Bạn có biết rằng hầu hết các trường hợp tử vong do hỏa hoạn có thể ngăn ngừa được ở Úc đều xảy ra ở những ngôi nhà do chủ sở hữu cư ngụ không? Getty Images/Virojt Changyencham. Ảnh: Moment RF/Virojt Changyencham/Getty Images

Đáng buồn là ở Úc các vụ cháy nhà ở gây tử vong vẫn thường xảy ra dù có thể ngăn ngừa được. An toàn cháy nổ tại nhà không chỉ là mua một thiết bị báo khói để trên nóc tủ là xong. Và đây là những gì bạn cần biết để ngăn ngừa một vụ phát hỏa gây cháy nhà.

Cháy nhà là điều tệ hại nhất mà một người có thể nghĩ tới. Dù hầu hết các đám cháy đều có thể ngăn chặn được, nhưng một khi vượt khỏi tầm kiểm soát, hậu quả của chúng có thể rất bi thảm và vô phương cứu chữa.

Theo một nghiên cứu chung năm 2019 của 2019 joint study by Natural Hazards Research Australia and Fire Rescue Victoria, Natural Hazards Research Australia và Fire Rescue Victoria, số người thiệt mạng trong các vụ cháy nhà dân ở Úc mỗi năm cao hơn so với các thảm họa tự nhiên khác, bao gồm lũ lụt, bão và cháy rừng cộng lại.

Cháy nhà ở có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong năm. Các yếu tố góp phần dẫn đến hỏa hoạn có thể ngăn ngừa được bao gồm hành vi của một cá nhân và tình huống xung quanh họ. Getty Images/Robert Niedring Tín dụng: Robert Niedring/Getty Images/Cavan Images RF/Getty Images

Andrew Gissing, đồng tác giả của nghiên cứu và Giám đốc điều hành của Natural Hazards Research Australia, cho biết: “Từ năm 2003 đến 2017, 900 người đã chết trong các vụ cháy nhà ở vốn đều có thể ngăn ngừa được.

“Thật không may, các trường hợp tử vong do cháy nhà ở lại quá phổ biến ở Úc. Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy từ năm 2003 đến 2017, 900 người đã chết trong các vụ cháy nhà ở vốn đều có thể ngăn ngừa được. Mỗi trường hợp tử vong này đều là một thảm kịch. Số người tử vong trung bình trong khoảng thời gian đó là 64 ca tử vong mỗi năm.”

Ông cho biết thêm các vụ cháy nhà ở thường do “thuốc lá, chập điện, máy sưởi và đốt lửa mà ra”.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng hầu hết các vụ hỏa hoạn chết người tại nhà xảy ra trong mùa đông do việc sử dụng các thiết bị hoặc phương pháp sưởi ấm không an toàn.

“Hầu hết các vụ cháy nhà dân cư dẫn đến tử vong đều do thuốc lá, chập điện, lò sưởi và lửa ngọn gây ra. Nghiên cứu chỉ ra rằng rõ ràng không chỉ có một yếu tố đủ làm nên tai nạn mà là sự kết hợp. Khi chúng ta xem xét các nạn nhân bi thảm của các vụ hỏa hoạn khu dân cư có thể ngăn ngừa được, thường có sự xuất hiện đồng thời của một loạt các yếu tố khác nhau bao quanh những cá nhân đó, hành vi của họ, môi trường dân cư của họ.”

Ông Gissing cho biết thêm các biện pháp an toàn phòng cháy chữa cháy cơ bản tại nhà, chẳng hạn như có chuông báo khói hoạt động, kế hoạch thoát hiểm khi có hỏa hoạn và không bỏ mặc việc nấu nướng, có thể tạo nên sự khác biệt.

Tất cả các tiểu bang và vùng lãnh thổ của Úc đều có các yêu cầu lắp máy báo động khói của riêng họ. Các nhà chức trách kêu gọi mọi người thay thế bộ pin của máy báo động khói hàng năm. Getty Images/sturti. Ảnh: stuti/Getty Images

Cơ quan cứu hỏa kêu gọi mọi người sử dụng các thiết bị sưởi ấm của họ theo các điều hướng dẫn của nhà sản xuất.

Điều này có nghĩa là tránh sử dụng thiết bị sưởi ấm ngoài trời trong nhà, kể cả những thiết bị sử dụng hạt nhiệt hoặc Khí hóa lỏng (LPG) làm nguồn nhiên liệu.

