Stedman Sailor đến cùng với các thành viên khác của cộng đồng thổ dân để tham gia nghi lễ dân gian như một phần của lễ kỷ niệm Ngày Úc. Nguồn: AAP

AUSTRALIA - Một số hội đồng thành phố địa phương đã cùng các nhóm cộng đồng kêu gọi đổi ngày kỷ niệm quốc khánh Úc sang một ngày khác. Đài NITV đã nói chuyện với các đại diện của chính quyền địa phương, các Tập đoàn Thổ dân và tổ chức cộng đồng về những quan điểm đa dạng của Thổ dân trong việc đổi ngày, cũng như những nỗ lực của địa phương nhằm biến ngày 26 tháng 1 thành một ngày hòa nhập hơn.

Ngày 26 tháng 1 được chọn là ngày lễ Quốc khánh Úc vào năm 1994.

Cũng vào ngày này năm 1788, Hạm đội thứ nhất đã thành lập một khu định cư dành cho tù nhân tại Sydney Cove, đánh dấu sự khởi đầu của quá trình Thuộc địa hóa tại Úc.

Đây là một ngày vô cùng đau đớn và tang tóc đối với nhiều thổ dân và người dân đảo Torres.

Nhiều thập niên bạo lực thuộc địa, tước đoạt và chấn thương gây ra cho người dân các Quốc gia Bản địa kể từ ngày này đã khiến nhiều người kêu gọi thay đổi ngày kỷ niệm quốc khánh của Úc.

Đài phát thanh NITV đã nói chuyện với đại diện của các hội đồng địa phương, tập đoàn Thổ dân và các tổ chức cộng đồng về việc thay đổi ngày cũng như những nỗ lực của địa phương nhằm thừa nhận nỗi đau và tổn thương liên quan đến ngày 26 tháng 1.

Sarah Jane Hall là Đồng Chủ tịch Nhóm Hành động Gắn kết Koori của Ballarat. Cô nói rằng có sự ủng hộ đáng kể cho việc thay đổi ngày trong cộng đồng Ballarat.

"Có một làn sóng mạnh mẽ trong cộng đồng Thổ dân và phi Thổ dân. Cần lưu ý rằng không phải tất cả người dân các Quốc gia Bản địa đều cảm thấy cần phải thay đổi ngày, nhưng với các sự kiện cộng đồng khác nhau mà chúng tôi đã tổ chức ở Ballarat trong nhiều năm qua, họ bày tỏ sự ủng hộ áp đảo về việc Ngày Quốc khánh Úc sẽ được tổ chức vào một ngày khác trong năm."

Giám đốc điều hành của Tập đoàn thổ dân Bendigo Dallas Widdicombe cho biết việc thay đổi ngày chỉ là vấn đề thời gian.

"Có rất nhiều động lực. Chúng tôi đã thấy điều đó trong nhiều năm qua. Điều này sẽ xảy ra. Sẽ cần nhiều sự vận động hơn, nhưng nó sẽ xảy ra, ngày tháng sẽ thay đổi. Hy vọng đó là ngày chúng ta có thể cùng nhau ăn mừng với tư cách là một quốc gia."

Một số hội đồng thành phố địa phương đã gửi một thông điệp rõ ràng thông qua việc quyết định không công nhận ngày 26 tháng 1 là ngày lễ kỷ niệm.

Ở phía bắc Melbourne, Thị trưởng Hội đồng Meri-Bek, Angelica Panopolous, cho biết các nghị viên đã chính thức quyết định công nhận ngày này là ngày để tang thay vì lễ kỷ niệm vào năm 2017.

Thị trưởng Angelica Panopolous nói “Phần lớn các nghị viên hội đồng thành phố đã quyết định rằng ngày 26 tháng 1 không phải là một ngày để ăn mừng. Đây không phải là một ngày lễ đoàn kết hay mang tính toàn diện cho mọi người.”

Đó là một ngày của sự mất mát và tổn thương sâu sắc đối với các Quốc gia Bản địa. Việc này giống như lắng nghe họ. Không nên kỷ niệm một ngày có hại cho rất nhiều người."

Đối với Thượng nghị sĩ độc lập Lidia Thorpe, chỉ ý tưởng thay đổi ngày là chưa đủ.

