Thủ tướng Úc Anthony Albanese (trái) bắt tay Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (phải), tại Hội nghị hẹp các nhà lãnh đạo kinh tế APEC, trong hội nghị Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương thường niên tại Trung tâm Hội nghị Moscone West ở San Francisco, California, Hoa Kỳ , Ngày 17 tháng 11 năm 2023. EPA/JOHN G. MABANGLO. Nguồn: EPA / JOHN G. MABANGLO/EPA

AUSTRALIA - Vụ việc này xảy ra vào hôm thứ Tư, 14/11 và đến thứ Bảy nó được Chính phủ liên bang tiết lộ trong một tuyên bố, và đến hôm nay thì Thủ tướng lần đầu tiên đề cập đến vấn đề này nói rằng các hành động của quân đội Trung Quốc là nguy hiểm và thiếu chuyên nghiệp. Thủ tướng cũng xác nhận rằng ông đã nêu lên với cấp cao nhất của Trung quốc việc người nhái Hải quân Úc bị tấn công bằng sóng siêu âm từ tàu Hải quân Trung Quốc.

Thủ tướng Anthony Albanese cho biết ông đã nêu rõ sự phản đối mạnh mẽ của Úc đối với Trung Quốc về một sự cố trong đó các nhân viên hải quân bị thương do sóng siêu âm từ một tàu hải quân Trung Quốc.

Ông Albanese đã phải đối mặt với sự chỉ trích từ phe đối lập và các chính trị gia liên bang vì không tiết lộ chi tiết về vụ việc cho đến sau khi ông gặp Chủ tịch Tập Cận Bình tại hội nghị thượng đỉnh APEC.

Thủ tướng nói với Sky News rằng không có cuộc gặp song phương nào tại APEC mà hai nhà lãnh đạo thảo luận về vụ việc.

Tuy nhiên, ông nói rằng ông đã nói rõ qua các kênh khác rằng Úc phản đối điều mà ông mô tả là hành vi nguy hiểm và nói rằng sự việc đáng lẽ không nên xảy ra.

Bộ trưởng Quốc phòng đối lập Andrew Hastie chỉ trích sự chậm trễ.

"Tôi nghĩ thật đáng lo ngại khi Chính phủ Albanese chỉ công bố chi tiết về hành động ác ý này đối với các người nhái hải quân của chúng ta sau khi Thủ tướng rời khỏi hội nghị thượng đỉnh APEC. Và đó là nơi ông ấy khoe về cuộc trò chuyện dài với Chủ tịch Tập và Vương Nghị, và việc ông ấy không nêu vấn đề với hai nhà lãnh đạo đó là không thể chấp nhận được, lẽ ra ông ấy nên nêu nó lên và yêu cầu họ xin lỗi."

Ngày 14/10, tàu HMAS Toowoomba của Hải quân Úc đang đi qua vùng biển nằm trong Vùng Đặc quyền Kinh tế của Nhật Bản thì chân vịt của tàu bị vướng vào lưới đánh cá.

Một số người nhái hải quân Úc sau đó đã được cử xuống để gỡ lưới ra khỏi chân vịt.

Các sĩ quan trên tàu Úc lúc đó đã gửi thông tin liên lạc đến một tàu khu trục hải quân của Quân đội Giải phóng Nhân dân gần đó - yêu cầu con tàu tránh xa trong khi hoạt động lặn đang được tiến hành.

Bất chấp những cảnh báo này, tàu Trung Quốc vẫn tiếp tục tiếp cận.

Gắn trên thân tàu Trung Quốc là một sonar, một thiết bị định vị phát ra sóng âm trong nước - đủ mạnh để gây tổn thương thính giác và mất phương hướng.

Một người nhái của Hải quân Úc bị thương nhẹ trong vụ việc.

