Chiến dịch “YES and NO” (Đồng Ý hay Phản Đối) cho Tiếng Nói Bản Địa (Indigenous Voice) (Ảnh: AAP)

Khi người Úc chuẩn bị bỏ phiếu trong cuộc trưng cầu dân ý đầu tiên của một thế hệ, các chiến dịch 'đồng ý' hoặc là 'phản đối' Tiếng nói Bản địa đã gia tăng. Nhưng ai và tổ chức nào đang tài trợ cho các chiến dịch này? Liệu cử tri có biết điều đó trước ngày bỏ phiếu?

Đồng ý hay là phản đối. Đó là sự lựa chọn mà hàng triệu người Úc sẽ quyết định khi đi bỏ phiếu vào cuối năm nay.

Câu hỏi dự thảo cho cuộc trưng cầu dân ý về Tiếng nói bản địa đã được phát hành.

Giờ đây, cả nước bắt đầu chứng kiến những đợt quảng cáo rầm rộ được phối hợp từ cả hai chiến dịch.

Chính phủ Albanese đã tài trợ khoảng 10 triệu đô la cho cái mà họ gọi là “chương trình giáo dục và nâng cao nhận thức”, bao gồm một cuốn sách nhỏ trung lập trả lời các câu hỏi phổ biến về quy trình trưng cầu dân ý.

Nhưng các chiến dịch ‘Đồng ý’ hay là ‘Phản đối’ sẽ không được liên bang tài trợ dưới bất kỳ hình thức nào.

Do đó, các khoản đóng góp tư nhân sẽ đóng một vai trò quan trọng trong cuộc tranh luận.

Giám đốc Sáng tạo của Campaign Edge, Dee Madigan, người cũng đã điều hành chiến dịch quảng cáo của Đảng Lao động chiến thắng trong cuộc bầu cử Liên bang năm ngoái, giải thích.

"Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu chúng ta đang nói về hàng chục triệu đô la cho cả hai bên. Tôi nghĩ những gì cuộc thăm dò ý kiến đã chỉ ra là cuộc bỏ phiếu khá tương đương ở giữa cả hai ý kiến phản đối và đồng ý, vì vậy tiền bạc rất quan trọng. Hầu hết mọi người không tham gia vào mọi thứ cho đến khi có sự chuẩn bị trước. Vì vậy, có một điều thực sự khó khăn với chiến dịch mà bạn muốn kiểm soát câu chuyện, nhưng bạn chưa muốn chi hết số tiền của mình và tôi nghĩ đó là điều mà cả hai bên đều quan tâm."

Chính phủ đã sửa đổi luật nhằm điều chỉnh cách thức tổ chức trưng cầu dân ý.

Ủy viên bầu cử Úc Tom Rogers nói rằng điều đó có nghĩa là hiện có một kế hoạch mới tiết lộ tình trạng quyên góp.

"Nghị viện đã thay đổi luật để phù hợp với Đạo luật bầu cử một cách rộng rãi hơn, nghĩa là có các yêu cầu về quyên góp và tiết lộ thông tin. Và nếu bạn đang quyên góp cho một tổ chức tiết lộ thông tin, bạn sẽ cần phải khai báo.”

Các nhà tài trợ – dù là cá nhân, doanh nghiệp hay tổ chức – phải tiết lộ những gì họ đã đóng góp cho tổ chức trưng cầu dân ý nếu khoản đóng góp vượt quá 15.200 đô la.

Thời gian báo cáo bắt đầu sáu tháng trước khi lệnh trưng cầu dân ý được ban hành và kết thúc vào ngày bỏ phiếu.

Ủy ban bầu cử Úc AEC cũng cho biết giới hạn 100 đô la đối với các khoản đóng góp nước ngoài là điều tương đương với lệnh cấm thực tế đối với hoạt động này.

Ông Rogers nói rằng những người vi phạm các quy tắc có thể phải đối mặt với các hình phạt dân sự và thậm chí là hình sự trong một số trường hợp.

“Và những gì chúng tôi đang làm là kêu gọi mọi người rằng, nếu họ định chi tiền cho một chiến dịch, hoặc quyên góp, thì họ cần lưu giữ hồ sơ. Điều đó sẽ rất quan trọng tại một thời điểm.”

AEC cũng có Sổ đăng ký minh bạch, mà ông Rogers cho biết sẽ công bố lợi nhuận từ các nhà tài trợ vào 24 tuần sau ngày bỏ phiếu.

"Kế hoạch tài trợ và tiết lộ thông tin cho các cuộc bầu cử - cũng áp dụng cho các cuộc trưng cầu dân ý - là sự việc đã qua, không phải trong tương lai. Và đó là vấn đề của Nghị viện. Điều đó được quy định trong luật. Các sự kiện bầu cử là một cuộc tranh luận về ý tưởng và vai trò của chúng tôi không phải là ngăn chặn cuộc tranh luận đó không xảy ra, mà là để bảo vệ quá trình."

Tuy nhiên, Catherine Williams, Giám đốc Nghiên cứu tại Trung tâm Liêm chính Công, nói rằng điều quan trọng là trong khoảng thời gian 24 tuần.

Bà tin rằng còn quá xa ngày bỏ phiếu nên rất khó có được sự minh bạch thực sự.

“Chúng tôi cần nắm được thông tin theo thời gian thực để mọi người biết trước khi họ bỏ phiếu rằng ai là người đang tìm cách tác động đến kết quả của một cuộc trưng cầu dân ý hoặc một cuộc bầu cử.”

Mặc dù một số khoản quyên góp đã được nhiều người biết đến, nhưng hầu hết người Úc có thể sẽ không biết ai đang quyên góp cho ai cho đến sau khi cuộc bỏ phiếu bắt buộc mang tính quốc gia này diễn ra.