Sở Thủy Lợi Nam Úc (SA Water) đang thúc đẩy xây dựng nhà máy tại Billy Lights Point.(ABC Eyre Peninsula: Jodie Hamilton)

NAM ÚC - Nền kinh tế trị giá bốn tỷ đô-la ở Eyre Penninsula và khả năng sống của vùng này có thể bị ảnh hưởng đáng kể bởi các hạn chế về nước có thể có hiệu lực vào năm 2026 do các vấn đề về nguồn cấp nước đang diễn ra.

Trong khi khu vực chờ khởi công xây dựng một nhà máy lọc nước mặn theo kế hoạch - nhưng chưa được xác nhận - để bảo đảm an ninh nước của khu vực, lưu vực Uley South vẫn là nguồn nước ngầm chính cuối cùng của Eyre Peninsula.

Lưu vực này được Sở Thủy Lợi Nam Úc (SA Water) thuê, cung cấp khoảng 75% lượng nước trong khu vực cho sử dụng trong các gia đình và cho sử dụng trong công nghiệp.

Các cuộc điều tra của Bộ Môi sinh và Nước, được trình lên Ủy Ban Cảnh quan Eyre Penninsula (Eyre Peninsula Landscape Board) hồi đầu tháng Tư, cho thấy mực nước trong lưu vực đã giảm đến mức báo động.

Jonathan Clark,  tổng giám đốc Ủy ban Cảnh quan Eyre Peninsula, cho biết biến đổi khí hậu là yếu tố chính và trong khi mực nước đã giảm "trong nhiều thập niên" thì quá trình này đã tăng tốc do nồng độ muối tăng lên.

Ông nói: “Đây thực sự là sự việc phải cân nhắc cho hiện tại và phải có hành động tức thì.”

“Mô hình nước ngầm được thực hiện cho thấy nếu chúng ta tiếp tục khai thác ở mức hiện tại thì nước biển… sẽ tràn vào tầng đất ngậm nước.”

Các lưu vực nước ngầm khác ở phía Nam cũng gặp khó khăn

Số liệu từ lưu vực Uley Wanilla và Lincoln South, cũng được sở thủy lợi SA Water thuê để sử dụng trong thời kỳ cao điểm, cho thấy xu hướng tương tự.

Lưu vực Uley South  là nguồn nước ngầm lớn nhất còn lại ở Eyre Peninsula. (Ảnh: Facebook; abc.net.au)

Ông Clark cho biết tình hình này có nghĩa là hội đồng đã bỏ phiếu bắt đầu kế hoạch sửa đổi phân bổ nước cho các lưu vực trong khu vực trước sáu tháng, kế hoạch này sẽ đặt ra các quy tắc quản lý tài nguyên cho thập niên tới.

Ông nói thêm sở thủy lợi SA Water sẽ phải cắt giảm tới 50% lượng khai thác hiện tại từ Uley South.

Ông nói " Uley South là viên ngọc quý trên vương miện. Nó là một trong những lưu vực chứa nuốn cuối cùng còn tồn tại.”

"Hội đồng không thể khoanh tay đứng nhìn tình trạng cạn kiệt nước như thế này xảy ra. Chúng tôi sẽ sửa đổi các thành phần dẫn đến lượng nước có sẵn từ các giấy phép, như sở thủy lợi SA Water, để khai thác ít hơn."

Nhà máy lọc nước mặn được đề nghị tại Billy Lights Point

David Coombe, tổng giám đốc phụ trách dịch vụ khác hàng của SA Water, cho biết họ "sắp” nộp đơn đăng ký phát triển nhà máy lọc nước mặn tại Billy Lights Point, nơi sẽ cung cấp nước vào giữa năm 2026 và giảm bớt áp lực cho các lưu vực.

Ông Coombe thừa nhận khả năng dự án sẽ bị trì hoãn thêm - lần đầu tiên được cơ quan quản lý nguồn nước nêu ra vào năm 2008 - điều đó có nghĩa là họ đang khẩn cấp xem xét lại kế hoạch ứng phó an ninh nước của mình.

Ông cho biết kế hoạch này có thể bao gồm các hạn chế về nước theo từng giai đoạn.