Ông Gissing cho biết thiết bị sưởi ấm được thiết kế để sử dụng ngoài trời không phù hợp trong nhà, vì nó cũng có thể dẫn đến sự tích tụ khí carbon monoxide có thể gây chết người.

Phòng ngừa hỏa hoạn

Mark Halverson là giám đốc điều hành về an toàn cháy nổ tại Dịch vụ Khẩn cấp và Cứu hỏa Queensland (QFES).

Ông nói rằng việc phòng ngừa bắt đầu từ việc biết những rủi ro liên quan đến nguồn nhiệt và phản ứng tương ứng.

“Để có thể bắt lửa thì phải có một nguồn nhiệt đủ để thực sự khiến một vật liệu dễ cháy trở thành mồi lửa. Vì vậy, nguồn nhiệt đó có thể là bất cứ thứ gì từ các thiết bị sưởi ấm, thiết bị nấu ăn, pin sạc không đúng cách hoặc không chính xác. Do đó, nếu chuẩn bị đi ngủ vào buổi tối, hoặc chuẩn bị ra ngoài, mọi người nên đi kiểm tra để chắc chắn rằng tất cả các nguồn nhiệt đã tắt tránh chuyện cháy nổ do bất cẩn vào thời điểm đó.”

Trong những năm gần đây, đã có sự gia tăng đáng kể các vụ cháy nhà do các thiết bị chạy bằng pin lithium-ion gây ra.

Ông Halverson nói rằng những đám cháy này có thể ngăn chặn được nếu mọi người nhận thức được những rủi ro liên quan trong việc sử dụng bộ sạc phù hợp cho thiết bị của họ.

Mark Halverson, Giám đốc Điều hành về An toàn Phòng cháy chữa cháy tại Dịch vụ Khẩn cấp và Cứu hỏa Queensland (QFES), nói “Vì cục sạc pin sẽ kết nối với một thiết bị, nhất thiết phải sử dụng đúng bộ sạc của thiết bị đó.”

“Phần lớn, sự cố xảy ra trong lúc sạc pin. Ví dụ: chúng ta sử dụng xe scooter điện. Pin của xe scooter điện chứa khá nhiều năng lượng nên nếu xảy ra hỏa hoạn, nguồn năng lượng đó sẽ lan truyền nhanh chóng và nhiều hơn. D vậy, mà theo tôi vấn đề số đầu tiên cần lưu ý là bạn chắc chắn sử dụng bộ sạc gốc đi theo thiết bị của nhà sản xuất.”

Vật liệu dễ cháy cũng có thể được tìm thấy ở sân sau của hầu hết mọi người.

Những thứ này bao gồm cành khô, gỗ cất giữ, quần áo cũ, thiết bị dễ bắt lửa và hầu hết các sản phẩm và hóa chất thường được cất giữ trong nhà kho hộ gia đình.

Ông Halverson vạch ra phương pháp tốt nhất để lưu trữ thứ có chứa nhiên liệu.

“Nếu chúng cần được cất giữ, chẳng hạn như nhiên liệu máy cắt cỏ hoặc nhiên liệu cho các phương tiện khác, thì chúng nên được đựng trong các thùng chứa nhiên liệu thích hợp, và được cất giữ cách xa các thiết bị khác, và chắc chắn là không để ở nơi có nhiệt độ quá cao. Và một yếu tố quan trọng khác là nhiên liệu và phân bón hoàn toàn không trộn lẫn với nhau. Vì đó là một rủi ro nữa. Do vậy, một trong những yếu tố quan trọng để giữ an toàn trong nhà là bảo đảm tất cả các loại vật liệu khác nhau đó phải được cất riêng trong các thùng đựng, ở nơi thích hợp."

Sử dụng hoặc cất trữ bất cẩn các sản phẩm dễ cháy tại nhà có thể dễ dàng gây ra hỏa hoạn. Getty Images/NoDerog. Ảnh: NoDerog/Getty Images

Mặc dù chuông báo khói không ngăn được hỏa hoạn, nhưng chúng đưa ra cảnh báo sớm cần thiết cho mọi người và đôi khi, thậm chí là cơ hội dập tắt đám cháy ngay từ đầu.

Nhưng ông Halverson cảnh báo không nên cố chữa lữa nếu không chuẩn bị trước.

