Ngoại Trưởng Úc, Penny Wong, và Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc, Vương Nghị. Ảnh: AAP

AUSTRALIA - Nước Úc hiện phá vỡ bế tắc về tình trạng ngoại giao đóng băng với Trung Quốc. Ngoại trưởng Úc, Penny Wong viếng thăm Bắc kinh hôm thứ tư, được xem là vị Ngoại Trưởng Úc đầu tiên đến thăm Trung Quốc kể từ năm 2018. Ngoài ra một số bổ nhiệm đáng chú ý, như cựu Thủ Tướng Kevin Rudd vào chức vụ đại sứ Úc tại Mỹ.

Chuyến đi của Ngoại trưởng Penny Wong tới Bắc Kinh vào thứ Tư, sẽ đánh dấu 50 năm kể từ khi Úc và Trung Quốc thiết lập quan hệ ngoại giao.

Thế nhưng trong ba năm qua, mối quan hệ hai nước đã bị ảnh hưởng.

Thượng nghị sĩ Wong sẽ là Tổng trưởng ngoại giao đầu tiên đến thăm Trung Quốc, kể từ chuyến thăm của bà Marise Payne vào năm 2018 và là Ngoai trưởng Úc đầu tiên đến thăm kể từ năm 2019, khi quan hệ hai nước xấu đi nghiêm trọng.

Được biết Trung Quốc áp đặt một loạt các biện pháp trừng phạt thương mại khắc nghiệt đối với Úc, sau chuyến thăm của Tổng trưởng Thương mại lúc đó là Simon Birmingham.

Với tư cách là người phát ngôn đối ngoại hiện tại của phe đối lập, Thượng nghị sĩ Birmingham hoan nghênh chuyến thăm.

Nghị sĩ Simon Birmingham “Đây là một chuyến đi thích hợp được thực hiện nhân lễ kỷ niệm 50 năm, để tìm cách thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực cùng có lợi, nhưng cũng quan trọng là cố gắng giải quyết một số vấn đề khó khăn tồn tại, liên quan đến quan hệ Úc-Trung Quốc hiện tại”.

Trong một tuyên bố chung với Thủ tướng Anthony Albanese, Thượng nghị sĩ Wong cho biết ‘Úc tìm kiếm một mối quan hệ ổn định với Trung Quốc; Úc sẽ hợp tác ở những nơi có thể, hoặc không đồng ý và tham gia vì lợi ích quốc gia’.

Là đối tác thương mại lớn nhất của Úc, chuyến thăm của Thượng nghị sĩ Wong sẽ hướng tới việc, dỡ bỏ các lệnh trừng phạt thương mại do Trung Quốc áp đặt kể từ năm 2020.

Chúng bao gồm thuế quan đối với lúa mạch, rượu vang, thịt bò, hải sản và than đá.

Thượng nghị sĩ Birmingham nói rằng, đây chỉ là một trong số ít vấn đề quan trọng phải được nêu ra, trong các cuộc đàm phán.

Nghị sĩ Simon Birmingham nói “Thử nghiệm của các cuộc đàm phán này sẽ là, liệu các biện pháp trừng phạt thương mại có được dỡ bỏ hay không, việc trả tự do cho những người Úc bị giam giữ có đạt được tiến triển hay không, và những cải thiện trong bối cảnh an ninh và trên mạng, mà chúng ta phải đối mặt".

"Thử nghiệm thực sự cũng là Tổng trưởng Wong cần phải chắc chắn rằng, bà ấy đang nêu ra những vấn đề quan trọng về nguyên tắc, xung quanh việc tôn trọng luật pháp quốc tế trong khu vực của chúng ta, tôn trọng nhân quyền và thúc giục Trung Quốc sử dụng ảnh hưởng mà họ có đối với Nga, để chấm dứt cuộc xâm lược bất công, bất hợp pháp và phi đạo đức vào Ukraine”.

Được biết căng thẳng ngoại giao đã giảm bớt, kể từ khi Lao động giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vào tháng 5, nhưng các biện pháp trừng phạt thương mại vẫn được áp dụng.

Thủ tướng Anthony Albanese đã thúc đẩy các nỗ lực ngoại giao, trong cuộc gặp mặt trực tiếp gần đây với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, tại hội nghị thượng đỉnh G-20 vào tháng 11.

Đây là cuộc gặp đầu tiên giữa lãnh đạo hai nước, kể từ năm 2016.

Cuộc gặp của Thượng nghị sĩ Wong với người đồng cấp Trung Quốc, Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị, tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc vào tháng 9, cũng báo hiệu nỗ lực hàn gắn quan hệ.

Trong khi đó Chuyên gia quan hệ Úc-Trung Quốc của Viện Lowy là bà Jennifer Hsu nói rằng, không thể bảo đảm các kết quả hữu hình sau cuộc gặp nầy.

Thế nhưng bà nói rằng, các cam kết là một bước đi đúng hướng.

