AUSTRALIA - Nhà chức trách lên kế hoạch giết hoặc chuyển chỗ hơn 10,000 con ngựa hoang nhằm hạn chế số lượng loài này nhưng giới nghiên cứu cho rằng con số đó chưa đủ.

Ngựa hoang sinh sôi ở vùng núi của Úc. Ảnh: Abc.net.au

Số lượng ngựa hoang ở Úc vào khoảng hơn 25,000 con dựa theo kết quả khảo sát trên không năm 2019, theo Vườn quốc gia Alps. Phần lớn ngựa hoang sống ở vùng núi cao của Úc, nằm ở khu vực giao nhau của 3 tiểu bang: New South Wales (NSW), Victoria và Lãnh thổ Thủ Đô.

Vùng núi cao của Úc chỉ chiếm 1 phần trăm đất lục địa, có nhiều loài đặc hữu và bị đe dọa không thể tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác, theo David Watson, nhà sinh thái học ở Đại học Charles Sturt. Ngựa hoang, loài xâm hại ở Úc, cũng sinh sản nhanh chóng và phá hủy hệ sinh thái ở khu vực này.

Một nơi đang bị đe dọa đặc biệt là vườn quốc gia Kosciuszko ở NSW, ngôi nhà của hơn 14,000 con ngựa hoang. Bản dự thảo kế hoạch mới do Cơ quan Động vật hoang dã và Vườn quốc gia ở NSW công bố hôm 1/10 đặt mục tiêu giảm số lượng ngựa hoang ở vườn quốc gia Kosciuszko xuống 3,000 con. Số ngựa còn sót lại sẽ được kiểm soát ở 32 phần trăm công viên. Nhà chức trách cho biết kế hoạch sẽ bảo vệ khu vực đồng thời bảo tồn "giá trị di sản" của ngựa hoang, một khái niệm gây tranh cãi được nhắc tới trong bộ luật của tiểu bang năm 2018. Theo đó, ngựa hoang có tầm quan trọng về mặt văn hóa đối với vườn quốc gia dù chúng do những người định cư Âu châu đưa tới khu vực.

Tuy nhiên, trong một lá thư ngỏ công bố hôm 29/10, 69 nhà khoa học đến từ Viện Hàn lâm Khoa học Úc Đại Lợi cho rằng kế hoạch dự thảo để lại quá nhiều ngựa hoang và không thể bảo vệ tốt vườn quốc gia trước tác động của chúng. Họ cho rằng nhà chức trách đang thuận theo mong muốn của những nhà vận động bảo vệ ngựa hoang và phớt lờ bằng chứng khoa học. Các nhà khoa học kêu gọi Cơ quan Động vật hoa dã và Vườn quốc gia giảm số lượng ngựa hoang xuống thấp hơn nhiều so với con số 3,000 trong đề xuất nhằm bảo vệ toàn bộ Kosciuszko.

Theo Watson, chính quyền tiểu bang NSW đã chọn nơi tệ nhất để ngựa hoang sống lang thang. Vùng núi cao ở Úc là nơi ở của một số động vật nguy cấp và dễ bị tổn thương, bao gồm cá stocky galaxias (Galaxias tantangara), ếch cây vùng cao (Litoria verreauxii alpina) và chuột răng rộng (Mastacomys fuscus). Không có động vật có móng guốc bản xứ ở Úc, vì vậy ngựa hoang cũng gây ra nhiều thiệt hại cho thực vật không tiến hóa để trở thành thức ăn của chúng. Số lượng ngựa tăng lên dẫn tới gặm cỏ quá mức. Don Driscoll, nhà sinh thái học ở Đại học Deakin, Australia, nói "Những khu vực này quá mỏng manh để động vật ăn cỏ lớn giẫm đạp khắp nơi".

Hai tiểu bang vùng cao khác cũng đang đối phó với ngựa hoang bằng biện pháp cứng rắn hơn. Vùng Lãnh thổ Thủ Đô Úc, nơi giáp vườn quốc gia Kosciuszko, sẽ loại bỏ bất kỳ con ngựa hoang nào đi qua biên giới. Hôm 1/11, tiểu bang Victoria cũng công bố kế hoạch quản lý, loại bỏ mọi con ngựa hoang ở môi trường sống vùng cao ở tiểu bang.

Phương pháp được ưa chuộng để di chuyển ngựa hoang khỏi môi trường sống tự nhiên là đưa chúng tới một mảnh đất tư nhân. Nhưng biện pháp này rất tốn thời gian và tốn kém, chỉ có khoảng 1,000 con ngựa hoang ở NSW được chuyển chỗ ở thành công từ năm 2002. Nếu kế hoạch thất bại, nhà chức trách sẽ phải diệt trừ ngựa hoang bằng cách bắn từ trên không.