Khi được hỏi liệu các hạn chế có thể ảnh hưởng đến các dự án lớn hay không, chẳng hạn như mỏ khai khoáng Andromeda mới ở Poochera, ông Coombe cho biết điều đó là có thể.

Ông nói: “Chúng ta cần xem xét tất cả các lựa chọn đó để giảm bớt căng thẳng cho các lưu vực nước ngầm ở đó”.

“Chúng ta sẽ phải có nhiều kế hoạch đặt ra để ứng phó với khó khăn với những diễn biến lớn hơn.”

“Thực tế là cho đến khi chúng tôi có nhà máy lọc nước mặn đó, chúng ta sẽ không có đủ nước để cung cấp cho sự phát triển mới trên bán đảo này.”

Ông nói thêm rằng các hạn chế nước sẽ được thực hiện và sau rốt có thể ảnh hưởng đến các hộ gia đình.

Ryan Viney, giám đốc điều hành Phát triển Vùng Nông Thôn Úc Eyre Peninsula - Regional Development Australia Eyre Peninsula - cho biết tình hình này có khả năng đe dọa nền kinh tế cũng như sự thịnh vượng trong tương lai của khu vực này.

Ông nói: “Nước là yếu tố hỗ trợ kinh tế lớn nhất và nếu không có nó, nhiều dự án đang thực hiện trên toàn khu vực sẽ không được tín nhiệm”.

“Đảm bảo nguồn nước không phụ thuộc vào khí hậu là vô cùng quan trọng.”

Ông Viney cho biết ông thất vọng vì nhà máy lọc nước mặn, được sở thủy lợi SA Water thảo luận lần đầu cách đây 16 năm, vẫn chưa được xây dựng - hoặc thậm chí chưa được xác nhận.”

Ông nói: “Chúng tôi đã biết từ năm 2008 rằng chúng tôi cần phải thực hiện điều này.”

“Thật là bực bội vì đến lúc này mà chúng tôi vẫn chưa có được nguồn nước được bảo đảm.”

Nguồn cung cấp nước ngầm ở Bờ Tây (West Coast) cũng ở mức rất thấp.

Thị trấn Elliston đã dựa vào nguồn nước ngầm của chính mình kể từ năm 2008, nhưng thị trưởng Andrew McLeod cho biết mực nước trong lưu vực cũng đang giảm.

Ông nói: “Vân chưa rõ thời điểm ban hành giải pháp trước khi lưu vực này không còn đủ nước xài nữa”.

Trong khi sở thủy lợi SA Water đang thảo luận về việc kéo thêm đường ống dẫn nước đến thị trấn này thì chưa có gì được xác nhận.

Ông McLeod cho biết điều quan trọng nhất là phải bảo đảm nguồn nước mới trước khi phải dùng đến phương cách khác, chẳng hạn như cho xe chở nước đến thị trấn Elliston.

John Hyde cho rằng sự quản lý yếu kém của các ủy bản của chính quyền là nguyên nhân dẫn đến tình trạng hiện nay của các lưu vực. (ABC Eyre Peninsula: Adam Sheldon)

John Hyde, 83 tuổi, là nông dân ở Lower Eyre Peninsula, gia đình của ông sở hữu lưu vực Uley South từ năm 1847 đến năm 1961, đổ lỗi cho tình trạng khó khăn hiện tại của khu vực là do nhiều cơ quan chức trách  của chính quyền ở lưu vực này yếu kém trong nhiều năm.

Vào năm 2013, Ông Hyde đã dẫn đầu một cuộc điều tra của nghị viện tiểu bang về nguồn cung cấp nước ở Eyre Peninsula và nêu lên mối lo ngại về việc quản lý yếu kém các lưu vực cũng như những tác động trong tương lai.

Ông nói: “Chính quyền… đã được thông báo trong nhiều năm về những gì sẽ xảy ra”.

"Tuy nhiên, những chuyên gia này đã nói với công chúng, với các ủy ban, và chính quyền rằng mọi thứ đều ổn.”

“Tất cả những điều tôi đã nói trong bản đệ trình lên chính quyền và các cố vấn quản lý các lưu vực, đều đã xảy ra, và bây giờ tất cả đã rơi tình huống khó khăn và họ chẳng làm gì cả.”