Bà Jennifer Hsu nói “Tôi chắc chắn rằng đối với cả hai bên, cả Úc và Trung Quốc đều không muốn gây nguy hiểm cho bất kỳ lợi ích tiềm năng nào khi phát sóng công khai, vì vậy tôi nghĩ rất nhiều điều sẽ diễn ra ở hậu trường".

"Nhưng chắc chắn là tôi nghĩ chuyến thăm cấp bộ trưởng cao cấp cho thấy rằng, điều này sẽ khởi động tất cả những điều cần phải xảy ra, chẳng hạn như trả tự do cho những người bị giam giữ, hoặc nới lỏng các biện pháp thương mại”.

Khi nói đến lợi ích của Bắc Kinh, bà Hsu tin rằng Lao động đã thể hiện một cách tiếp cận thuận lợi hơn.

Bà nói “Ngôn ngữ mà chúng tôi đã nghe dưới chính phủ trước đây, chắc chắn không gây được tiếng vang với Bắc Kinh, hoặc những người có thẩm quyền ở Bắc Kinh".

"Vì vậy, chính phủ Lao động đã cho thấy rằng họ đã thay đổi giọng điệu và ngôn ngữ của mình, xung quanh các vấn đề liên quan đến quan hệ Úc-Trung, họ đang nói về sự tham gia hơn là xung đột tiềm ẩn".

"Rõ ràng, Ngoại trưởng và Thủ tướng Úc đã lưu ý rằng, họ sẽ không đồng ý ở những nơi họ phải làm, nhưng tham gia ở những nơi họ có thể can dự”.

Trong khi đó cam kết ngoại giao cũng có thể mang lại lợi ích cho Trung Quốc, đặc biệt khi nói đến việc các biện pháp trừng phạt thương mại hiện tại, đã làm tăng giá than ở Bắc Kinh như thế nào.

Đó là theo Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc của Đại học Sydney, giáo sư David Goodman.

Giáo sư David Goodman nói “Tôi thực sự nghĩ rằng, Trung Quốc đang xem xét dỡ bỏ hoặc thực hiện các hành động để làm cho mọi thứ dễ dàng hơn, bởi vì họ muốn ít nhất là đặt mối quan hệ kinh tế ở một nền tảng tiêu chuẩn theo cả hai hướng".

"Ở một mức độ nào đó, Trung Quốc sẽ bị tổn thương, khi có những biện pháp trừng phạt đó họ đã áp đặt thương mại của họ với Úc”.

Giáo sư Goodman tin tưởng cách tiếp cận mới của Úc, sẽ giúp tăng cường quan hệ giữa hai nước.

Ông nói “Bạn cần có sự tôn trọng lẫn nhau và hiểu biết về cách vận hành của hệ thống chính trị của người khác".

"Khi phe đối lập hoặc chính phủ, tôi không có nghĩ rằng họ thực sự tôn trọng Trung Quốc, hoặc cách vận hành của hệ thống của họ".

"Nó khác với của chúng tôi, nếu chúng tôi bắt đầu ngừng quan hệ với tất cả những người mà chúng tôi không đồng ý về các điểm chính sách cụ thể, thì chúng tôi sẽ rất bị cô lập”.

Chuyến viếng thăm của Thượng nghị sĩ Wong, sẽ là Đối thoại Chiến lược và Đối ngoại Úc-Trung lần thứ sáu, được tổ chức lần cuối vào năm 2018.

Trong khi đó cựu Thủ tướng Kevin Rudd đã được bổ nhiệm làm đại sứ tiếp theo của Úc tại Hoa Kỳ.

Thủ tướng Anthony Albanese và Ngoại trưởng Penny Wong nói rằng, nhiệm vụ của ông Kevin Rudd với tư cách là cựu Thủ tướng, cựu Ngoại trưởng trong các vai trò học thuật và công việc của ông với Hoa Kỳ, sẽ giúp ích cho ông ấy rất nhiều.

Ông Albanese nói rằng, Tiến sĩ Rudd mang đến ‘trải nghiệm chưa từng có’.

Ông Albanese nói “Tôi rất hài lòng vì ông Kevin Rudd sẵn sàng làm điều này".

"Ông ấy chắc chắn không cần phải làm điều này, ông ta đang làm điều đó vì một phần những gì ông coi là nghĩa vụ phục vụ đất nước, mà ông ấy yêu quý".

"Tôi là chắc chắn rằng ông ta sẽ phục vụ rất tốt”.

Ông Rudd dự trù sẽ bắt đầu nhiệm vụ vào năm 2023.

Trong khi đó, một số cuộc bổ nhiệm ngoại giao khác đã được thực hiện.

Bà Heather Ridout A-O sẽ trở thành Tổng lãnh sự Úc tại New York, người phụ nữ đầu tiên được bổ nhiệm vào vai trò này.

Còn Đại sứ nhân quyền đầu tiên của Úc sẽ là bà Bronte Moules, đương kim đại sứ Úc tại Zimbabwe.