Ông Albanese hiện đang phải đối mặt với câu hỏi tại sao tin tức về vụ việc không được tiết lộ cho đến một ngày sau cuộc gặp thứ hai với Chủ tịch Tập tại Hội nghị thượng đỉnh APEC.

Thủ tướng đã nói chuyện với Sky News về vụ việc.

"Điều tôi đã nói khi ở Trung Quốc là chúng ta sẽ hợp tác ở những nơi có thể hợp tác, và không đồng ý ở những nơi chúng ta cần phải kiên định. Và đây là một trong những lúc mà chúng tôi không đồng ý với hành động của Trung Quốc. Chúng tôi đã nói rõ rằng chúng tôi không đồng ý với những gì đã xảy ra, rằng chúng tôi có sự phản đối mạnh mẽ nhất có thể, và rằng loại sự việc này không nên xảy ra. Chiếc tàu khu trục liên quan rõ ràng nhìn thấy chỉ dẫn cho thấy có người nhái ở bên dưới. Họ đang gỡ lưới đánh cá khỏi thiết bị đó vì vậy họ phải ở dưới nước. Và lẽ ra họ phải được phép thực hiện công việc bình thường này mà không có sự can thiệp kiểu như vừa xảy ra từ phía Trung Quốc."

Khi được hỏi về những chỉ trích đối với phản ứng của chính phủ, ông Albanese nói rằng ông đã nêu lên mối lo ngại của mình với chính phủ Trung Quốc một cách thích hợp.

"Chúng tôi đã nêu vấn đề này rất rõ ràng thông qua tất cả các kênh thông thường. Khi tôi ở San Francisco, chúng tôi chưa có cuộc gặp song phương nào với Chủ tịch Tập để trình bày chi tiết về những sự kiện đã xảy ra. Tôi không nói về những cuộc gặp riêng bên lề, những cuộc thảo luận mà tôi có với bất kỳ nhà lãnh đạo thế giới nào. Đó là cách bạn giữ liên lạc. Nhưng tôi có thể bảo đảm với bạn rằng chúng tôi đã nêu ra những vấn đề này theo cách thích hợp và rất rõ ràng, dứt khoát, không có sự lầm lẫn. Trung Quốc hiểu quan điểm của Úc về vấn đề này."

Phó lãnh đạo Đảng Tự Do Sussan Ley đã lên mạng xã hội, nói rằng phản ứng của chính phủ là yếu kém và cáo buộc Thủ tướng ưu tiên cơ hội chụp ảnh hơn là lên tiếng cho người Úc.

Ông Albanese nói rằng chính phủ cần phải giải quyết những sự cố nhỏ hơn như thế này, thay vì cho phép chúng leo thang - điều mà ông cho rằng sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng cho lợi ích quốc gia của Úc.

Cựu Thủ tướng và đại sứ Úc tại Hoa Kỳ, Kevin Rudd, nói với Đài phát thanh ABC rằng những lời chỉ trích dành cho ông Anthony Albanese đang làm xao lãng những gì đã xảy ra.

"Tôi không có quyền bình luận về nội dung cuộc thảo luận cấp Thủ tướng với Chủ tịch Trung Quốc, hoặc với bất kỳ ai khác trong số hàng chục các lãnh đạo chính phủ mà Thủ tướng đã nói chuyện cùng khi ông có mặt tại hội nghị này - Hội nghị thượng đỉnh APEC. Thành thật mà nói, bằng bất kỳ biện pháp nào, điều này hoàn toàn làm xao lãng câu hỏi cốt yếu: Trung Quốc, thông qua các hành động của mình, thông qua Hải quân PLA, đã tham gia vào các hoạt động không an toàn chống lại Hải quân Hoàng gia Úc. Chính phủ Úc không chỉ phản ứng một cách riêng tư và thông qua các kênh ngoại giao, Chính phủ Úc đã công khai thông qua Quyền Thủ tướng Richard Marles và công khai bày tỏ quan điểm của chúng tôi một cách rõ ràng."