Công trình tại khu Riverlea đã bị tạm dừng vào năm ngoái. (ABC News: 7.30)

NAM ÚC - Các công ty phát triển và xây dựng khu gia cư Riverlea, ở phía bắc Adelaide, đã được bật đèn xanh để tiếp tục công việc xây cất tại hai địa điểm phát hiện hài cốt thổ dân vào năm ngoái.

Hài cốt của ít nhất 29 người đã được phát hiện tại dự án xây cất trị giá 3 tỷ đô-la, gần Buckland Park, nơi công ty Walker Corporation đang xây dựng 12.000 ngôi nhà mới.

Phát hiện này đã khiến chính quyền tiểu bang Nam Úc phải tạm dừng thi công tại một phần của dự án trong tháng Mười năm ngoái.

Công việc xây cất trong dự án đã bị dừng lại tại hai địa điểm phát hiện ra hài cốt, và chính quyền đã cho phép tiếp tục thi công tại các khu vực đó.

Công việc xây cất vẫn đang được tiến hành ở những nơi khác tại khu gia cư này.

Việc khai quật, làm hư hại, làm xáo trộn hoặc can thiệp vào các địa điểm, đồ vật của thổ dân và hài cốt thổ dân mà không có sự cho phép của bộ trưởng là bất hợp pháp.

Kyam Maher, là bộ trưởng Bộ Về Thổ dân Sự vụ, đã ra tuyên bố vào hôm ngày 11/10 rằng ông đã cấp phép cho dự án tiếp tục theo Đạo luật Di sản Thổ dân - Aboriginal Heritage Act.

Ông Maher cho biết, "Giấy phép áp đặt 25 điều kiện toàn diện cho công ty phát triển gia cư, trong dự án này là công ty Walker Corporation, để bảo đảm di sản của người thổ dân sẽ được quản lý một cách tôn trọng nhất có thể trong quá trình thi công dự án".

Công trình xây dựng đã bị tạm dừng ở một số khu vực của khu iga cư Riverlea vào tháng Mười năm 2023. (ABC News: Che Chorley)

"Miễn là các điều kiện này được tuân thủ nghiêm ngặt, dự án nhà ở Riverlea có thể tiếp tục".

Một số điều kiện bao gồm yêu cầu thành lập Đài an nghỉ tưởng niệm Kaurna (Kaurna Memorial Resting Place) tại địa điểm chính phát hiện ra hài cốt, nơi sẽ được thiết kế sau khi tham vấn với cộng đồng Kaurna.

Ông cho biết,  "Tất cả hài cốt của người thổ dân đã được di dời trong quá trình khai quật tại địa điểm đó sẽ được trả lại và chôn cất lại càng gần nơi được khai quật càng tốt",

"Nếu phát hiện thêm hài cốt, sự việc phải được thông báo cho cơ quan Điều giải và Sự vụ Người Thổ dân (Aboriginal Affairs and Reconciliation  - AAR) của Chính quyền Nam Úc, và có thể chôn cất lại tại nơi an nghỉ hoặc để nguyên tại chỗ nếu khả thi".

Các điều kiện khác được đặt ra cho công ty phát triển gia cư Walker Corporation là tiến hành phân tích hình ảnh vệ tinh hoặc trên không để xác định bất kỳ gò đất hoặc địa điểm chôn cất tiềm năng nào khác.

Kyam Maher cho biết quyết định này được đưa ra sau 'một trong những quy trình tham vấn kỹ lưỡng nhất từ ​​trước đến nay' được tiến hành theo Đạo luật Di sản Thổ dân - Aboriginal Heritage Act. (ABC News: Carl Saville)

Công ty phát triển gia cư cũng phải đưa ra đề nghị với tổ chức Người Bản địa Kaurna Yerta Aboriginal Corporation, để thuê những người giám sát di sản Thổ dân để quan sát mọi hoạt động san lấp thảm thực vật và lớp đất mặt.

Ông Maher cho biết quyết định này được đưa ra sau một trong những "quy trình tham vấn kỹ lưỡng nhất từ ​​trước đến nay được tiến hành theo đạo luật này, thu hút số lượng kỷ lục người Bản địa Kaurna và kéo dài hơn sáu tháng".

Vào tháng Mười năm ngoái, Tim Agius, là chủ tịch kiêm trưởng lão của tổ chức bảo vệ quyền lợi người Bản địa Kaurna Yerta Aboriginal Corporation (KYAC), cho biết cộng đồng đã đưa ra "quyết định khó khăn" là di dời hài cốt, được khai quật từ tháng Sáu đến tháng Tám năm 2023, để bảo vệ họ.

Trước đó, ông Agius đã nói, "Quan điểm ưa thích của cộng đồng là tổ tiên vẫn ở trong nghĩa trang của họ và không bị di dời ra khỏi Riverlea"

"Tuy nhiên, trong hoàn cảnh này và với sự ủng hộ của những trưởng lão Thổ dân Kaurna, chúng tôi đã đưa ra quyết định khó khăn là khai quật hài cốt một cách tôn trọng để đảm bảo an toàn cho các bộ hài cốt".

Các cuộc biểu tình cũng đã xảy ra tại khu vực dự án gia cư này vào năm ngoái, để lên án cách đối xử với hài cốt của người thổ dân sau khi phát hiện ra chúng.

Natasha Wanganeen trước đây đã nói rằng một số thành viên cộng đồng Thổ dân Kaurna đã không được tham vấn. (ABC News: Lincoln Rothall)

Natasha Wanganeen, là một phụ nữ Thổ dân Kaurna, Narungga, Ngarrindjeri và Nyoongar đã từng lên tiếng rằng hài cốt nên được đặt lại nơi chúng được tìm thấy.

Khi ấy cô nói "Những bộ hài cốt đó không nên được lấy đi. Những bộ hài cốt còn lại nên được chôn lại dưới lòng đất — những bộ xương mà họ đã lấy đi — và họ cần phải để nguyên nơi đó".

Trước đây, cô Wanganeen đã nói với đài ABC rằng cô và những thành viên khác trong cộng đồng Thổ dân Kaurna không được tham vấn về động thái này.