“Có thiết bị báo động khói hoạt động tốt là yếu tố thực sự quan trọng để bảo đảm an toàn cho bản thân và gia đình chúng ta trong nhà. Và nếu mọi người tự tin và có thiết bị phù hợp để dập tắt đám cháy đó, thì cố gắng chữa lữa .Nhưng tôi thực sự đề nghị rằng nếu mọi người không tự tin hoặc không có thiết bị phù hợp để tự dập đám cháy đó, thì điều quan trọng nhất họ có thể làm là đưa tất cả mọi người trong nhà ra ngoài ngay lập tức và sau đó gọi cho ba số không để kêu xe cứu hỏa tới.”

Trẻ em và hỏa hoạn

Theo nghiên cứu, nhóm nhân khẩu học có nguy cơ tử vong do cháy nhà cao nhất bao gồm những người trên 65 tuổi hoặc trẻ dưới 5 tuổi.

Trẻ em cũng dễ bị bỏng hơn, ngay cả khi tiếp xúc với một ngọn lửa nhỏ dễ dập tắt.

Simone Sullivan, Giám đốc Đơn vị Nâng cao Sức khỏe Trẻ em tại Mạng lưới Bệnh viện Nhi đồng Sydney, giải thích.

“Nhìn chung, trẻ nhỏ là nhóm có nguy cơ cao nhất. Chúng tò mò một cách tự nhiên. Những tai nạn này thường chỉ xảy ra trong vài giây. Và thật không may, da của trẻ em mỏng hơn người lớn nên khi bị bỏng, da của các em bị bỏng sâu hơn và nhanh hơn ở nhiệt độ không phải là cao nếu không muốn nói là thấp hơn nhiều so với những vụ bỏng của người lớn.”

Bản chất trẻ em là tò mò, vì vậy các tai nạn liên quan đến nhiệt có thể xảy ra trong vài giây nếu trẻ không được trông chừng trong bếp. Getty Images/tolgart , Ảnh: tolgart/Getty Images

Cần bảo đảm mọi người trong nhà biết họ cần làm gì trong trường hợp hỏa hoạn là rất quan trọng.

Ví dụ, dạy trẻ em về an toàn cháy nổ trong nhà ngoài việc chỉ gọi ba số không (000).

Bà Sullivan cũng gợi ý thực hành diễn tập phòng cháy chữa cháy.

“Việc đầu tiên là chuẩn bị một kế hoạch thoát hiểm trong nhà và thực hành với gia đình. Dạy họ 'cúi người xuống thấp và đi, đi, đi' ‘get down low and go, go, go’. Ở dưới thấp sát mặt đất không khí ít nóng ít khói hơn và dễ thở hơn. Và cũng nên dạy trẻ em rằng nếu quần áo của chúng bắt lửa thì 'ngừng, cởi, che và lăn' ‘stop, drop, cover and roll’. Dạy chúng dùng tay che mặt để tránh bị thương ở mặt và dạy chúng lăn trên mặt đất, nó cũng sẽ giúp dập lửa.”

Nói chuyện với con bạn về phòng cháy chữa cháy có thể khó khăn.

Bà Sullivan chia sẻ một số mẹo để loại bỏ nỗi sợ hãi ra khỏi cuộc trò chuyện.

“Làm cho nó thật đơn giản, làm cho nó sống động, và cố gắng thực hiện các hoạt động thực tế. Tôi nghĩ rằng để bắt đầu nên giải thích cho trẻ mục đích của chuông báo khói, nó hoạt động như thế nào, nó ở đâu, nó trông như thế nào, nó sẽ phát ra âm thanh gì khi cháy cũng như khi pin yếu. Vì vậy, nếu có hỏa hoạn, trẻ sẽ không hoảng sợ vì họ đã quen với âm thanh đó là và sau đó họ quen thuộc với những gì các em cần làm.”

Các hướng dẫn về đề phòng hỏa họa trong nhà dành cho cha mẹ và người trông non.

 -Fire safety drills for children (thực hành an toàn hỏa hoạn cho trẻ em)

 -Preventing burns in the kitchen (tránh bị phỏng/bỏng trong nhà bếp)

- First aid for child burns (sơ cấp cứu khi trẻ em bị phỏng/bỏng)

 – (Có các ngôn ngữ Nepali, Simplified Chinese, Arabic, Farsi, Hindi, Karen, Punjabi, Samoan, Vietnamese)