Bà nói rằng nếu không có một quy trình nói lên sự thật để thừa nhận đầy đủ về lịch sử thuộc địa bạo lực của Úc và những tác động đang diễn ra của nó đối với người dân các Quốc gia Bản địa, thì việc thay đổi ngày tháng sẽ có nguy cơ mang tính tượng trưng.

"Nếu bạn thay đổi ngày sang bất kỳ ngày nào khác, bạn chỉ chuyển vấn đề sang ngày đó. Vì vậy, chúng ta cần có một hành trình nói lên sự thật và một cuộc trò chuyện xung quanh hiệp ước để tất cả chúng ta có thể đạt được một thỏa thuận về một ngày có ý nghĩa hòa bình."

Bên cạnh những lời kêu gọi thay đổi ngày, nhiều tổ chức cơ sở và hội đồng thành phố địa phương đang tìm cách chuyển trọng tâm sang ngày 26/1.

Vào năm 2020, bà Thorpe là nhân vật hàng đầu trong việc thành lập Lễ tưởng niệm vào lúc Bình minh theo phong cách Ngày Anzac, hoạt động này đã trở nên phổ biến và được nhiều Chính quyền Địa phương khác nhau tiếp nhận.

Các sự kiện tưởng niệm vào lúc Bình minh diễn ra vào đầu giờ ngày 26 tháng 1 để tri ân và bày tỏ lòng kính trọng đối với những người Thổ dân đã chết trong các cuộc chiến tranh và thảm sát ở biên giới, những người lính Thổ dân đã chết trong các cuộc chiến sau đó, những người bị loại khỏi gia đình của họ như một phần của Thế hệ bị đánh cắp, cũng như những người bị ảnh hưởng bởi bạo lực thuộc địa đang diễn ra.

Bà Thorpe nói rằng việc nói sự thật diễn ra tại các buổi lễ này tạo cơ hội để nhận ra sự thương tiếc và nỗi đau mà ngày này đại diện cho rất nhiều người.

"Nó thực sự đã mở ra một không gian để mọi người đến với nhau và tìm hiểu về những bất công khủng khiếp vẫn tiếp tục xảy ra. Nhưng cũng hãy xoa dịu nỗi đau bằng cách sát cánh bên nhau vào một ngày thật đau đớn."

Đối với ông Widdicombe, lễ tưởng niệm lúc bình minh được tổ chức vào ngày 26 tháng 1 tại Bendigo mang đến cơ hội để suy ngẫm về lịch sử gia đình của chính ông và việc những người lính Bản địa bị từ chối đối xử bình đẳng.

"Tôi cũng có mối liên hệ cá nhân. Ông tôi, người vẫn còn sống cho đến ngày nay, là một cựu quận nhân tại Việt Nam. Ông trở về mà không có nơi định cư, giống như những người Úc chính thống đã chiến đấu cho đất nước. Vì vậy, điều quan trọng là chúng ta phải ghi nhận những người lính Thổ dân của mình."

Lễ tưởng niệm bình minh cũng đã được tổ chức hàng năm tại Ballarat kể từ năm 2020.

Bà Hall nói rằng sự kiện này mang đến một cơ hội quan trọng cho sự thống nhất và đoàn kết vào ngày 26 tháng 1.

"Đó là một cơ hội tuyệt vời để mọi người đến với nhau. Thổ dân và người dân đảo Torres, các đồng minh, những người phi bản địa đều đến với nhau.”

Bà nói rằng đó là việc tôn vinh sự kiên cường của người dân và văn hóa Bản địa, đồng thời tạo ra những con đường chữa lành.

"Chúng tôi ghi nhận sự quyết tâm, khả năng phục hồi và sức mạnh của những người đã sống sót sau tổn thương. Tôi cảm thấy rằng có rất nhiều sự khôn ngoan trong lời nói của cậu Jeffrey khi ông nói trong quá trình chữa lành, chúng tôi không chữa lành một mình. Chúng tôi làm điều đó cùng nhau. Chỉ cùng nhau chúng ta mới có thể chữa lành bởi vì một mình mang theo tổn thương.”

“Vì vậy, khi chúng ta sinh tồn, khi chúng ta làm lễ, khi chúng ta hồi hương, chúng ta cùng nhau làm điều đó, Người Thổ dân và phi Thổ dân cùng với nhau. Chúng ta có thể an ủi lẫn nhau."