Nhà tù Port Lincoln. (ABC News: Trent Murphy)
NAM ÚC - Cựu lãnh đạo Phong trào Quyền Hợp pháp của Thổ dân - Aboriginal Legal Rights Movement - Sandra Saunders, đã bày tỏ sự phẫn nộ của mình về một cái chết nữa của người Thổ dân khi bị giam giữ.
Nhân vật hoạt động nghệ thuật người Thổ dân Ngarrindjeri và Boandik này, sinh sống ở thị trấn Wangary, cách Port Lincoln 45 cây số về phía Tây, cho biết bà đã suy sụp sau khi một người thanh niên thổ dân 23 tuổi được phát hiện bất tỉnh trong phòng giam vào hồi tuần đầu tháng Sáu.
Bà nói: “Chúng ta đã có một ủy ban hoàng gia điều tra những cái chết của thổ dân khi bị giam giữ, và, điều tương tự vẫn xảy ra với cái giá là mạng người”.
“Cộng đồng này và tiểu bang Nam Úc nên xấu hổ vì đã để một đứa trẻ thổ dân chết trong lúc bị giam giữ.
“Tự bản thân tôi rất đau buồn phải tự an ủi chín mình, và cộng đồng này cũng vậy."
Sandra Saunders, nhân vật hoạt động nghệ thuật, và là cựu lãnh đạo Phong trào Quyền Hợp pháp của Thổ dân - Aboriginal Legal Rights Movement - nói rằng những cái chết của người dân các Quốc gia Thứ nhất khi bị giam giữ không nên xảy ra. (Ảnh: Sam Roberts)
Cảnh sát Tiểu bang Nam Úc xác nhận người tù nhân Thổ dân này được tìm thấy trong tình trạng bất tỉnh trong phòng giam tại nhà tù Port Lincoln vào ngày 4 tháng Sáu.
Một phát ngôn viên của Bộ Dịch vụ Cải huấn - Department of Correctional Services - cho biết nhân viên đã tìm thấy người thanh niên này vào khoảng 10 giờ tối và thực hiện hô hấp nhân tạo trước khi các nhân viên của Dịch vụ Xe cứu thương Nam Úc (SA Ambulance Service) đến vào khoảng 10 giờ 20 phút tối.
Tuy nhiên, người thanh niên này không thể hồi sinh.
Bà Saunders nói: “Tôi đã vẽ một bức tranh cách đây nhiều năm về những cái chết khi bị giam giữ và chuyện đó vẫn đang xảy ra cho đến bây giờ, và tôi rất đau buồn về điều đó”.
"Xin gửi lời chia buồn tới toàn thể cộng đồng thổ dân ở Port Lincoln. Và tới gia đình của chàng trai trẻ này."
'Đáng lẽ đó là một cái chết có thể phòng ngừa được'
Christopher Charles, trưởng phòng pháp lý của tổ chức Phong trào Quyền Hợp pháp của Thổ dân - Aboriginal Legal Rights Movement, cho biết ông đã đại diện cho hơn 20 gia đình thổ dân trong các cuộc điều tra về những cái chết khi bị giam giữ kể từ năm 1980, bao gồm cả gia đình trong trường hợp gần đây về cái chết của thổ dân khi bị giam giữ ở Port Lincoln năm 2003.
Ông Charles cho biết cái chết của người thanh niên 23 tuổi này dường như có thể ngăn ngừa được, và hệ thống cải huấn có thể cần được xem xét lại.
Ông nói: “Các gia đình phải mất một thời gian rất dài để vượt qua cái chết của con cái họ, nếu đó là những cái chết có thể ngăn chặn được. Và bạn phải tự hỏi mình câu hỏi, liệu đây có phải là một cái chết có thể phòng ngừa được hay không”.
“Từ những gì chúng tôi biết về cái chết khi bị giam giữ này, tôi thấy có vẻ như nó không nên xảy ra.”
"Đáng lẽ đó là một cái chết có thể phòng ngừa được. Và tôi nghĩ rằng Bộ Dịch vụ Cải huấn cần phải giải trình về những vấn đề đó."
Christopher Charles nói rằng không nên để những thanh niên bản địa dễ bị tổn thương một mình trong phòng giam. (ABC News: Lincoln Rothall)
Kiến nghị về an toàn cho tù nhân chưa được thực hiện đầy đủ
Ông Charles cho biết các cuộc điều tra xác minh trước đây, vốn đề nghị những cải tiến để bảo đảm an toàn cho tù nhân, vẫn chưa được thực hiện đầy đủ.
Ông nói: “Tôi đã tham gia vào một cuộc điều tra khác về một cái chết trong Nhà tù Port Lincoln cách đây nhiều năm, trong đó vấn đề là chàng trai trẻ đó đã bị bỏ lại một mình. Và chính trong hoàn cảnh đó, anh ta đã chết”.
"Tôi lo rằng trường hợp này cũng có thể xảy ra tương tự như vậy. Khi bạn có những thổ dân trẻ tuổi, dễ bị tổn thương, họ không nên ở một mình. Họ nên ở bên những người khác để làm bạn, chăm sóc và hỗ trợ họ.”
“Tôi lo lắng muốn biết liệu điều gì xảy ra trong trường hợp này có liên quan đến vấn đề đó hay không, vì, đó là hoàn cảnh của cái chết lần trước đây ở Nhà tù Port Lincoln.”
Phát ngôn viên của Bộ Dịch vụ Cải huấn cho biết nhóm chính quyền đã "cam kết" nâng cấp các phòng giam để bảo đảm chúng đều là "phòng giam an toàn".
Phát ngôn viên này nói “Bộ Dịch vụ Cải Huấn công nhận đây là một chiến lược quan trọng nhằm giảm nguy cơ tự tử trong các cơ sở của chúng tôi.”
"Tất cả các phòng giam giữ an toàn mới được xây dựng đều được xây dựng theo tiêu chuẩn phòng giam an toàn, với một loạt công việc nhằm nâng cấp các phòng giam hiện có đang được tiến hành."
Trong khi ủy ban hoàng gia về Tử vong của Thổ dân bị Giam giữ (Aboriginal Deaths in Custody) được thành lập vào năm 1987 và đưa ra 339 đề nghị, một báo cáo năm 2018 do chính phủ liên bang ủy quyền cho thấy tiểu bang Nam Úc đã thực hiện ít hơn 60% trong số đó.
Trọng tâm chuyển sang báo cáo của nhân viên điều tra và cảnh sát điều tra cái chết
Ông Charles cho biết ông muốn xem báo cáo của nhân viên điều tra cũng như cuộc điều tra của cảnh sát về cái chết, điều này sẽ tiết lộ liệu có bất kỳ cải thiện an toàn nào đối với các phòng giam tại Port Lincoln kể từ cái chết lần trước của thổ dân khi bị giam giữ tại nhà tù này hay không.
Ông nói “Đối với tôi, đó dường như là câu hỏi thực sự quan trọng.”
Dan Cregan, Bộ trưởng Bộ Dịch vụ Cải huấn, gửi lời chia buồn tới gia đình người thanh niên này và nói rằng "bất kỳ cái chết nào trong lúc giam giữ đều là bi thảm".
Ông nói: “Bộ Dịch vụ Cải Huấn đang tiến hành một cuộc điều tra nội bộ về thảm kịch này và Sở Cảnh Sát Nam Úc đang chuẩn bị một báo cáo cho thanh tra viên tiểu bang”.