Thủ tướng Anthony Albanese tại hội nghị cấp cao lần trước của ASEAN ở Indonesia, đứng cùng lãnh đạo các nước thành viên trong đó có Tổng thống Indonesia Joko Widodo ở bên phải và Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính ở bên trái. Nguồn: AAP / Willy Kurniawan

 

 

 

Đây là cuộc họp lớn nhất của các nhà lãnh đạo thế giới tại Úc trong 5 năm. Vậy hội nghị cấp cao ASEAN-Úc là gì?

 

Chín nhà lãnh đạo Đông Nam Á đã cùng hàng trăm nhà ngoại giao, học giả và quan chức tới Melbourne tham dự Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN-Australia 2024.

 

Hội nghị thượng đỉnh Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) năm nay, do Thủ tướng Anthony Albanese chủ trì, là cuộc tụ họp ngoại giao lớn nhất của các nhà lãnh đạo thế giới tại Úc kể từ năm 2018.

 

Chuỗi cuộc họp dự kiến sẽ tập trung vào những thách thức mà khu vực đang phải đối mặt, bao gồm phát triển kinh tế và phản ứng trước các yêu sách lãnh thổ của Trung Quốc trên các tuyến đường thương mại hàng hải quan trọng.

 

Vậy ASEAN là gì? Và các nhà lãnh đạo sẽ thảo luận điều gì tại hội nghị thượng đỉnh năm nay?

 

 

Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN-Australia là gì?

 

Hội nghị thượng đỉnh năm nay kỷ niệm mối quan hệ 50 năm giữa các thành viên ASEAN và Úc, đối tác đối thoại chính thức lâu đời nhất của ASEAN.

 

Từ thứ Hai đến thứ Tư tuần này, hàng trăm nhà ngoại giao, học giả và quan chức sẽ tham gia cùng các nhà lãnh đạo thế giới tại một số cuộc họp chính thức và bên lề để thảo luận về các chính sách và vấn đề khác nhau.

 

-- --

 

 

 

Tại sao ASEAN quan trọng?

 

 

Tiến sĩ Avery Poole, một thành viên của Trường Chính trị và Quan hệ Quốc tế tại Đại học Monash, cho biết hội nghị thượng đỉnh này rất quan trọng đối với Úc vì nó biểu thị sự tham gia và ưu tiên liên tục của chúng ta đối với khu vực.
 

Bà Poole nhận định "Mối quan hệ ASEAN-Úc là trung tâm, nhưng sẽ có rất nhiều cuộc thảo luận diễn ra bên lề xung quanh một số vấn đề như kinh tế khu vực, an ninh đa phương, năng lượng sạch – đủ thứ."

 

 

 

How many people born in ASEAN countries live in Australia?

 

 

(Nguồn: SBS)

 

 

 

Bà nói thêm, các cuộc thảo luận sẽ tăng cường quan hệ và định hình các chính sách giúp đạt được các mục tiêu chung cho tương lai của khu vực.
 

Điều này cũng quan trọng đối với 1,04 triệu người sống ở Úc sinh ra hoặc có gia đình ở các quốc gia thành viên ASEAN.

 

 

 

Bao nhiêu quốc gia là thành viên của ASEAN?

 

Khối khu vực ASEAN bao gồm 10 thành viên: Brunei, Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam.

 

Timor-Leste sẽ quan sát hội nghị thượng đỉnh, trong khi quan chức Myanmar tạm thời bị đình chỉ tham gia.

 

 

 

(Nguồn: SBS)

 

 

 

 

Vì sao quan chức Myanmar không dự ASEAN?

Myanmar, quốc gia được kết nạp vào những năm 1990, đã mất ghế trên bàn đàm phán vì không đáp ứng được kỳ vọng của ASEAN.

 

Bà Poole nói "Ý tưởng là Myanmar sẽ tuân thủ các nước láng giềng ASEAN trong nỗ lực hướng tới một tình hình an toàn hơn, ít người tị nạn vượt biên giới qua nước láng giềng Thái Lan và các nước khác."

 

Đất nước này vẫn không ổn định, với tình trạng bất ổn đáng kể, nhiều cuộc đảo chính và sự đàn áp liên tục đối với các dân tộc thiểu số, gây ra sự chỉ trích quốc tế và khiến ASEAN phải tạm thời ngừng sự tham gia của quốc gia này.

 

 

 

Điều gì sẽ được nêu ra tại Hội nghị thượng đỉnh ASEAN 2024?

 

Kinh tế và an ninh là hai chủ đề chính của Hội nghị cấp cao ASEAN-Australia.

 

Bà Poole nhận xét "Indonesia, Singapore, Philippines và Malaysia sẽ mong muốn thấy những dấu hiệu của Úc về ý định tăng trưởng và phát triển mối quan hệ kinh tế."

 

Lập trường của Bắc Kinh ở Biển Đông dự kiến sẽ nổi bật trong các cuộc thảo luận, sau các tranh chấp lãnh thổ trên hành lang thương mại quan trọng mà các thành viên như Philippines và Việt Nam cũng tuyên bố chủ quyền.

 

Bà lưu ý rằng các nhà lãnh đạo Đông Nam Á cũng muốn thấy Úc cam kết bảo đảm an ninh đa phương, đặc biệt là an ninh hàng hải.

 

Bà Poole nói "Điều đó không chỉ dành cho các khu vực an ninh thông thường mà còn vì nó quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế khu vực. Ví dụ, eo biển Malacca cần phải an toàn và bảo đảm để giá cước vận chuyển được bảo đảm".

 

Ngoại trưởng Penny Wong đã bắt đầu các cuộc đàm phán tại Melbourne bằng việc công bố bổ sung 262,5 triệu đô-la cho các chương trình phát triển và an ninh hàng hải.

 

 

 

Những vấn đề nào sẽ bị lảng tránh tại Hội nghị thượng đỉnh ASEAN?

 

Tiến sĩ Poole cho biết các nhà hoạt động sẽ "thất vọng" khi nhận thấy các vấn đề nhân quyền sẽ không được đưa ra bàn thảo, mặc dù hồ sơ nhân quyền ở một số quốc gia thành viên có sự tụt dốc.

 

 

Người biểu tình kêu gọi chú ý nhiều hơn đến tình hình chính trị ở Myanmar trong cuộc biểu tình bên ngoài Trung tâm Triển lãm và Hội nghị Melbourne. Nguồn: AAP / Joel Carrett

 

 

 

Bà Poole cho biết "Úc với tư cách là chủ nhà và tôn trọng các quy tắc không can thiệp của ASEAN… sẽ cẩn thận tránh nói về những vấn đề trong nước và sẽ cố gắng duy trì các cuộc thảo luận ở cấp độ khu vực,"

"Điều đó chắc chắn sẽ gây thất vọng cho những ai muốn gây thêm áp lực lên các quốc gia Đông Nam Á để đạt được thành tích nhân quyền tốt hơn."