Bộ trưởng Dịch vụ Chính phủ Úc, Bill Shorten, phát biểu tại Câu lạc bộ Báo chí Quốc gia ở thủ đô Canberra. Ảnh: AAP / LUKAS COCH

AUSTRALIA - Chính phủ Liên bang đã công bố đại tu Chương trình Bảo hiểm Khuyết tật Quốc gia NDIS. Bộ trưởng NDIS, ông Bill Shorten đã đổ lỗi cho phe Đối lập, đồng thời đề xuất một loạt cải tổ để kiềm chế gian lận và chi phí leo thang.

Trong một bài phát biểu trước Câu lạc bộ Báo chí Quốc gia, Bộ trưởng Dịch vụ Chính phủ Bill Shorten tuyên bố Chương trình Bảo hiểm Khuyết tật Quốc gia đã lạc lối.

Hơn nửa triệu người Úc nhận được sự hỗ trợ từ NDIS, được thành lập gần 10 năm trước bởi chính phủ Lao động Gillard.

Ông Shorten là một trong những người thiết kế chính của chương trình này, ông cho rằng cần phải làm nhiều việc quan trọng để cải thiện trải nghiệm của những người thụ hưởng NDIS.

"Để NDIS đạt được tiềm năng, nó cần được khởi động lại. Tôi và các đồng nghiệp của tôi cam kết một cách mạnh mẽ cung cấp cách thức thực hiện, chứ không chỉ lý do cho việc này. Trong những tháng qua, kể từ khi chúng tôi được bầu, chính phủ này đã làm việc để thực hiện những lời hứa của chúng tôi nhằm đưa NDIS trở lại đúng hướng."

Tính bền vững của chương trình này đang bị nghi ngờ.

NDIS này đang trên đà trở thành một trong những khoản chi lớn nhất của ngân sách liên bang, từ gần 36 tỷ đô la trong năm nay, dự kiến sẽ tiêu tốn 50 tỷ đô la trước năm 2026.

Con số đó nhiều hơn cả Medicare và chương trình chăm sóc người cao niên cộng lại.

Với nhu cầu ngày càng tăng, hơn một triệu người dự kiến sẽ nhận được hỗ trợ từ chương trình này trước năm 2032.

Ông Shorten nói rằng việc cải tổ sẽ không dễ dàng.

Ông nói “Chúng ta cần đưa NDIS trở lại đúng hướng. Đó không phải là một yêu cầu tài chính. Đó là cốt lõi để cải thiện cuộc sống. Việc khắc phục chi phí sẽ không dễ dàng, sẽ mất thời gian và đòi hỏi một nỗ lực tập thể.”

"Những người Úc mới bị khuyết tật tham gia vào việc thành lập NDIS ngay từ đầu, điều này rất quan trọng. Tôi sẽ làm việc với các bạn từng bước trên con đường này."

Không có kế hoạch thay đổi điều kiện tham gia chương trình hiện dành cho những người dưới 65 tuổi.

Bộ trưởng đang đề xuất một phương pháp tiếp cận sáu điểm để tăng nhân sự, chuyển sang các kế hoạch chăm sóc dài hạn, sắp xếp cuộc sống độc lập được hỗ trợ tốt hơn, hỗ trợ chính thống hơn, kiểm soát chi phí và gian lận tăng vọt.

Một lực lượng đặc nhiệm đã điều tra 300 triệu đô la xin tài trợ NDIS giả mạo.

Ông Shorten đã nhanh chóng chỉ tay đổ lỗi.

"Trong cánh cửa xoay vòng của các bộ trưởng liên đảng bị thất sủng, việc bỏ bê chương trình này của liên đảng thật kinh khủng. Họ bịt miệng Cơ quan Bảo hiểm Khuyết tật Quốc gia. Họ thậm chí không để NDIA chọn hệ thống công nghệ thông tin của riêng mình hoặc thuê đủ người để trả lời điện thoại và điều hành.”

“Hội đồng quản trị được xếp chồng lên nhau với các liên minh chính trị, họ đã cố gắng xúc tiến cải cách, mà họ gọi là đánh giá độc lập, nhưng đó chỉ là lời nói nước đôi".

Lãnh đạo phe đối lập, Peter Dutton đã trả lời rằng Lao động phải tiếp tục tài trợ cho chương trình.

"Bill Shorten là kiến trúc sư của NDIS. Nếu có sai sót trong NDIS, thì Bill Shorten phải giải thích lý do tại sao ông ấy thiết kế chương trình theo cách như vậy. NDIS là chương trình vô cùng quan trọng. Nó cần được tài trợ hợp lý, và cần tập trung vào những người khuyết tật nặng, những người đang gặp khó khăn nhất.”

“Điều tồi tệ nhất mà bạn có thể gặp phải trong tình huống này là chính phủ Lao động không quản lý chương trình một cách hiệu quả, khiến chương trình trở nên không bền vững."

Phe Đối lập nói rằng họ sẵn sàng hỗ trợ những cải tổ hợp lý để làm cho kế hoạch này hiệu quả hơn

"Tôi đã nói trong bài phát biểu trả lời về ngân sách của mình vào tháng 10 năm ngoái rằng chúng tôi sẽ hỗ trợ chính phủ thực hiện những cải cách hợp lý. Đảng Lao động không đề nghị như vậy khi chúng tôi đang nắm chính phủ."

Thiết kế cho chương trình dễ tiếp cận hơn cũng là một trong những mục tiêu của Lao động, họ thừa nhận những người thuộc Quốc gia thứ nhất và những người có nguồn gốc di cư không được đại diện đầy đủ trong NDIS và nhận được ít tài trợ hơn.

Bộ trưởng Bill Shorten cho biết việc giảm bớt những rào cản đó là một trong những mục tiêu của đánh giá NDIS độc lập.