sóng và hoàn toàn không phải là tranh với những chấm tròn”.

Aunty Munya là tác giả, luật sư và đồng giám đốc của Evolve Communities, nói rằng mọi người phải hiểu rằng ''không có một kích cỡ chung cho tất cả' khi tương tác với người dân bản địa.

Đó là một bước quan trọng để thể hiện sự tôn trọng phong tục và truyền thống của cộng đồng, cho phép xây dựng những mối quan hệ có ý nghĩa hơn.

Carla Rogers là một đồng minh người bản địa làm việc cùng với Aunty Munya. Bà nói thêm rằng những kiến thức như vậy rất quan trọng để hiểu được lịch sử chung của Úc và tại sao khoảng cách giữa người Thổ dân và người không phải thổ dân vẫn tồn tại cho đến ngày nay.

Bà Rogers nói “Khi Úc trở thành thuộc địa cho đến bây giờ, việc thiếu nhận thức về sự đa dạng đã trở thành cốt lõi vấn đề của chúng ta. Nhiều vấn đề tồn tại của chúng ta hiện nay cho rằng thổ dân và dân đảo Torres Strait là một nhóm đồng nhất và không thừa nhận sự đa dạng phong phú này”.

Người dân bản địa Úc không phải là một nhóm đồng nhất. - Belinda Howell/Getty. Nguồn: Moment RF / Hình ảnh Belinda Howell/Getty

Úc luôn là quốc gia đa văn hóa

Aunty Munya nói rằng người Úc bản địa là “chuyên gia” về đa văn hóa.

B giải thích “Dân tộc của tôi đã chứng kiến chủ nghĩa đa văn hóa hàng ngàn năm nay. Chúng tôi đã học cách tương tác với các nhóm thổ dân khác, học cách nói một số ngôn ngữ khác nhau.”

Điều quan trọng là phải ghi nhận những cá nhân như Tiến sĩ Mariko Smith, người có di sản văn hóa và bản địa, từ đó làm phong phú thêm sự đa dạng của những người Úc đầu tiên.

Cha của bà đến từ Quốc gia Yuin, trên bờ biển phía nam New South Wales, trong khi mẹ của bà đến từ Kokura ở Kyushu, Nhật Bản.

“Một số người cho rằng di sản Nhật Bản và thổ dân của tôi đến từ phía bắc và tây bắc nước Úc, nơi có ngành công nghiệp ngọc trai Nhật Bản,”

“Nhưng cha mẹ tôi gặp nhau ở một quán cà phê ở Kyushu, khi cha tôi đi du lịch vòng quanh Nhật Bản. Họ kết hôn ở Nhật Bản và sau đó cha tôi đưa mẹ tôi sang Úc.”

Khi lớn lên, Tiến sĩ Smith đã trải qua rất nhiều “lời trêu chọc về chủng tộc” vì có ngoại hình châu Á, nhưng bà nói rằng những bình luận đó đã lên đến cấp độ cao hơn khi mọi người phát hiện ra rằng bà cũng là thổ dân.

Tiến sĩ Mariko Smith. Nguồn: Anna Kucera

Tiến sĩ Smith giải thích rằng đó là do những định kiến và nhận thức hạn hẹp của mọi người đối với thổ dân, như màu da hay trình độ văn minh, được học từ sách lịch sử.

“Mọi người có thể nghĩ rằng họ chưa từng gặp một thổ dân nào trước đây, nhưng rất có thể là họ đã gặp, chỉ là họ chưa xác nhận những định kiến và quan niệm của mọi người.”

Tiến sĩ Smith nói rằng nước Úc hiện đại và đa văn hóa, phải công nhận và đón nhận sự đa dạng trong cộng đồng người bản địa để thực sự hòa nhập.

“Nếu bạn đang nghĩ về người thổ dân theo những cách rất đơn giản, thì bạn thực sự chỉ có những giải pháp đơn giản. Một khái niệm phức tạp, đa dạng như vậy đòi hỏi các giải pháp và tư duy toàn diện và đa dạng.”

Carla Rogers giải thích rằng mọi người có thể mắc sai lầm khi những người không phải Thổ dân không hiểu được sự đa dạng này.

“Chúng ta có thể nói điều gì đó gây nhiều tổn thương, điều gì đó có thể mang tính phân biệt chủng tộc. Đó là một rào cản đối với sự hiểu biết.”

Mười ba người thổ dân và người dân đảo Torres Strait từ khắp nước Úc đang tham gia sáng kiến Mob in Fashion đầu tiên. Ảnh: Mười ba người thổ dân và người dân đảo Torres Strait từ khắp nước Úc đang tham gia buổi khai mạc của chương trình sáng kiến Mob in Fashion.

Chúng ta có thể tìm hiểu thêm về sự đa dạng của người bản địa ở đâu?

Giống như khi bạn đi du lịch Âu Châu, hãy bắt đầu từ bản đồ, xác định quốc gia bạn đang ở và tìm hiểu về văn hóa và ngôn ngữ của quốc gia đó.

Rogers nói: “Nếu bạn đi hơn hai tiếng đồng hồ, từ Sydney chẳng hạn, thì bạn sẽ đi qua các Quốc gia khác nhau.”

Để có được cái nhìn sâu sắc hơn về các quốc gia bản địa, bao gồm cả chủ sở hữu truyền thống và lịch sử, Hội đồng Thổ dân địa phương và các hội đồng địa phương là điểm khởi đầu phù hợp.

Dì Munya nói đó là vấn đề “tự tìm tòi học hỏi”.

“Hãy học hỏi càng nhiều càng tốt, hãy tham gia, đặc biệt là với các dân tộc của các Quốc gia Thứ nhất. Không cần lo sợ gì, chỉ cần giới thiệu bản thân, tham gia các sự kiện cộng đồng.”

Đó chỉ là việc bạn có đủ mạnh dạn để làm quen với các Quốc gia Đầu tiên hay không.